Class notes
Hoorcollege aantekeningen Romeins Recht
- Course
- Institution
- Book
Romeins recht RUG Prota Hoorcollege aantekeningen
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
leontiencombee
Reviews received
Content preview
Romeins Recht HCUitwendige geschiedenis
Justinianus (527-565)
Hij heeft het Romeinse recht gecodificeerd; in de 6e eeuw speelde zich dit af in
Constantinopel (Oost-Romeinse Rijk)
o Het Romeinse Rijk was namelijk al gevallen in 476 na Chr.
o De oom van Justianus was hier keizer en wilde van zijn neef een opvolger maken
Hiervoor werd hij eerst consul en bleek hij geschikt te zijn voor de functie
Hij wilde het Romeinse rijk herstellen door te veroveren en wilde de grootsheid van het
rijk herstellen door de wetgeving op te nemen -> arma legibusque
De wetgeving werd vastgelegd door Triobianus (een jurist van Justinianus); Corpus Iuris
Civilis;
o Ius = het (juristen)recht
Ius publice respondendi
Augustus (27 v. Chr. -14 na Chr.) -> wilden de juristen in het
keizerskamp trekken door ze de bevoegdheid te geven om in het
openbaar recht te spreken / antwoorden te geven
Commentaren op Ius civile
Ad Sabinum -> Masurius Sabinus
Juristenmeningen kregen een officiële status -> gezaghebbende
status
Commentaren op Edict praetor
Ad edictum
Ius gentium -> het recht dat alle volkeren gemeen hadden omdat
ze in de ogen van de Romeinen heel voordehand liggend waren
Edictum Perpetuum ±135;
Door Hadrianus met behulp van Salvius Julianus
Eind versie van het praetorisch edict
Praetor had achter zich een album met alle rechtsregels, hij kon
om zich te laten verkiezen problemen aankaarten die hij zou
veranderen -> praetorisch edict
Men ging naar de praetor (politicus) bij een juridisch geval, die stelde een
formulier op waarin het proces werd opgesteld. Pas als alles was
doorgesproken en akkoord was ging men met dat formulier naar de
(private) rechtbank
Praetors waren geen juristen
Prive rechters -> alles werd in de hand van de burgers gehouden,
iedereen kon dus een keer rechter zijn
Lex citandi -> de citeerwet, dat is een optelregel en welke juridische
geschriften geraadpleegd mogen worden van;
Papinianus -> gelijkspel
Ulpianus
Paulus
Gaius -> Instituten ±160
Modestinus
o Leges = keizers hadden het imperium om wetgeving te maken -> keizerlijke
recht / constituties
Voorafgaande poging -> Theodosius II (402-450);
Codex Theodosianus 438 -> constituties na ±300
Hij zette onderwerpen bij elkaar en liet constituties buiten
behandeling en maakten van rescripten algemene regels
, Als iets niet opzij gezet is bleven de eerdere codificaties
bestaan
Codex (praktijkboek) Gregorianus -> constitsties 196-297
Gezaghebbende verzamelingen niet van keizers
Codex (praktijkboek) Hermegonenianus -> 291 -295
Gezaghebbende verzamelingen niet van keizers
Onderdelen;
Edicta -> geschreven recht
Rescripta -> brieven die werden teruggeschreven op verzoek
Decreta -> bestuursrechtelijke maatregelen
Mandata -> bestuursrechtelijke maatregelen
Eerste Codex Justinianus 529
o Lex posterior derogat legi priori
o Alles wat er niet in stond was niet juridisch bindend
o Leges -> Codex
o Ius;
Digesten (533); mega keizerlijke wet bestaande uit een verzameling van
juristengeschriften -> boven lex
Verdeeld in 12 boeken per onderwerp (verwijzing naar 12
Tafelen)
Eigenlijk per onderwerp één grote zin met allemaal komma’s
Vervangen de Lex Citandi -> lex posterior-regel
Bevat geen tegenstrijdigheden en geen lex posterior
Codex Florentinus
Instituten van Justinianus(533); leerboek gebaseerd op dat van Gaius ->
verheven tot keizerlijke wet en gaat dus boven de lex
Codex repetitae praelectionis (534)
Novellen
,Procesrecht
Romeins procesrecht
Executoriale titel; het doel van het proces was om zo’n titel te verkrijgen -> een vonnis
waarin de rechter de wederpartij veroordeelde om een prestatie te verrichten waar de
eiser recht op heeft
o Kan ten uitvoer worden gelegd zodat de eiser krijgt waar hij recht op heeft
o Ten tijde van de Wet van de 12 Tafelen geschiedde de ten uitvoerlegging op de
persoon van de veroordeelde -> het ging erom dat de veroordeelde vrijwillig aan
de veroordeling voldeed
Men gebruikte bijv. drieging of gevangenhouding zodat hij kon worden
vrijgekocht
Werd hij niet vrijgekocht dan werd de persoon niet meer als persoon
gezien maar kon hij als slaaf worden verkocht -> de opbrengst was voor
de eiser
3 procesvormen;
o Legis actio-proces; proces dat mondeling geschiedde waarbij partijen de
plechtige mondelingen formules op de juiste manier uitspraken -> religie had
grote invloed
Ligare (binden); de goden waren tevreden als je bijv. offers bracht en de
priesters letten er dan ook op dat je op de juiste manier sprak anders
verloor je het proces
Je procedeerde bij twee instanties ->
Toestemming van praetor om een proces te mogen voeren
Liet het geschil door partijen vastleggen in een akte
Rechter die een privé persoon was
o Proces per formulam; schriftelijk proces d.m.v. een akte hierdoor was deze vorm
ook geschikt voor niet Romeinen
In de tijd van Keizer Augustus afgeschaft (17 v. Chr.)
In iure -> praetor; het ius was de plaats waar de praetor zijn taak
uitvoerde, hij had daar op het tribunaal een stoel
Vaardigt een edict uit en geeft een advies aan de partijen over de
acties van hun proces
Wijst een rechter aan uit de lijst van belastingbetalende
(censuslijst) -> vaak Romeinen van hoge afkomst
Elk jaar nieuwe praetor dus elk jaar nieuwe edicten met acties die
hij dat jaar wilde verlenen
In iudicio -> iudex privatus; een privé persoon moet beslissen in een
geschil en gij oordeelt alleen over de feiten en de praetor gaat over het
recht
o Cognito extraordinaria; als je procedeerde kwam je bij een ambtelijke rechter die
er verstand van had
Rechtsbijstand in het Formulaproces;
o In iure; jurist bij de hand die verstand had van het recht, dit waren iuris
consulten (juridisch technisch)
Consult over het recht = een advies over het recht
Hoe gebeurde dit geven van consulten;
Romeinen die tijd hadden voor het recht -> welgestelde patriciërs
Een praetor had cliënten onder zich -> die rekenden erop dat hij
hen zou helpen zowel fysiek als in geldhulp en juridisch advies
De cliënten moesten hiertegenover wel een sociale plicht
vervullen af en toe -> bijv. stemmen op hun juridische consult
voor bijv. consult
, Iuris consulten hebben er mede voor gezorgd dat er een romeins recht is
ontstaan met daarin een aantal begrippen uitgelegd -> de adviezen
werden namelijk schriftelijk vastgelegd
o In iudicio; het gaat er nu om dat de rechter overtuigt wordt en tot een redelijk
antwoord kan komen -> voor de rechter staat iemand te praten die vooral op het
gemoed moet ingaan (goed kunnen spreken en inspelen)
Redenaar / orator; iemand die de welsprekendheid had bestudeerd (de
retorica) hij wist hoe je een overtuigend betoog hield
In iure proces;
o Wet van de Twaalf tafelen -> si in ius vocat, ito; als de een de ander in rechte
dagvaart, dan moet de ander meegaan
Praetor had het imperium -> hij kon indefensus verklaren
Hij kon een zaak zelf doen als hij vond dat een gedaagde zich niet
op de juiste wijze / helemaal niet verdedigde (machtsmiddel)
o Persoonlijke actie; een actie tegen een andere rechtspersoon omdat er tussen
hen een specifieke rechtsbetrekking bestaat -> bijv. een ovk of onrechtmatige
daad
Die bepaalde persoon kan je dan aanspreken op zijn acties
Het volledige vermogen van degene die indefensus was kon verbeurd
worden verklaard
o Zakelijke actie; acties waarbij iemand zich rechthebbende acht tot een bepaalde
zaak waarvan hij wordt onthouden door een ander
Instellen tegen iedereen die de rechthebbende stoort in zijn betrekking
tot de zaak
Was iemand indefensus dan kon de zaak worden toegewezen aan de eiser
o Confessus pro iudicato habetur; de gedaagde erkent voor de praetor dat de eis
tegen hem klopt -> hij wordt bekend gehouden voor iemand die is veroordeeld
o Formula -> het geschil werd hierin geformuleerd door de praetor + de partijen;
Benoeming van de rechter
Instructie aan de rechter
Klopt het wat de eiser zegt -> anders gedaagde vrijspreken
Wat moet de rechter doen als de eiser gelijk heeft
Omnia iudicia pecuniaria sunt -> betaling tot geld
Restitutieclausule; gaf de rechter de mogelijkheid om af te zien van de
betaling tot geld mits de gedaagde de zaak afstond aan de eiser
De vaststelling van de waarde van de geldsom was helemaal vrij
-> de eiser kon dan een bedrag noemen wat hij denkt dat iets
waard is en de rechter kan dus de geldsom hoger laten uitvallen
o Exceptio; wat kon de gedaagde stellen tegenover de acties van de eiser ->
verweermiddel
Je ontkent de eis niet maar er staat wat tegenover
Execptio doli; elk handelen dat in strijd was met de redelijkheid
en billijkheid
Voorbeelden exceptio doli;
Bedrog bij sluiten ovk
Nakoming in strijd met R&B
Tegenprestatie niet verricht
Stipulatio; een overeenkomst die mondeling tot stand kwam waarbij
partijen plechtige mondelinge formules moest gebruiken -> eenzijdige
belofte in rechte afdwingbaar maken
Eiser is zelf zijn belofte nog niet nagekomen -> dan kan de
veroordeling doorgaan maar kan gedaagde zich beroepen op de
exceptio dat het onredelijk is
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller leontiencombee. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.47. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now