Summary
Samenvatting Taal en Taalwetenschap - H11
- Course
- Institution
hoofdstuk 11 - woordenschat
[Show more]
Seller
Follow
mariekesvdl
Reviews received
Content preview
XI. WoordenschatOm vast te stellen of iets een woord is, kan gebruik worden gemaakt van drie
criteria.
1. klankvorm
er moet minimaal één klinker of vocaal aanwezig zijn
2. syntaxis
de mogelijkheid dat woorden op verschillende plaatsen in een zin kunnen
voorkomen of kunnen worden gecombineerd met andere woorden
3. betekenis
woorden hebben een duidelijk te omschrijven betekenis (-ig op zichzelf
heeft geen betekenis)
Er zijn woorden waarvan niet meteen duidelijk is of het echt een woord is.
clitische woorden woorden die niet zelfstandig klemtoon dragen;
clitische elementen leunen tegen een ander woord aan
bijvoorbeeld: Marie me le donne.
Woorden hebben een vorm en een betekenis. De vorm van een woord is
willekeurig. De meeste woorden zijn arbitrair en daarmee conventioneel: ze
berusten op sociale conventie (afspraak).
In sommige talen is de vorm van veel woorden niet arbitrair (gebarentalen).
Sommige gebaren zijn iconisch; de vorm van het gebaar is afgeleid van de
beweging/eigenschappen.
Het bestaan van iconische gebaren karakteriseert een belangrijk verschil tussen
gebroken talen en gebarentalen. Toch vervaagt of verdwijnt de iconiciteit van
gebaren op den duur, het is dus de vraag hoe het iconisch element van gebaren
een rol speelt in de taalsystematiek.
lexicale woorden inhoudswoorden, vormen de kern van de betekenis van de zin
als geheel
- hiermee kan worden verwezen naar iets in de werkelijkheid of in een fictieve
wereld
- behoren tot open (uitbreidbare) klassen; iedereen kan een nieuw lexicaal
element invoeren, het heeft succes als andere taalgebruikers dit ook overnemen.
- kunnen gemakkelijk aan andere talen ontleend worden
- krantenkoppen en telegrammen bestaan vaak alleen uit lexicale woorden
- kinderen beginnen de taal vooral via het leren van lexicale woorden
telegramstijl, komt ook voor bij tweedetaalverwervers en bij sommige vormen
van afasie (waarbij grammaticale elementen gestoord zijn)
grammaticale/functie woorden verbinden de lexicale woorden met elkaar.
- hebben een functie binnen het grammaticale systeem
- behoren tot gesloten (niet-uitbreidbare) klassen; het bewust invoeren van
nieuwe grammaticale elementen is vrijwel onmogelijk
- de grammaticale structuur van een zin blijft herkenbaar waarin de lexicale
woorden zijn vervangen door onzinwoorden
- kunnen niet gemakkelijk aan andere talen ontleend worden
, lexicon de verzameling woorden van een taal
veranderingen in opvattingen en denken hebben een belangrijke invloed op de
woordenschat van een taal. De werkelijke eigenschappen van de woorden van
een taal worden bepaald door de manier waarop leden van de taalgemeenschap
als geheel die woorden gebruiken. Dit kan bijvoorbeeld met een woordenboek,
maar: het adequaat omschrijven van de betekenis van een woord is lastig en de
woordenvoorraad van een taal en de betekenissen van woorden veranderen
voortdurend.
lemma een woord met een aparte betekenis
soms ook twee betekenissen (bijv. milieu, de betekenissen zijn met elkaar
verbonden)
als de betekenissen niet met elkaar te maken hebben (bijv. deur), zijn het twee
lemma’s, met ieder één betekenis
Bij eentalige woordenboeken wordt woord A omschreven met behulp van woord
B, dat zelf weer een omschrijving C heeft.
etymologisch woordenboek beschrijft de oorsprong en geschiedenis van
woorden
kennis van etymologie voegt vaak iets toe aan het begrip, omdat allerlei
samenhangen binnen de woordenschat van een taal daardoor worden
blootgelegd, woorden hebben een voorgeschiedenis die veel vertellen over
culturele en maatschappelijke ontwikkelingen.
a. tweetalig woordenboek geeft het dichtstbijzijnde equivalent in een
andere taal
b. frequentiewoordenboek beschrijft hoe vaak bepaalde woorden in
bepaalde soorten van teksten voorkomen.
corpus geheel van teksten
corpustaalkunde soort taalkunde dat zich met corpora bezighoudt
c. thesaurus groepeert woorden begripsmatig en geeft aan
welke synonieme of alternatieve uitdrukkingsmiddelen er voor bepaalde
begrippen bestaan
d. concordantie geeft voor woorden die in een bepaalde
tekst voorkomen alle vindplaatsen in de vorm van het woord met een stuk
context eromheen
e. retrograde woordenboek geeft woorden in alfabetische volgorde van
achteren naar voren
voordeel: mogelijk om woorden met dezelfde uitgang op te zoeken
f. beeldwoordenboek afbeelden van verschillende woorden, die vaak
qua inhoud zijn gegroepeerd
lexicografie vak waarin men zich bezighoudt met het samenstellen van
woordenboeken van verschillende aard, er verschijnen veel lexicons in de vorm
van cd-roms waarin de verschillende soorten woordenboeken worden
gecombineerd
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mariekesvdl. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.25. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
77988 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now