Recht (verschillende betekenissen)
- Het recht regelt… / verbiedt…
Recht = law , objectief recht (=rechtsstelstel)
- Ik heb recht op…
Subjectief recht (= recht dat iemand heeft)
- Dat doet geen recht aan..
Recht = rechtvaardigheid
Subjectief recht = een recht van iemand in een concreet geval
- Voorbeeld: ik ben bevoegd om de overhangende takken van mijn buren
te snoeien, of ik heb recht op stufie
- Degene met een subjectief recht heet crediteur of schuldeiser
- Zijn wederpartij heet debiteur of schuldenaar
Wie kunnen subjectieve rechten hebben?
- Rechtssubjecten = persoon (dieren hebben geen rechten)
= drager van rechter en plichten
Er zijn twee soorten rechtssubjecten/personen
1. Natuurlijke personen: mensen (ontstaan door geboorte)
2. Rechtspersonen: organisaties met subjectieve rechten.
Bv: vereniging, stichting
- Ontstaan door oprichting
Objectief recht = Geheel van rechtsregels
- Doel: ordening/vreedzaam verloop van de samenleving
- Objectief recht regelt verhoudingen/relaties
Twee groten gebieden: Publiekrecht – Privaatrecht
Criterium Publiekrecht =regelt rechtsverhouding tussen overheid en
burgers; individueel belang:
Publiekrechtelijke personen: Rijk, gemeente, provincie, waterstaat
1. Tenminste 1 van de partijen is overheid(instantie) EN
2. Gebruikt overheidsgezag
Publiekrecht, deelgebieden:
- Staatsrecht: wie is de overheid en wat is overheidsgezag
- Bestuursrecht: overheidsbesluiten in concrete gevallen (ook:
belastingrecht en sociaal zekerheidsrecht)
- Strafrecht: verdachten vervolgen en straf eisen
Privaatrecht: regelt verhoudingen op basis van gelijkwaardigheid.
- Regelt verhoudingen tussen (rechts)personen; algemeen belang
Privaatrechtelijke personen: vereniging, stichting, NV, BV
,Privaatrecht, deelgebieden:
- Personen en familierecht: wie ben ik en met wie heb ik
familierechtelijke betrekking?
- Rechtspersonenrecht: wat is rechtspersoonlijkheid en wie heeft dat?
- Erfrecht: wie erft bij overlijden
- Vermogensrecht: regelt positie van iemand ten opzichte van diens
vermogen (hieronder valt ook arbeidsrecht)
Andere indeling van objectief recht: Materieel vs Formeel recht
- Regels van materieel recht regelen hoe wij ons tot elkaar hebben te
gedragen
- Regels van formeel recht regelen wat we moeten doen als een regel van
materieel recht wordt geschonden
- Formeel recht noemen we ook wel procesrecht
Rechtsbronnen staat tot relatie met objectief recht: geheel van
rechtsregels
Rechtsbronnen = vindplaatsen en ontstaanbronnen van rechtsregels
(van objectief recht)
4 soorten:
1. De wet
2. Jurisprudentie: geheel van rechterlijke uitspraken
3. Internationale verdragen
4. Gewoonte en andere ongeschreven rechtsbronnen
1. De wet
= Door bevoegd overheidsgezag vastgesteld geheel van rechtsregels op
een bepaald gebied
- Wetten zijn besluiten met algemeen geldende regels die voor het hele
land gelden
- Ook lagere overheden (provincie en gemeente) mogen algemene regels
maken voor het eigen grondgebied
Voorbeelden: Politiewet, Gemeentewet, Wet Studiefinanciering
- Wetboek: Grote wet waarin een deel van het objectief recht
systematisch wordt geregeld, bv Wetboek van Strafrecht
- De meeste wetten bevatten algemeen geldende regels.
- Uitzondering bv Wet tot goedkeuring van het huwelijk van de
kroonprins
- Voor een concreet geval
, 2. Jurisprudentie
= Ook wel rechtersrecht
- Tweedelige definitie
1. Geheel van rechterlijke uitspraken
2. Rechtsregels die hierin te ontdekken zijn:
- Rechter moet beslissing nemen in elke zaak die aan hem wordt
voorgelegd
- Ook wanneer de wet het niet regelt of het voldoende duidelijk is
- Geen beslissing nemen heet: rechtsweigering
- Rechter moet wettekst interpreteren
- Rechters streven naar eenheid in de rechtspraak
- Lagere rechters nemen in gelijke gevallen gelijke beslissingen.
- Uitspraken van de Hoge Raad zijn leidend voor lagere rechters
3. Internationale verdragen
Niet alle in Nederland geldende rechtsregels zijn in Nederland gemaakt
Contracten tussen staten (Verdrag)
- Om bepaalde materie te regelen
- Of internationale organisatie op te richten
Art 94 Grondwet: Nederlandse burgers kunnen jegens elkaar een beroep
doen op bepalingen in Internationale verdragen die naar hun inhoud
eenieder kunnen verbinden
- Dit heet: Rechtstreekse werking
4. Gewoonte en ongeschreven recht
Ongeschreven recht:
- Goede trouw
- Redelijkheid en billijkheid
- Algemene beginselen van behoorlijk bestuur
- Goed werkgeverschap
Gewoonte:
- Ooit een koe gekocht?
Gewoonterecht speelt nog nauwelijks een rol, maar in het staatsrecht
bijvoorbeeld wel
Ongeschreven staatsrechtelijke regel is bv: minister behoeft het
vertrouwen van de volksvertegenwoordiging.
- Als je minister niet meer vertrouwt: motie van wantrouwen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lizbukkems. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.58. You're not tied to anything after your purchase.