Adam Smith (1723-1790) had oog voor een nieuw verschijnsel. Het najagen van het
individuele eigenbelang kan ten goede komen aan het collectieve belang. De
onzichtbare hand. Ook konden relaties tussen marktnemers en de sturing van
elkaars gedrag, volledig onpersoonlijk blijven.
Hayek (1945) liet zien dat de markt kan werken als een onzichtbare hand. Ook
maakte hij duidelijk dat de markt zich alleen leent voor een indirecte sturing; de
overheid kan de voorwaarden wel beïnvloeden, maar het mechanisme is te complex
om de uitkomsten ervan te kunnen bepalen.
De markt is een spontane sociale orde. (Recent ontstaan en dus de
secundaire spontane sociale orde)
De overheid is een geconstrueerde sociale orde. (Moet de markt zo goed
mogelijk laten werken)
De primaire sociale orde is spontaan. (Onderlinge verbondenheid en
wederzijdse sturing in de sfeer van persoonlijke relaties.)
De onpersoonlijkheid van marktrelaties bestaat eruit dat het relaties betreft
waarbinnen directe ruil plaatsvindt. Mensen zijn calculerend en resultaatgericht.
Direct een wederdienst of op een contractueel afgesproken tijdstip.
Binnen persoonlijke relaties vindt wel ruil plaats maar niet direct. Uitgestelde ruil of
wederkerigheid. Als de ander erop staat zo gauw mogelijk iets terug te geven, wordt
dit als onaangenaam ervaren.
Directe ruilrelaties worden gezien als instrumenteel en de wederkerigheidsrelatie als
waardevol in zichzelf. Op de markt wordt sneller van relatie gewisseld hierdoor. De
wederkerigheidsrelaties van de PSO voorzien op zich in specifieke sociaal-
emotionele behoeften (Erbij horen, voor elkaar zorgen etc.).
o Ontevredenheid leidt niet snel tot exit, maar leidt eerst tot herstelpogingen,
loyalty.
Vroeger leefden mensen in gemeenschappen, groepen van wederkerigheidsrelaties.
Het ontstaan van de markteconomie betekende dat de materiele behoeften steeds
beter bevredigd konden worden d.m.v. specialisatie/ arbeidsdeling. Mensen zien
daardoor steeds meer dat levensgeluk afhankelijk is van relaties met familie en
vrienden.
Sociologen moeten zich richten op de primaire sociale orde, ook moet bij
beleidsmaking worden gekeken naar de primaire sociale orde en een afstemming
tussen de markt en de primaire sociale orde.
Komter (2001)
We verwachten na het geven een passend tegengeschenk, anders is er wat mis met
de relatie tot de ontvanger van onze gift. Barry Swartz (1967) bracht het perspectief
akelige giften; giften die onvriendelijk bedoeld zijn en psychologische schade aan
kunnen richten.
, Giften zeggen iets over de identiteit van de gever en ontvanger. De daad van geven
toont de gever respect voor de ontvanger, voor de ontvanger symboliseert de gift dat
de gever hem erkent als een persoon met een speciale waarde. Gevoelens van
morele verplichting en dankbaarheid zorgen ervoor dat de ontvanger wat teruggeeft.
Principe van wederkerigheid is de regel bij het geven, maar gaat niet bij alle
soorten geschenken op (bloed- of orgaandonatie). Wederkerigheid is
uitgesteld.
Er wordt vooral gegeven in belangrijke, maar nog onzekere sociale relaties.
We geven vooral aan anderen als we nog niet zeker zijn van hun
welwillendheid richting ons.
Caplow gaat in op de ongeschreven regels die gelden bij het geven:
In intieme relaties worden andere geschenken gegeven dan in meer
zakelijke relaties.
Bij bepaalde gelegenheden passen bepaalde cadeaus, bij andere niet.
(Begrafenis geen taart, wel bloemen.)
Fouten (verkeerde maat)
Ruiltheoretici menen dat mensen uitsluitend geven omdat zij een directe of indirecte
beloning verwachten. Cheal (1986/1988) beschouwt giften daarentegen als
symbolische middelen waarmee sociale bindingen worden bevestigd en in stand
gehouden. Een gift geven is niet nodig. Mensen geloven dat ze vrij en vrijwillig
handelen als ze een geschenk aan een ander geven. Mensen geven de voorkeur
aan gepersonaliseerde vorm van geschenken boven de economische vorm.
Mogelijke definitie van geven: geven gebeurt objectief gezien meestal op basis van
het wederkerigheidsprincipe, maar wordt subjectief ervaren als een wezenlijk niet-
economische, spontane en altruïstische activiteit, bedoeld om persoonlijke gevoelens
over te brengen en niet als economische transactie.
Degene die het meeste gaven, waren ook de grootste ontvangers. Wie goed doet,
goed ontmoet. Iedereen heeft het gevoel meer te geven dan te ontvangen.
- Misschien onthoud je beter wat je gegeven hebt dan wat je gekregen hebt?
- Misschien wil je een genereuze indruk achter laten bij de interviewer.
- Ontevredenheid lijdt tot onderschatting.
Verklaringen ontevredenheid ontvangers:
Bewust of onbewust vergelijkingen tussen eigen hulpbronnen en die van de
anderen.
Sommige vormen van geven worden mogelijk niet als zodanig door
respondenten herkent. Zijn ‘normaal’.
Mensen willen niet afhankelijk lijken van anderen. Mensen zeggen dat ze
meer doen voor anderen dan ze terugkrijgen om de vrees voor
afhankelijkheid.
Enkele verklaringen dat vrouwen, hoger opgeleiden en jongeren meer geschenken
geven zijn; van oudsher is kopen en inpakken een vrouwelijke verantwoordelijkheid.
Vrouwen zijn meer bezig met het intact houden van familiebanden. Hoger opgeleiden
hebben niet alleen meer financiële middelen, maar ook een groter netwerk. Jongeren
zijn opzoek naar dit netwerk.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Sanne505. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.84. You're not tied to anything after your purchase.