Summary
Samenvatting Strafprocesrecht
- Course
- Institution
volledige samenvatting van de geziene leerstof aan de hand van het boek en de slides.
[Show more]
Seller
Follow
lilyschoofs
Reviews received
Content preview
StrafprocesrechtInleiding – Wat is het strafprocesrecht?
Definitie en situering van het strafprocesrecht
Onderdeel van het strafrecht?
Enge zin: enkel materieel strafrecht.
Brede zin: “strafrecht” in de ruime zin = materieel & formeel strafrecht.
Formeel strafrecht: regelt praktische en formele toepassing van het materieel strafrecht doorheen
de “strafprocedure” of het “strafproces”.
nl. geheel van rechtsregels m.b.t. de opsporing, vervolging en berechting volgens sommigen: ook
strafuitvoering.
Dus SPR: vaststellen of MD (misdrijf) werd gepleegd, door wie, op welke wijze deze persoon
gesanctioneerd kan worden met straf of maatregel (wat is het verschil?), en regels mbt werking en
bevoegdheden van organen en instellingen hiermee belast.
Vraag: is strafprocesrecht publiek recht of privaat recht? Argumenteer!
Publiek recht, want het raakt de openbare orde.
Strafprocesrecht vormt het formeel recht. regelt het praktische, de procedurele toepassing van
het materiele strafrecht. Regelt de wijze waarop het materiele strafrecht in de praktijk wordt
toegepast tijdens de strafprocedure.
Begrip:
= heel breed gaat om:
- vaststelling of misdrijf (al dan niet) werd gepleegd;
- door wie het werd gepleegd;
- op welke manier aan de beklaagde de door de wet voorgeschreven straffen & maatregelen
opgelegd kunnen worden;
- werking en bevoegdheden van de instellingen hiermee belast zijn.
Doelstelling?
- Veilige samenleving, waarheidsvinding.
- Met respect voor de grondrechten van de burgers, zowel voor de dader als voor het
slachtoffer. (bv iedereen heeft recht op een eerlijk proces).
Moeilijk evenwicht: is langzaam gegroeid onder verschillende impulsen (geef voorbeelden!
Denk aan de processen rond bv Tine Nys, Bart De Pauw, de Kasteelmoord etc.).
Moeilijk evenwicht:
- Is een van de meest gemediatiseerde takken van het recht.
- Iedereen heeft mening over “het strafprocesrecht”.
Dit moeilijk evenwicht dat gezocht moet worden tussen de doelstelling van waarheidsbevinding en
het veiliger maken van de samenleving enerzijds en het respect voor de grondrechten anderzijds van
alle burgers is een moeilijk evenwicht.
1
, Strafprocesrecht
Bronnen van het strafprocesrecht
- Internationaal en Europees: mensenrechtenverdragen (IVBPR, EVRM), verdragen betreffende
samenwerking in strafzaken.
- Nationaal: o.a. GW, Sv (incl. “voorafgaande titel”, afgekort VtSv), Ger. W., bijzondere wetten
(o.a. Wet bescherming maatschappij, Voorlopige hechtenis, Franchimont, Salduz, Wet
Jeugdbescherming, …).
= is samenraapsel van verschillende wetten daarom soms moeilijk om volledig overzicht te krijgen
van de wetgeving.
Accusatoir vs. Inquisitoir
Bestaan niet meer in hun zuivere vormen door verschillende invloeden.
bv. Belgisch SPR gemengd systeem: vooral de fase van het onderzoek bevat veel inquisitoriale
elementen (maar ook dat werd gewijzigd door de “post-Dutroux”-wetgeving – Franchimont 1998 en
door de Salduz-wetgeving 2008 – een aantal duidelijke uitzonderingen werden ingevoerd op het
geheime en het niet-tegensprekelijke karakter van het onderzoek!) terwijl de fase voor het
vonnisgerecht/berechting ten gronde eerder accusatoir is.
2
, Strafprocesrecht
De fases van het Belgisch strafprocesrecht
De fases:
0. Aanvang van de strafprocedure (plegen van het misdrijf)
1. Het onderzoek (opsporings- of gerechtelijk onderzoek)
2. Vordering (voor de onderzoeksgerechten – wat is verschil tss “onderzoeksrechter” en
“onderzoeksgerecht”?) en dus mogelijke verwijzing naar vonnisgerecht – indien ja…: fase 3.
Onderzoeksgerecht is een rechtbank, het onderzoeksgerecht is de raadkamer. (RK). Deze
oordelen over een mogelijke doorverwijzing na het gerechtelijk onderzoek naar het
vonnisgerecht. Is een soort tussenfase. Wordt een belangrijke beslissing genomen.
Maar voor de vonnisrechter kan de verdachte ook nog altijd vrij gesproken worden.
3. Berechting (voor de rechtbanken in eerste aanleg/in beroep/cassatie)
Bij berechting gebeurt de procedure ten gronde.
4. Strafuitvoering (in de gevangenis/alternatieve maatregelen)
Vraag: is het mogelijk dat er na fase 1, 2 of 3 geen vervolg komt?
Vooronderzoek bij de onderzoeksfase en staat tegenover onderzoek ten gronde voor vonnisrechter.
Bij afronding van onderzoek kom je voor het onderzoeksgerecht (raadkamer of in hoger beroep
kamer van inbeschuldigingstelling) verwijst je mogelijk door naar de vonnisrechter. Raadkamer
beoordeelt of verdachte naar vonnisrechter moet op basis van aanwijzingen van schuld of indicaties
van schuld (termen kennen) Indien dit het geval is gaan we verder naar FASE 3. Verdachte voor
vonnisrechter door dat parket op basis van onderzoek de verdachte gewoon rechtstreeks dagvaardt
voor de strafrechter. De verwijzing in fase twee is enkel mogelijk indien er een onderzoek geweest is,
anders rechtstreekse dagvaarding. Onderzoeksrechter leidt het onderzoek en is zeer actief en
ingrijpend, Buitenvervolgingstelling (BVS) in FASE 2, als men moet afleiden dat er te weinig
aanwijzingen van schuld zijn. Vrijspraak in FASE 3. Bij FASE 1 kan het ook stoppen wegens te weinig
of geen gevonden indicaties van schuld. Parket gaat dan de zaak seponeren (voorlopig de zaak
klasseren zonder gevolg) (kan wel altijd de zaak heractiveren).
De fases – schematisch
3
, Strafprocesrecht
OZR staat voor onderzoeksrechter die kan maatregelen stellen (dwangmaatregelen).
Bij het vooronderzoek heb je dus een opsporingsonderzoek door het parket, OM of procureur des
konings en die kan dan dus de beklaagde rechtstreeks voor de vonnisrechter dagvaarden waardoor
we dus fase 2 overslaan. Bij alleen een opsporingsonderzoek kan je ook nooit naar de raadkamer
gaan.
Het parket kan er ook voor kiezen om op het einde van de opsporingsonderzoek om de strafzaak via
een alternatieve weg af te handelen. We noemen dit de alternatieve afhandelingsmogelijkheden
waarover het parket beschikt. De alternatieve afwikkelingsmogelijkheden van het parket en zo zijn er
3: is dus een mogelijkheid waarbij het verhaal dus na fase 1 al stopt voor de dader.
- Het parket kan kiezen voor een strafbemiddelingstraject of een bemiddeling in strafzaken te
bewandelen. En zo het slachtoffer te laten vergoeden en de dader laten voelen dat wat hij
gedaan heeft niet kan. Vaak in drugscriminaliteit.
- De minnelijke schikking, de mogelijkheid tot verval van de strafvordering door betaling van
een geldsom. Bv de sommen die we moeten betalen bij een snelheidsovertreding. Het parket
kiest dus om ons te laten boeten zonder ons voor de rechter te laten komen.
- De voorafgaande erkenning van schuld waarbij de dader zijn feiten erkend en door die
erkenning dus een lichtere straf bekomen.
Kan ook zijn dat er helemaal geen opsporingsonderzoek is en alleen een groot gerechtelijk onderzoek
en dus het parket helemaal niet in aanmerking komt. de klacht op burgerlijke partijstelling dus dit
vormt een groot uitzondering op het feit dat het parket uitgesloten wordt. Het slachtoffer dient dus
zelf een klacht in. Bv familieverlating. Een ouder laat het na om het geld te betalen voor de kinderen.
Ouder maakt zich schuldig aan familieverlating en het parket wordt hier niet van op de hoogte
gebracht dus het slachtoffer stelt zelf de klacht dan in.
De actoren van het Belgisch strafprocesrecht
1. de verdachte
2. de advocaat
3. het slachtoffer
4. de burgerlijk aansprakelijke partij (art. 1384 BW!)
5. tussenkomende partij (vrijwillig of verplicht)
6. de politie
7. het openbaar ministerie
8. de onderzoeksrechter
9. de onderzoeksgerechten
10. 10.getuigen
11. 11.deskundigen
12. 12.de griffier
13. 13.de vonnisgerechten
14. 14.strafuitvoeringsrechtbanken en de penitentiaire commissies
15. justitieassistenten en justitiehuizen
16. Hoge Raad voor Justitie
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lilyschoofs. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.88. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now