Summary
Volledige samenvatting hoorcolleges + werkgroepen
- Course
- Institution
De samenvatting voor het mastervak Internationaal en Europees strafrecht omvat alle hoorcollege-aantekeningen en besproken werkgroepen.
[Show more]
1 review
By: douaelazizan • 1 year ago
Seller
Follow
isbaai
Reviews received
Content preview
Inhoudsopgave hoorcolleges Internationaal en Europees StrafrechtHoorcollege 1. Soevereiniteit en rechtsmacht................................................................................................................................................2
1.1. Soevereniteit...........................................................................................................................................................................................3
1.2. Rechtsmacht...........................................................................................................................................................................................8
Werkgroep 1...................................................................................................................................................................................................13
Hoorcollege 2. Europees strafrecht: ne bis in idem en de raadsman bij het politieverhoor...................................................................18
Werkgroep 2...................................................................................................................................................................................................26
Hoorcollege 3. Overdracht en overname van vonnissen en gevonniste personen....................................................................................32
Werkgroep 3...................................................................................................................................................................................................38
Hoorcollege 4. Uitlevering en overlevering..................................................................................................................................................42
Werkgroep 4...................................................................................................................................................................................................47
Hoorcollege 5. Uitlevering, overdracht en overname van strafvervolging en/of van tenuitvoerlegging van buitenlandse
strafrechtelijke beschikkingen......................................................................................................................................................................53
Werkgroep 5...................................................................................................................................................................................................54
Hoorcollege 6. Uitlevering, overlevering en mensenrechten......................................................................................................................56
6.1. Mensenrechten: uitlevering..................................................................................................................................................................56
6.2. Mensenrechten: overlevering...............................................................................................................................................................57
Hoorcollege 7. Overdracht en overname van strafvervolging en rechtsmacht........................................................................................58
7.1. Overdracht aan een andere staat...........................................................................................................................................................58
7.2. Overname vervolging van een andere staat..........................................................................................................................................58
,Hoorcollege 1. Soevereiniteit en rechtsmacht
INTRODUCTIE
Samenwerking in Internationaal verband
- Internationale samenwerkingen in de vorm van uitlevering en overlevering van verdachten & overdracht van gevonniste personen
vb. Joran van der Sloot mogelijk naar NL overgedragen om zijn straf in NL uit te zitten.
- Overlevering speelt zich af in de Europese Unie en uitlevering gaat over de overdracht van verdachten naar het buiteland (buiten
de Europese unie).
- Overdracht van de vervolging/ rechtshulp
Samenwerkingen op verschillende niveaus
- Europese unie vormt een aparte rechtsruimte waarbinnen specifieke regels gelden die het gemakkelijker maken om met elkaar
samen te werken in EU-verband gaat dus echt om alleen EU-staten.
Zodra je daarbuiten valt vb. UK gelden die bijzondere samenwerkingsregels niet meer die het makkelijker maken om in bepaalde
gevallen samen te werken
Vb. Overlevering (Het Europees Aanhoudingsbevel) wat het makkelijker maakt om mensen binnen EU van de ene staat naar andere
staat over te dragen voor vervolging of tenuitvoerlegging van de straf
- De Europese unie is een bijzonder samenwerkingsverband.
- Een veel ruimer samenwerkingsverband is de Raad van Europa -> Staten die partij zijn bij het EVRM.
De Raad van Europa omvat veel meer landen dan alleen de Europese unie.
Die Raad is vooral van belang voor samenwerkingen van NL met landen binnen Europa die niet in EU vallen vb. Turkije, Moldavië,
Rusland Maakt uitlevering iets makkelijker dan uitleveringen aan derde staten op grond van Europees uitleveringsverdrag.
Goed onderscheid tussen Europese unie en de Raad van Europa. Zijn twee verschillende instellingen met verschillende regels.
De Europese unie met die bijzondere regels op grond van het Verdrag betreffende Europese Unie
En de Raad van Europa op grond van het EVRM en het Europees uitleveringsverdrag.
- Buiten die 2 samenwerkingsverbanden heeft NL ook samenwerkingsverbanden met derden staten in de vorm van
uitleveringsverdragen, overdrachtsverdragen en nog meer samenwerkingsverbanden. Dat kan op bilateraal niveau. Ook binnen
de VN zijn een aantal verdragen die samenwerkingsregels bevatten-->nog moeilijker dan binnen Raad van Europa de bilaterale
uitleveringsverdragen en overdrachtsverdragen bevatten vaak allerlei beperkingen en belemmeringen voor samenwerking die niet
voor de Raad van Europa bestaan en zeker niet binnen de Europese unie, waarbinnen het nog veel makkelijker gaat.
- Dus die 3 lagen moet je in dit vak goed onderscheiden. We hebben het steeds over samenwerking en over verschillende
samenwerkingsverbanden van de Europese unie, Raad van Europa, bilaterale samenwerkingsverbanden en de VN die
samenwerkingsverbanden creëren.
- Daarbuiten zijn er ook staten waar we helemaal niks meer mee te maken hebben waar het gaat om uitlevering, overdracht van
gevonniste personen en rechtshulp. Die staten vertrouwen we niet – als het gaat om samenwerkingen- omdat mensenrechten daar
worden geschonden. Mensenrechten vormen ook een belangrijk thema in dit vak bij onderwerpen als uitleveringen en
overleveringen.
Soevereiniteit en rechtsmacht:
• Uitleg van soevereiniteit
- Soevereiniteit en rechtsmacht hangen samen met samenwerkingen tussen staten.
- Het idee van soevereiniteit is belangrijk omdat dit idee betekent dat staten niet zomaar op het grondgebied van andere staten
mogen opereren anders is er sprake van een inbreuk op de soevereiniteit van de andere staat
Wel de meest fundamentele inbreuk die je kunt maken op de rechten van andere staten door bijvoorbeeld
opsporingshandelingen in andere staten te verrichten of mensen aan te houden die zich op het grondgebied van andere staten
bevinden
Inbreuk op de soevereiniteit van een staat als die andere staat daar geen toestemming voor heeft gegeven of dat er geen
grondslag te vinden is in het internationale recht (vb. in een verdrag wat staten met elkaar hebben gesloten of regeling die
boven staten uitgaat zoals de regeling van de Europese Unie die een dergelijk optreden mogelijk maakt.
- Dus de soevereiniteit is eigenlijk de essentie van het internationale strafrecht. Daardoor ontstaat de noodzaak voor staten om met
elkaar samen te werken en het begrip rechtsmacht heeft daar ook mee te maken.
Staten zijn bevoegd om op hun eigen grondgebied rechtsmacht uit te oefenen Dat betekent formele rechtsmacht=
opsporingshandelingen verrichten.
En materiele rechtsmacht bepalen welke gedragingen strafbaar zijn op het grondgebied van de eigen staat.
Dat zijn hele fundamentele bevoegdheden die heel erg sterk samenhangen met die soevereiniteit = de grondslag van het
internationale samenwerkingsrecht.
Daarom is het belangrijk om te begrijpen wat die soevereiniteit betekend en wat de gevolgen kunnen zijn als daarop een inbreuk wordt
gemaakt.
- Vb. als de ene staat een inbreuk maakt op de soevereiniteit van een andere staat… welke gevolgen heeft dat voor bijvoorbeeld een
strafzaak die in bepaalde staat wordt gevoerd.
- Het bewijs wat in een andere staat is verzameld waarbij een inbreuk is gemaakt op de soevereiniteit van een andere staat of
personen die in een andere staat zijn aangehouden meest geruchtmakende strafzaak uit de geschiedenis waarin dat een rol
speelt Eichmanzaak in Israël
,Andere gevallen: Öcalan en Belgische opsporing (2 zaken die in de wg aan de orde komen) belangrijk voor nader begrip van
soevereiniteit en de gevolgen daarvan, voor het al dan niet samenwerken met andere staten.
Uitleg van rechtsmacht
• Voorbeelden: de Eichmannzaak en de zaak van Harm Dost (rechtsmacht).
- Ook in de Eichmann zaak speelde de vraag in hoeverre is Israël als staat bevoegd om strafbare feiten te vervolgen in Israël – als
Eichmann zich in Israël bevindt, die niet op Israëlisch grondgebied zijn gepleegd- het ging dan om de misdrijven tegen joodse volk in
nazi-Duitsland.
(Rechtsmacht) Harm Dost: een zaak uit de jaren 70 een drugshandelaar, hasj-handelaar Harm verkocht in NL softdrugs aan Duitsers. Op
een gegeven moment was hij op vakantie in Duitsland en werd daar aangehouden en vervolgd omdat de Duitsers rechtsmacht claimde
over de gedragingen die Harm Dost in NL had verricht t.a.v. Duitsers. Je kan je dan afvragen of hier niet sprake is van een inbreuk op de
soevereiniteit van NL. Als Duitsland claimt dat bepaalde gedragingen niet alleen strafbaar zijn als ze op Duits grondgebied worden
gepleegd, als Harm in Duitsland drugs zou hebben verhandeld dan zou dat duidelijk onder de rechtsmacht van Duitsland vallen, maar
mogen ze dan ook zeggen dat strafbaar was wat hij in NL heeft gedaan en ook vervolgbaar in Duitsland. Dat is het probleem van de
rechtsmacht.
De soevereiniteit is ook in het geding als staten opsporingshandelingen in andere staten verrichten de Eichmann-zaak was daar een
extreem voorbeeld van. Eichmann was een oorlogsmisdadiger uit WOII en vluchtte na WOII naar Argentinië. Hij werd vervolgens in
Argentinië aangehouden en ontvoerd door Israëlische geheime diensten sprake van een enorme inbreuk op de soevereiniteit van
Argentinië?
1.1. Soevereniteit
Er zijn ongelooflijk veel soevereine staten. Ongeveer 170 soevereine staten die onderling elkaar soevereiniteit hebben erkend. Wat
houdt dat nou in? Dat je de soevereiniteit van andere staten erkend in het internationale recht?
Interne soevereiniteit: de hoogste macht binnen een staat (nationaal).
- Is een nationale kwestie, wie heeft de hoogste macht binnen een staat.
- Vb. Wie is in NL de hoogste macht? Is in de Nederlandse GW geregeld. De wetgevende macht wordt uitgeoefend door de regering
(Kabinet) +Koning + Staten-Generaal (EK-TK), zij nemen wetten aan.
Je zou je kunnen afvragen of de wetgevende macht wel de hoogste macht in NL is, je hebt namelijk nog de rechterlijke macht en
de uitvoerende macht.
- In beginsel bepaalt de wetgever wat de uitvoerende macht moet doen en hoe de rechterlijke macht moet beslissen dus je zou
kunnen verdedigen dat de wetgever de hoogste macht is.
- De wetgever is echter aangewezen door de grondwetgever, dus je zou zelfs kunnen zeggen dat de echte soevereine macht in NL
niet de wetgever is, maar de grondwetgever. De grondwetgever bepaalt de bevoegdheden van verschillende instanties in NL,
namelijk van de uitvoerende macht onder leiding van de regering, de wetgevende macht onder leiding van de regerende SG en de
rechtsprekende macht onder leiding van de HR Dit is allemaal in de GW geregeld.
Dus de instantie die de GW vaststelt is ook weer SG die heeft hoogste macht in NL.
- Je kan nog een stapje verder gaan en zeggen dat het aannemen of wijziging van de GW wordt bepaald door de kiezer dus je zou
kunnen spreken van volkssoevereiniteit in NL.
- Uiteindelijk vertegenwoordigen de SG het hele Nederlandse volk staat in de GW en het volk kies- beslist bij de verkiezingen wie de
wetgever is in NL. Sprake van een bepaalde volkssoevereiniteit als het om de interne soevereiniteit gaat.
Externe soevereniteit: een staat is soeverein tegenover andere staten (internationaal). Staten kunnen elkaar als zodanig als soevereine
staten erkennen. Een staat erkent dat een andere staat een bepaald grondgebied heeft, waar die staat met uitsluiting van andere staten
soeverein is bij zowel het bepalen wat strafbaar is, als het beleid voor het opsporen van verdachte en ten uitvoer leggen van straffen. In
beginsel mogen andere staten zich daar niet mee bemoeien.
- Een staat is soeverein tegenover andere staten.
- De externe soevereiniteit komt erop neer dat staten elkaar als zodanig soeverein kunnen erkennen (in internationaal verband via
VN of andere samenwerkingsverbanden als soevereine staten hebben erkend).
- Dat betekent dat ze erkennen dat die staten een bepaald grondgebied hebben waar die staten met uitsluiting van andere staten
soeverein over zijn.
Soeverein in termen van het strafrecht: bepalen wat strafbaar is, het opsporen van verdachten en de tenuitvoerlegging van straffen
3 belangrijkste pijlers van het strafrecht (materieel-formeel-sanctie).
Die 3 pijlers daar is NL soeverein in ten opzichte van andere staten als het gaat om datgene wat er op Nederlands grondgebied
gebeurd.
NL mag bepalen wat hier strafbaar is (wetgever), NL mag bepalen hoe dat opgespoord wordt (Uitvoerende macht), NL mag
bepalen hoe de straffen ten uitvoer worden gelegd (rechterlijke macht, gevangenissen, ministerie van J&V, Daar mogen
andere staten in beginsel niet mee bemoeien dat is de typische soevereiniteit van NL of staten in het algemeen.
- Dat je dat zelf mag bepalen en dat andere staten daar in beginsel niet mee mogen bemoeien.
- Je hebt natuurlijk wel internationale organisaties die zich daarmee kunnen bemoeien/beperken en die macht kunnen uitoefenen
over soevereine staten vb. de Europese Unie.
, Wij hebben een deel van onze soevereiniteit overgedragen aan de Europese Unie en de Europese Unie kan allerlei beslissingen
nemen die wij in NL moeten uitvoeren.
Dat is het gevolg van het feit dat wij als soevereine staat ons hebben aangesloten bij een internationaal verdrag, namelijk
Verdrag Betreffende Europese Unie.
- Door aan te sluiten als soevereine staat bij een internationaal samenwerkingsverband hebben wij zelf onze soevereiniteit voor een
deel overgedragen aan internationale organisaties.
- Dat geldt ook voor iets als de Verenigde Naties, waar de Veiligheidsraad allemaal bevoegdheden heeft om ook op te treden tegen
soevereine staten als die het internationale recht schenden. De Veiligheidsraad kan bijvoorbeeld resoluties aannemen en
beslissingen nemen om bijvoorbeeld met geweld op te treden of sancties uit te vaardigen tegen soevereine staten die zich niet aan
het internationale recht houden.
Het internationale recht kan via internationale instanties beperkingen opleggen aan de soevereiniteit van nationale staten.
Maar in beginsel kan de ene nationale staat dat niet t.o.v. de andere nationale staat Dit zou een schending opleveren van de
soevereiniteit van de staat. Als een andere staat zou bepalen wat strafbaar is in die ene staat en de andere staat zou gaan bepalen
wie mag worden opgespoord en worden aangehouden (Politie van de ene staat naar de andere staat begeven om daar mensen aan
te houden en mee te nemen naar de ene staat om ze daar te vervolgen en te berechten) diepgaande inbreuk op de
soevereiniteit van de staat als een andere staat zich zou bemoeien met wat strafbaar is in die andere staat, wie er aangehouden en
vervolgd moet worden.
De Eichmannzaak (Israël): de ontvoering van Adolf Eichmann
Eichmann was een grote oorlogsmisdadiger en had in de Tweede Wereldoorlog Joden gedeporteerd naar de vernietigingskampen. De
raadsman van Eichmann zegt dat Eichmann in 1950 (na Tweede Wereldoorlog) was gevlucht naar Argentinië. In 1960 is de Israelische
geheime dienst naar Argentinië gegaan, hebben Eichmann opgespoord en hebben hem zonder toestemming van Argentijnse
autoriteiten aangehouden en ontvoert naar Israël. Vervolgens moest Eichmann een jaar later verschijnen voor de Israelische rechter om
terecht te staan voor de genocide die de naties op de Joden hadden gepleegd tijdens de Tweede Wereldoorlog. Eichmann werd als SS’er
medeverantwoordelijk gehouden en als medepleger gezien van deze genocide. Hij had namelijk deportaties met treinen door heel
Europa naar vernietigingskampen georganiseerd.
Verweer Raadsman: de Israëlische rechter is niet bevoegd want de aanhouding was onrechtmatig. Eichmann had wel een
verklaring ondertekent dat hij ‘vrijwillig’ meeging naar Israël. Dit heeft hij ondertekent omdat hij bang was dat hij werd
doodgeschoten in Israël door de geheime dienst als hij niet zo ondertekenen. Er is dus sprake van een onder dwang afgelegde
verklaring en in de werkelijkheid ging hij tegen zijn wil in mee naar Israël.
Sprake van ontvoering en schending van de soevereiniteit van Argentinie en daarom mag Eichmann niet in Israël worden berecht.
Inbreuk op soevereiniteit van Argentinië?
Een staat maakt inbreuk op de soevereiniteit van een andere staat wanneer een staat zonder toestemming of verdrag
opsporingsactiviteiten verricht op het grondgebied van een andere staat.
Stelling van de raadsman in de zaak Eichmann: de ontvoering van Eichmann was onrechtmatig en daarom kan Israël hem niet berechten.
(De rechtbank is onbevoegd)
- Dat betekent dus einde strafzaak. Als een Nederlandse rechter zich onbevoegd zou verklaren in een strafzaak en niet omdat het
bijv. rechtbank Jeruzalem is of rechtbank tel Aviv, maar gewoon omdat de Israëlische rechter als zodanig niet bevoegd is om
Eichman te berechten na een onrechtmatige ontvoering dan zou het einde oefening zijn en dan zal Eichman weer op vrije voeten
komen.
Stelling van de raadsman Eichmann (preliminair verweer): de ontvoering van Eichmann was onrechtmatig en daarom kan Israël hem niet
berechten. Eichmann heeft een verklaring afgelegd dat hij vrijwillig met de Israelische geheime dienst is meegegaan, maar deze is onder
dwang getekend. In werkelijkheid was dit tegen zijn wil in, was er sprake van ontvoering en was er een schending van de soevereiniteit
van Argentinië.
Slaagt dit verweer van de raadsman van Eichmann? De Rechtbank Jeruzalem heeft het verweer verworpen: volgens de Veiligheidsraad
was er een ernstige inbreuk gemaakt op de soevereiniteit van Argentinië, maar deze inbreuk is hersteld door een gemeenschappelijke
verklaring van Argentinië en Israël. Eichmann is uiteindelijk in Israël geëxecuteerd.
Slaagt dit verweer?
Eichman is in Israël geëxecuteerd dus dat verweer is uiteindelijk verworpen.
Rechtbank moest eerst reageren op preliminaire verweren (een verweer wat je meteen aan het begin van de strafzaak voert) met
als strekking de strafzaak mag niet doorgaan, want de rechtbank is onbevoegd.
De rechtbank erkende dat Israël een inbreuk had gemaakt op soevereiniteit van Argentinië dat had ook de Veiligheidsraad van de
VN gezegd.
De veiligheidsraad had een resolutie aangenomen waarin ze hadden gezegd (veiligheidsraad met 5 staten waaronder Amerika,
Sovjetunie, China) dat de Israëlische geheime dienst en de staat Israël een ernstige inbreuk hebben gemaakt op de soevereiniteit
van Argentinië. Dit omdat zij zonder toestemming van de Argentijnse autoriteiten en zonder medeweten van de Argentijnse
autoriteiten Eichmann hebben aangehouden (opsporingshandelingen te verrichten) en hem te ontvoeren en mee te nemen naar
Israël.
Dat moet worden hersteld. Dus de Veiligheidsraad gaf als het ware Israël de opdracht om die inbreuk op soevereiniteit ongedaan
te maken. Dat was nog voor dat proces was begonnen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller isbaai. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.45. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75759 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now