Systematisch observeren helpt je om je einddoel in het oog te houden
Omdat je de observatiefocus en -werkwijze vooraf vastlegt, kun je je volop toespitsen op het eigenlijke
observeren.
De concrete observatiestart bevat een reeks vragen die je eigenlijk bijna tegelijk moet beantwoorden. De
hoofdstappen waarmee je de observatie start, zijn samengevat:
6.2 De observatiestart concreet: waarom, wie en wat, wanneer en hoe observeren?
De ‘www/h’ vragen maak je nu concreet om consistent en geldig te observeren. De kwaliteit van je observatie,
met name in hoeverre je de vroeger besproken denk- en voelfouten inperkt, volgt uit de manier waarop je deze
startvragen aanpakt.
Eerst moet je overdenken over welke soort vraag je observatie gaat en zo ook welk antwoord je zoekt
Vanaf de start moet je tegelijk nadenken over de rapportage van je observatie
Aansluitend bepaal je welke vakkennis dit alles van je vraagt. Daaruit leid je verder af wie of wat, wanneer en
hoe je concreet gaat observeren.
6.2.1 Welk soort observatievraag wil ik beantwoorden?
Stap 1 van je observatieplan: vraag je ‘waarom wil ik observeren?’ Je moet natuurlijk je observatiedoel en -
vraag kennen om te weten hoe ze uit te werken
Hiertoe sta je stil bij de soort observatievraag:
Observatie niet altijd duidelijk Verkennende observatie Brede open vraag over een
afgebakend onderwerp, situatie waar je nog
geen zicht op hebt
Enige voorkennis over het Beschrijvende observatie De vraag naar de belangrijkste
onderwerp kenmerken van het doelgedrag,
persoon of situatie
Soms observeer je om voorvallen Vergelijkende observatie De vraag naar de samenhang of
of problemen te begrijpen of te verschillen tussen gedrag van
verklaren personen, situaties, over de tijd
Als je al een specifieke hypothese Toetsende observatie De observatie die een toetsbare
hebt over de observatie-uitkomst verwachting nagaat over gedrag,
situaties, tijdsverloop, en
verbanden of verschillen
hiertussen
1
, ! Bij een toetsende observatie kan oorzaak-gevolg niet aangetoond worden via observatie
Daarom moet je altijd zoveel mogelijk alle eigenschappen registreren die het gedrag of de situatie mede
kunnen verklaren.
Om je observatie concreet te plannen moet je ook weten welke vakkennis ze vereist.
Vakkennis dient om je observatievraag bekwaam te formuleren en te operationaliseren
- Inhoudelijke vakkennis doe je tijdens je opleiding op
- Raadpleeg ook op eigen initiatief bronnen
Samengevat: om je observatie praktisch te kunnen uitwerken moet je weten waartoe ze dient. Vooraf
overdenk je daarom welk soort observatievraag je hebt en hoe je het antwoord uit je observaties wilt kunnen
rapporteren. Vooraf denk je daarom welk soort observatievraag je hebt en hoe je het antwoord uit je
observaties wilt kunnen rapporteren. Indien nodig fris je hiervoor je inhoudelijke vakkennis op. Op die manier
baken je een observatievraag of die je verder concreet meetbaar kunt maken en waarover je vervolgens je
einddoel kunt rapporteren.
6.2.2 Wie en wat wil ik observeren?
Onlosmakelijk met elkaar verbonden Het gedrag dat je wilt observeren, kun je natuurlijk niet los zien van de
persoon, en omgekeerd
De keuze: afhankelijk van je observatiedoel
Alleen als het doel van je observatie duidelijk is, kun je ze gericht uitwerken
Op die manier moet je tegelijk vooruitdenken over hoe je het gedrag meetbaar maakt.
6.2.3 Hoe ga ik observeren (observatievorm)?
- Vrij of systematisch?
- Niet-participerend of participerend?
Keuze obv observatiedoel, afweging van voor- en nadelen observatievormen (h2)
6.2.4 Wanneer en waar ga ik observeren?
Observeren = een selectie maken uit het gedragsuniversum
Observatie- of gedragsuniversum = de continue gedragsstroom die zich in de werkelijkheid afspeelt
Gedragssample of -steekproef = de selectie van gedrag die je zelf observeert
Sampling = omvat het selecteren van gedrag uit het gedragsuniversum ter observatie
Representatieve sample = een steekproef van waarnemingen die het doelgedrag weergeeft hoe het werkelijk is
Valide bewaken = nadenken over waar en wanneer
In deze stap van je observatieplan bewaak je dus de validiteit van je waarneming door het moment de duur
en de plaats ervan met zorg te begrenzen.
Observatiesessie = de periode uit het observatie-universum wanneer je het doelgedrag gericht waarneemt
Observatiesetting = de plaats waar je observeert
! Observeren gebeurt meestal in de natuurlijke omgeving van de persoon
Hoe concreter, hoe beter bv thuis vs keuken
6.2.5 Cognitief-emotionele en praktische uitdagingen
Nu kun je de kwaliteit van je observatieplan voorbereidend evalueren.
In deze stap werk je vooraf denk- en voelfouten weg en stel je praktische haalbaarheid van je observatie bij.
Uit je observatieplan leid je met name af welke cognitief-emotionele foutenbronnen met je keuzes samengaan.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller thaylinemahieu. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.95. You're not tied to anything after your purchase.