Hoofdstuk 1; Recht en regels
§1.1 Waarom is er recht?
In de samenleving heeft iedereen verschillende belangen. Soms is er sprake van dezelfde belangen,
verschillende belangen of tegengestelde belangen. Daarnaast kunnen mensen of partijen
verschillende verwachtingen van elkaar hebben. Om te voorkomen dat er conflicten ontstaan
worden er regels gemaakt. Deze rechten en plichten komen voort uit normen en waarden. Door dit
in rechtsregels vast te leggen, met de wijze waarop de regels gehandhaafd kunnen worden, krijgt het
recht vorm. Het recht brengt doelmatige ordening aan in de samenleving en stuurt het individuele
gedrag van de burgers. Ook geeft het spelregels voor gedragingen.
Recht en rechtvaardigheid zijn geen synoniemen, maar is een beginsel op rechtvaardigheid. Niet
iedereen krijgt een terechte straf. Enerzijds omdat hij niet op de hoogte van het recht is en het
spanningsveld tussen de verschillende belangen. Bovendien is er verschil tussen gelijk hebben en
gelijk krijgen. Iemand die veel weet zal sneller gelijk krijgen.
§1.2 Vindplaatsen van het recht; vier rechtsbronnen
1.2.1 Wet- en regelgeving
Centrale volksvertegenwoordiging = Staten-Generaal = Eerste en Tweede Kamer.
Regering = Koning en ministers samen. De Staten-Generaal samen met de regering is de hoogste
wetgever in Nederland. De lagere overheidsorganen (gemeenten, Provinciale Staten enz.) kunnen
ook rechtsregels vaststellen. Een wet komt tot stand als de regering en de SG met een wetsvoorstel
komen.
Alleen wetten die afkomstig zijn van de hoogste wetgever worden met wet aangeduid; Jeugdwet,
Gemeentewet. Dit wordt genummerd en worden wetsartikelen genoemd en kan bestaan uit
meerdere leden. Een wettenbundel is een verzameling officiële wetten die zijn geselecteerd en
samen in één boek zijn opgenomen. De hoogste wet in Nederland is de Grondwet.
- Koninklijk Besluit (KB) = een regeling afkomstig van de regering, dus zonder Staten-Generaal.
Er zijn ook KB’s die geen regels bevatten.
- Algemene maatregel van bestuur (AMvB) = een KB dat een regel bevat.
- Ministeriële regeling = een regeling afkomstig van de minister.
- Verordening = een regeling die de Provinciale Staten vaststelt of de gemeenteraad.
De Europese Unie maakt ook wetten. Dit zijn gemeenschapsverordeningen en -richtlijnen. Deze zijn
hoger dan de Nederlandse Grondwet.
- Wetten -> ‘wetten’, lagere regelgeving en hogere regelgeving van de EU.
1.2.2 Jurisprudentie
Jurisprudentie ontstaat doordat algemene wetten worden toegepast op individuele situaties. Ook
valt onder jurisprudentie de rechtspraken die al door rechters zijn gedaan. Het is de taak van de
rechter om uit te maken hoe de regels bedoelt zijn. Een uitspraak heet een vonnis, uitspraak of
arrest (= uitspraak van de Hoge Raad der Nederlanden).
Omdat in de rechtspraak nieuw recht wordt gevormd door rechters, wordt jurisprudentie ook wel
rechtersrecht genoemd. Als antwoorden van op vragen niet duidelijk in de wet- en regelgeving te
vinden zijn, dan zullen deze dus in de jurisprudentie moeten worden gevonden.
Voorbeeld: ‘zorg van goede kwaliteit en van goed niveau….’; wat verstaat de wet onder goede zorg?
Daar zal de rechter antwoord op moeten geven.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller IrisCarolina. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.