Summary
Samenvatting Klapper Inleiding Criminologie voor Niet-juristen
- Course
- Institution
Een samenvatting van alle artikelen in de klapper voor het vak inleiding criminologie voor niet-juristen, jaargang .
[Show more]
Seller
Follow
matthijsdejong09
Content preview
Criminologie voor niet-juristenCriminologie: een terreinverkenning
De opdracht van de criminologie
Nederlanders hebben het gevoel dat het onveiliger is geworden de laatste jaren. Criminelen moeten
harder worden aangepakt. Er moet ook meer gedaan worden aan preventie, in de sfeer van bijvoorbeeld
opvoeding en onderwijs. Vooral ernstige misdrijven laten de emoties hoog oplopen. Men identificeert
zich graag met het slachtoffer. Ook gemeenschappelijke kenmerken kunnen hieraan bijdragen. Ook
gevoelens van morele verontwaardiging kunnen ontstaan, vooral bij duidelijk weerloze en onschuldige
slachtoffers. Dat kan samen met boosheid leiden tot een vergeldingsbehoefte (géén wraakbehoefte).
Voorgaand genoemde emoties kunnen ook een positieve uitwerking hebben, namelijk het delen en
bevestigen van een gemeenschappelijk normbesef, morele superioriteit en saamhorigheid. Informele
reacties op misdrijven hebben de neiging te ontsporen, door bijvoorbeeld eigenrichting, of het
projecteren van alle agressie op één pleger van een misdrijf. Voorbeelden zijn het lynchen van zwarten
(V.S., begin 20e eeuw) en rassenrellen na een misdrijf van een allochtone bewoner in de huidige tijd. Dan
ligt er een maatschappelijke oorzaak ten grondslag aan het afreageren, die met het misdrijf op zich
minder te maken heeft.
Ook kan er leedvermaak om het slachtoffer ontstaan, of juist identificatie met de dader, zoals de
fascinatie van veel mensen voor georganiseerde criminaliteit of rappers. Daarnaast ook mededogen voor
gestrafte daders. Bijvoorbeeld omdat toeschouwers daders zien als slachtoffers van maatschappelijke
omstandigheden. Dan lijkt de overheid de onderdrukkende staat te zijn, recent bijvoorbeeld in de Black
Lifes Matter kwestie. Door uit verschillende emoties te reageren en te redeneren, kunnen aangaande
dezelfde gebeurtenis tegenovergestelde conclusies worden verbonden.
Wat is criminologie?
De meest gangbare definitie van criminologie is: ‘De criminologie is de wetenschap die zich bezighoudt
met de bestudering van de aard en achtergronden van menselijke gedragingen die door de wetgever
strafbaar zijn gesteld en de wijze waarop de overheid en de overige maatschappij daarop reageert’. Het
komt in de negentiende eeuw in opkomst. Het wordt vooral gezien als praktische wetenschap, bedoeld
om de aanpak van criminaliteit te verbeteren. Er bestaan veel verschillende gezichtspunten van waaruit
criminologie bedreven kan worden. Het woord misdaad wordt niet meer gebruikt, het klinkt te zwaar, nu
criminaliteit en delinquentie.
Criminaliteit is relatief, in verschillende tijden en plaatsen. Het is namelijk gebaseerd op wat bij de wet
verboden is.
De geschiedenis van de criminologie
De criminologie heeft geen heldere geschiedenis, maar ontstaat meer gaandeweg vanuit andere
gebieden. De geschiedenis kan ons helpen bij het herkennen van ideeën en het beter begrijpen van
concepten, thema’s en theorieën.
Het huidige recht in Europese landen en veel ooit door Europa gekoloniseerde landen is gebaseerd op
het oude Romeinse recht. Het Romeinse strafrecht was echter enkel beperkt tot misdrijven tegen de
,staat en openbare orde. Anders bood het herstelrecht oplossing. Het Germaanse recht was ook
gebaseerd op onderlinge verzoening. In de Middeleeuwen kwam de nadruk meer te liggen op het feit
dat misdaden tegen de staat en God begaan werden, en deswege werden misdaden niet meer gezien als
particuliere aangelegenheden. Het strafproces verschoof van een accusatoir naar een inquisitoir
systeem.
In de Renaissance ontstonden vanuit het humanisme nieuwe ideeën over misdaad en straf. Coornhert
schreef in 1567 ‘het eerste Nederlandstalige criminologische traktaat avant la lettre’. Daarin werd onder
andere nagedacht over het tuchtigen van boeven doormiddel van andere straffen van de doodstraf,
waarschijnlijk leidde dit soort denken ook tot de eerste gevangenis van Europa te Amsterdam in 1596.
De Verlichting zag de mens meer als een redelijk wezen, dat op grond van rationele beslissingen
handelde. Cesare Beccaria schreef ‘Over misdaad en straf’, waarin hij beargumenteerde dat criminaliteit
een overtreding van het sociaal contract van Rousseau was. Straf moest worden gegeven op maat
(gelijkheidsbeginsel), duidelijke wetten (legaliteitsbeginsel) en niet willekeurig. Deze beginselen staan nu
bekend als de klassieke strafrechtsfilosofie.
In de negentiende eeuw werd er meer nadruk gelegd op het deterministisch karakter van het handelen
van de mens, bepaald door omstandigheden en mogelijkheden. Deze stroming heet ‘positivistisch’,
aangezien het is gebaseerd op de waarnemingsmethode van de natuurwetenschappen. Gevangenzetting
zou niet gericht moeten zijn op leedtoevoeging, maar op behandelen en voorkomen van herhaling.
De Italiaanse antropologieschool zocht de oorzaken van crimineel gedrag in de mens zelf. Cesare
Lombroso onderzocht misdadigers systematisch op basis van uiterlijke kenmerken. Werd ook sterk door
Darwin geïnspireerd, en zag misdadigers als achtergebleven in de evolutie, en daarom gedetermineerd
om misdaden te plegen – atavisme. Was een van de eerste die wetenschappelijke methoden gebruikte,
daarom grondlegger criminologie.
De Franse milieuschool zocht verbanden tussen menselijk gedrag en kenmerken van de samenleving.
Alexandre Lacassagne zei: ‘Iedere maatschappij krijgt derhalve de criminaliteit die zij verdient’. Deze
stroming gebruikte ook veel statistische methoden. De sociale omgeving brengt iemand tot criminaliteit,
maatschappelijke wetmatigheden lagen ten grondslag aan misdrijven. Ook economische
omstandigheden konden bijvoorbeeld van invloed zijn.
De socialistische criminologie legde het accent op de relatie tussen de ontwikkeling van de criminaliteit
en van economische condities. Ook zou de socialistische transformatie van de samenleving de misdaad
doen ophouden.
In Nederland ontstond na de oorlog de ‘Nieuwe Richting’. Academici probeerden het leerstuk van de
vrije wil te combineren met deterministische theorieën en in de strafrechtspraktijk toe te passen. Het
strafrecht werd gezien als uiterste middel, met een sterk accent op behandeling en resocialisatie, en
minder op straffen als vergelding.
In de jaren zeventig kwam de kritische criminologie op, deze stelde niet de misdaad en oorzaken ervan
centraal, maar de problematische kanten van de strafrechtspleging. Hieruit vloeide bijvoorbeeld ook de
feministische criminologie voort.
, Vanaf jaren twintig kwam de Amerikaanse criminologie op, die zich richtte op actuele problemen in
Amerika, zoals de Chicago School, die criminaliteit in bepaalde buurten onderzocht. Merton stelde dat de
tegenstelling van de American Dream met de realiteit ook voor toenemende misdaad zorgde. Nog steeds
is de Amerikaanse criminologie toonaangevend.
De nieuwe zakelijkheid trachtte methoden te vinden om de criminaliteitscijfers beter in beeld te
brengen, effectiviteit van politieoptreden criminaliteitspreventie en meer rechten voor slachtoffers te
onderzoeken. Aanleiding was de toenemende criminaliteit in de jaren zeventig en tachtig. Hier was een
terugkeer te zien naar ideeën uit de klassieke school, en ook de gedachten van de Franse milieuschool
kwamen weer in trek.
Aandachtsgebieden binnen de criminologie
A. Beschrijvende criminologie
Criminografie behelst de statistische verdeling van criminaliteit in tijd en ruimte. Vooral objectieve
informatie dus
B. Oorzaken van crimineel gedrag en criminaliteit
Verschillende disciplines zoals: etiologische (onderverdeeld in biologische/ psychologische en
economische/sociologische).
C. Reacties op criminaliteit: penologie
De informele reacties zijn de reacties uit de samenleving. Formele reacties zijn van het politiële en
justitiële apparaat. De studie van de effectiviteit van formele straffen wordt van oudsher aangeduid als
de penologie. Functioneren van de politie wordt bestudeerd bij police science. Een subgebied is de
forensic sciences.
D. Criminaliteitspreventie
Effectiviteit van straffen valt vaak tegen. Wordt veel onderzoek gedaan naar criminaliteitspreventie
buiten de strafrechtspleging om. De uitwerking van de maatregelen op criminaliteit, maar ook op de
gevoelens van onveiligheid wordt onderzocht.
E. Victimologie
Groeiende belangstelling voor het slachtoffer mondt uit in rechten voor slachtoffers, zoals recht op
informatie of spreekrecht. Een vraagstuk is hoe de gevolgen van criminaliteit het beste kunnen worden
verzacht of weggenomen.
F. Zware criminaliteit
Hier wordt de kenmerken en bestrijding van levensmisdrijven e.d. onderzocht.
Kwalitatief onderzoek en criminologische theorie
Inleiding
Alleen als de onderzoeker in staat is onderzoeksresultaten binnen bredere wetenschappelijke en
maatschappelijke ontwikkelingen te plaatsen, draagt hij of zij bij aan een criminologie die ertoe doet. In
het beleidsdebat is in sterke mate sprake van een ‘beheersingscultuur’, waar veel criminologen in
meegaan zodat ze verder verwijderd raken van de oorspronkelijke maatschappelijke vraagstukken. Ze
zouden volgens Nils Christie (1997) meer op hun eigen, autonoom academisch kompas moeten varen, in
plaats van A-theoretisch empirisme toe te passen. Meer kwalitatief onderzoek doen, om verborgen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller matthijsdejong09. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.04. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
81311 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now