Week 2/3
Hoofdstuk 4
Intellectueel eigendomsrecht (IE)
• Bepaalt wat derden mogen doen met de criteria van de makers of de rechthebbende
• Is een verzamelnaam voor een aantal rechten die als doel hebben immateriële prestaties te
beschermen
• Bijvoorbeeld: auteursrechten, databankenrecht, octrooirechten etc.
• Zij verscha en de rechthebbende een zekere mate van exclusiviteit, in de vorm van een
absoluut, niet-zakelijk recht
• Gelden ten opzichte van iedereen
• Is onderdeel van het privaatrechtelijk mededingingsrecht
• Ieder IE-recht kent een eigen beschermingsobject
• Afhankelijk van de geleverde prestatie kan een ander recht van toepassing zijn
• Een van de grondrechten binnen het Handvest Grondrechten EU
• Spelen een rol bij wrijving met andere grondrechten
• Bijvoorbeeld tussen de IE-bescherming (17 lid 2 EUGH) en het recht op e ectieve
rechtsbescherming (47 EUGH) enerzijds en de vrijheid van ondernemerschap (16 EUGH)
anderzijds
• Bescherming van privacy (7 en 8 EUGH) of de informatievrijheid en persvrijheid (11 EUGH)
• Ook in het merkenrecht: vrijheid van kunsten (15 EUGH) waarbij invulling wordt gegeven aan
het begrip ‘geldige reden’ om tot een kunstexceptie te komen
• Rechter moet zoeken naar het juiste evenwicht tussen rechten van rechthebbende en
gebruikers, waarbij zowel het hoge beschermingsniveau, als de tekst van de bepalingen, de
nuttige wering én de Europese grondrechten in acht moeten worden genomen —> hier geldt
de regel van proportionaliteit
Is geen gewone eigendom
• IE-recht geeft minder exclusiviteit dan een ‘gewoon’ eigendomsrecht (5:1 BW)
• Ze hebben geen absoluut recht en moeten bepaalde handelingen toestaan —> wettelijke
beperkingen
• IE-rechten zijn vermogensrechten in de zin van 3:6 BW —> en zijn daarmee geen zaken in de
zin van 3:1 BW
• Het is niet mogelijk om eigendom te verkrijgen op IE-rechten
• Lenen zich in het algemeen voor overgang, overdracht, verpanding en beslag
Beschermingsomvang en beperkingen
• De beschermingsomvang geeft het bereik van het IE-recht aan
• Buiten de beschermingsomvang is een ander in beginsel vrij om de betre ende immateriële
prestatie te gebruiken
• Wordt bepaald door drie factoren:
• Wettelijk inbreukcriterium
• Wettelijke beperkingen
• De uitleg daarvan door de rechter
• Belangrijke beperking is uitputting —> ziet op de situatie waarin de rechthebbende geen recht
meer heeft ten aanzien van eenmaal onder zijn recht op de markt gebrachte exemplaren
• Kan gelden op nationaal, Europees en mondiaal niveau
• In verband met het vrije verkeer zal men zich altijd moeten afvragen of het betre ende
exemplaar van het product door (of namens) de rechthebbende rechtmatig in een lidstaat in
het verkeer is gebracht
• Ja, dan zijn de betre ende exemplaren tot het vrijgoederenverkeer gaan behoren
• Nee, dan gaat het betre ende nationale I-recht voor
• Uitputtingsleer —> alleen van toepassing op goederen
Exploitatie van IE-rechten
• Kan op verschillende manieren:
• Eigen beheer
• De rechthebbende kan bijvoorbeeld zelf zijn werk laten drukken en het boek of de
software verkopen
• Licentie
ff ff ff ff ff
, • Zijn resten in licentie te geven aan een ander
• Hierdoor behoudt de rechthebbende zijn recht, maar stelt hij (ook) een ander in staat om
iets met zijn recht te doen
• In een licentieovereenkomst leggen partijen vast onder welke voorwaarden de
licentienemer gebruik mag maken van de rechten van de licentiegever
• Je kan meerdere licenties afgeven tenzij er sprake is van een exclusieve licentie
• Overdracht
• De rechthebbende kan er ook voor kiezen zijn IE-rechten te verkopen
• De rechthebbenden is dan zijn recht kwijt en de koper kan in beginsel met zijn werk doen
wat hij wil
• Het beheer en de daarbij horende overeenkomsten kunnen zelfstandig weer eigen regels
hebben
• Er gelden eigenlijk altijd de regels rondom mededinging
Auteursrecht
• Gaat over de juridische bescherming van creatieve prestaties
• Het auteursrecht is het uitsluitend recht van de rechthebbende om het werk openbaar te maken
en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen bij de wet gesteld.
• Begonnen met de rechten van drukkers en boekverkopers
• In Nederland sinds 1912 in de Auteurswet
• Door verschillende Europese richtlijnen een aantal keer herzien —> waardoor de
Harmonisatie- of de Auteursrechtrichtlijn (Ri. 2001/29/EG)
• In 2019 nieuwe Digital Single Market vastgesteld (DMS-richtlijn)
• Aansprakelijkheid voor de auteursrechtinbreuk wordt hiermee meer naar het platform
verschoven
• Als iets een werk is, dan is het auteursrechtelijk beschermd
• 1 Aw: auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van een werk van letterkunde,
wetenschap of kunst, of diens rechtverkrijgende, om dit openbaar te maken en te
verveelvoudigen, behoudens beperkingen bij de wet gesteld
• Nationaal recht
• Ontstaan vormloos door het maken van een werk —> geen formele ontstaansvereisten
• 37-42 Aw: is de duur geregeld
• Is tijdelijk en vervalt in beginsel 70 jaar na de dood van de maker
Het werk
• Auteursrecht rust op een werk
• Om een werk te kunnen zijn moet er sprake zijn van een eigen schepping met een eigen
oorspronkelijk karakter (EOK) met een het dragen van een persoonlijke stempel van de maker
(PS)—> uiting is van datgene wat de maker tot zijn arbeid heeft bewogen
• Opsomming van categorieën werken art. 10 lid 1 Aw
• Er moet sprake zijn van een zintuiglijk waarneembare vorm —> hoeft niet sto elijk te zijn, ook
een mondelinge voordracht, een geur of een culinaire creatie kan een werk zijn
• Het is niet toegestaan om een verhaallijn uit een leesboek over te nemen door enkel de
karakters uit het boek te veranderen
• Auteursrecht op een twitter bericht is niet mogelijk
• Is het denkbaar dat twee auteurs, onafhankelijk van elkaar, exact hetzelfde werk maken? —>
uitgesloten, dan voldoet het aan de eis dat het voortbrengsel het persoonlijke stempel van de
maker draagt
• PS ziet op het resultaat van scheppende menselijke arbeid en dus van creatieve keuzes
• EOK betekent niet meer dan niet ontleend
Software als werk
• Art. 10 lid 1 onder 12 Aw bepaalt dat een computerprogramma een werk kan zijn, wanneer het
aan alle criteria van het werkbegrip (EOK) voldoet
• Softwarerichtlijn (1991, Ri. 2009/24/EG)
• Een verzameling instructies die bestemd zijn om een informatie verwerkende machine een
bepaalde functie te laten uitvoeren —> begrip computerprogramma
• Aan een gra sche interface komt volgens het Hof JEU geen bijzondere bescherming toe op
grond van de softwarerichtlijn —> kan wel bescherming toe komen wanneer het enigen
intellectuele schepping van zijn auteur vormt
fi ff
, Maker
• De maker is de auteursrechthebbende op het werk (4-9 Aw)
• Feitelijke maker
• Bijvoorbeeld een werknemer
• Fictieve maker
• Heeft het makerschap en daarmee ook het auteursrecht
Art. 6 Aw: naar het onderwerp van een ander en onder diens leiding en toezicht
• Indien een werk is tot stand gebracht naar het ontwerp van een ander en onder diens leiding en
toezicht, wordt deze als de maker van dat werk aangemerkt
• Het gaat om gevallen waarin de maker een grondgedachte laat uitvoeren door anderen die
daarbij zelf een zekere eigen creativiteit inbrengen
Art 7 Aw: arbeid, in dienst van een ander verricht
• Zij wordt als de maker van de werken aangemerkt als zij de arbeid in dienst van een ander
verricht
• Partijen kunnen afwijken van het feit dat de werkgever de auteursrechthebbende is (7:610 BW)
• Freelancers en stagiaires behouden in beginsel het auteursrecht
• Deze toepassing gelden ook bij werkzaamheden die buiten de taakomschrijving van de
werknemer vallen
• De rechtspersoon als maker van een werk wordt gezien wanneer een rechtspersoon een werk
als van haar afkomstige openbaar maakt, zonder een natuurlijke maker te vermelden (8 Aw)
Meer dan 1 maker
• Er is slechts van een gemeenschappelijk werk sprake indien de afzonderlijke bijdragen van de
auteurs geen voorwerp van afzonderlijke beoordeling kunnen zijn
• De geestelijke schepping staat centraal —> wanneer een stylist en fotograaf samen tot een
compositie komen, is sprake van 1 geestelijke schepping waar een gemeenschappelijk
auteursrecht op rust
• Art. 5 Aw —> verzamelaarsauteursrecht
• Het auteursrecht op het gehele (verzamel) werk komt toe aan de verzamelaar, onverminderd
het auteursrecht op de onderdelen, dat aan de afzonderlijke vervaardigers daarvan toekomt
De inhoud van het auteursrecht
• Twee exploitatiebevoegdheden:
• Zijn wel overdraagbaar
• Openbaar maken (12 Aw)
• Is een exclusieve bevoegdheid van de auteursrechthebbende
• Het verondersteld dat het werk op een of andere manier ter beschikking van het publiek
komt
• Vergoedingen voor het realiseren van deze openbaarmakingen aan de rechtmatige
• Het openbaar maken van hyperlinken is juridisch toegestaan —> Hof v JEU Svensson-
arrest.
• Hyperlink principe is geen openbaarmaking en dus geen auteursrechtinbreuk
• Is alleen anders wanneer met de link een beveiligingsmaatregel wordt omzeild
waardoor een nieuw en door de rechthebbende niet bedoeld publiek wordt bereikt
• Er moet worden bepaalt of deze links zijn versterkt zonder winstoogmerk, door een
persoon die geen kennis had, of redelijkerwijs geen kennis kon hebben, van het
illegale karakter met een dergelijk oogmerk zijn versterkt, moet deze kennis worden
vermoed —> veri catieplicht
• Verveelvoudigen (13 en 14 Aw)
• Datgene wat voortvloeit uit de oorspronkelijke betekenis van het woord, zoals kopieëren
• Ook vertalingen en ver lmingen
• In het algemeen iedere gehele of gedeeltelijke bewerking of nabootsing in gewijzigde
vorm, welke niet als een nieuw, oorspronkelijk werk moet worden aangemerkt
• Een parodie is wel toegestaan (18 Aw)
• Hof van JEU arrest Heertje/Holland: modelmatige presentatie van de leerstof van het
studieboek centraal; het feit dat de inhoud van de boeken was gerelateerd aan een
bepaald onderwijsprogramma en het gebruik van algemeen gangbare begrepen en
afbeeldingen is geen bewerking in gewijzigde vorm
fi fi
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ambertijdhof. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.48. You're not tied to anything after your purchase.