Summary
Samenvatting oncologie
- Course
- Institution
Samenvatting van oncologie in het jaar 2021-22 voor het vak verpleegkundig redeneren en handelen 2 (nu verpleegkundige zorg en communicatie 2)
[Show more]
Seller
Follow
sofiecoutteau
Content preview
OncologieFundamentele aspecten van kanker
(ontstaansmechanismen)
Cel- en tumorbiologie
Apoptose of natuurlijke dood gebeurt als
- Cel ergens niet hoort
- Cel wegens gevaarlijke beschadiging beter niet verder groeit
- Weefselhomeostase = strikte regels iv groeien en afsterven
Mitose = aanmaak van nieuwe cellen door celdeling
De celcyclus
Celcyclus (zie anatomie) S-fase (=DNA synthese), M-fase (= mitose), G1-fase en G2-fase
(belangrijk voor chemotherapie)
Het eiwit P53 = controlepunt
DNA schade activatie P53
Geprogrammeerde celdood
Voorkomt celdeling: eerste reparatie
Carciogenese: ontstaan van kanker
Evenwichtsstoornis tussen celgroei en celdood
2 belangrijke genen bij normale celdeling
- Oncogenen = geeft groen licht aan de cel om te delen
- Tumorsuppresorgenen = laat de celdeling stoppen
=> Komen in elke gezonde cel voor
Fout bij oncogen: cel wordt veel te actief dochtercellen die actiever en agressiever is (aan
een hoog tempo blijven verder delen)
Fout bij tumorsuppressorgen dochtercel kan niet stoppen met delen
Kanker is een meerstappenproces
Eerste stap: mutatie bij dochtercellen (onschuldig)
Tweede stap: dochtercellen van die cellen hebben ook die ene mutatie
Mutaties stapelen op
Initiatie = essentiële veranderingen in de cel, maar nog geen kanker
Definitie = induceren van de verandering in de cel (niet voldoende om een kankercel
te ontwikkelen)
Promotie = cellen krijgen klein zetje om kankercellen te worden
Definitie = een proliferatie ontstaat in de geïnduceerde cel
Carcinogenese proces: positief of negatief gemoduleerd worden
Onder invloed van: modulatie door genetische, virale, chemische, fysische,
hormonale, immunologische factoren
1
,Positieve modulatie
- Versnelt proces
- Verkort latente periode tussen initiatie en kankerontwikkeling
- Versterkt intensiteit
- Verandert de aard van de kanker
Negatieve modulatie:
- Vertraagt proces
- Verlengt de latentieperiode
- Vermindert de intensiteit
- Verandert de aard van de kanker
Hoe tumoren groeien, woekeren en zich in het lichaam
verspreiden
1 cm in diameter = 1g = 1 miljoen cellen: symptomen = tumordetectiegrens
Preklinische periode = de tijd tussen het ontstaan van de tumor en de tumordetectiegrens
Benigne- (goedaardige) versus maligne (kwaadaardige) tumoren
2 belangrijke opmerkingen
- Niet alle vormen van kanker doen zich voor als een tastbaar gezwel
- Niet alle tastbare gezwellen zijn kwaadaardig: ze kunnen ook goedaardig zijn
Eigenschappen maligne vs benigne
2
,Invasie en metastasering
Hierdoor: kankercellen toegang tot lymfebanen en versleept worden naar lymfeklieren
Vermogen tot infiltratieve groei ingroei in aanliggende organen of in lichaamsholten
metastasen kunnen vormen
Metastase bepaald prognose
Bij kwaadaardige epitheliale tumoren: kunnen epitheliale basaalmembraan passeren
(gebruiken dezelfde mechanismen als lymfocyten en macrofagen)
Tijdens groeiproces: grilligerige vorm met slechte begrenzing delen van de tumor groeien
verder en invaderen in de omliggende normale weefsels of organen
Tijdens groeiproces kunnen stukjes van de tumor loskomen verspreiden via bloed- of
lymfevaten = metastasering
Oorspronkelijke tumor = primaire tumor
Benigne tumoren = tumoren die mooi omlijnd groeien zonder te invaderen en te
metastaseren
Maligne tumoren = tumoren die snel groeien, onregelmatig begrensd zijn, in omliggende
weefsels en organen invaderen en voor metastasen zorgen
Angiogenese
Angiogenese = aanmaak van bloedvaten: eigenschap van een tumor
Tumor scheidt een stof uit: vasculaire-endotheelgroeifactor bloedvaten in de directe
omgeving van de tumor stulpen uit en groeien in de richting van de tumor
=> RESULTAAT: tumor heeft eigen bloedvatennetwerk (dus voorzien van zuurstof en
voedingsstoffen)
Tumorimmunologie: de afweer van de tumoren
Antigenen = op de wanden van de invasieve cellen
Antistoffen = de stoffen die de witte bloedcellen produceren en de lichaamsvreemde cellen
kunnen vernietigen
Kankercellen worden niet door het lichaam afgebroken omdat het ontstaat uit een
lichaamseigen stof geen antigenen aanwezig
Bij sommige kankercellen wel afweer zoals borstkanker en darmkanker
Redenen waarom ons lichaam kankercellen niet afweren
- Tumorantigenen zijn onvoldoende zichtbaar
- Kankercellen delen zich te snel en immuunsysteem kan de aanval niet volgen
Classificatie van tumoren
2 grote groepen
Solide tumoren = vaste tumoren, ontstaan in 1 bepaald orgaan
Niet-solide tumoren = ontstaan in diverse plaatsen van het lichaam
o Ontregeling cellen (bloedcellen) dus gaan verspreiden
3
, Onderverdeling in stadia
Stadium 1: tumor bevindt nog op de plaats waar hij ontstaan is en is nog niet in omliggende
weefsels doorgegroeid
Stadium 2: tumor is doorgegroeid in omliggende weefsel, maar blijft dicht bij primaire tumor,
nog geen kankercellen in de lymfeklieren of andere organen
Stadium 3: kankercellen verspreiden in lymfeklieren in de omgeving van de originele tumor
Stadium 4: tumor heeft zich ook verspreid in de rest van het lichaam
TNM-classificatie
Beschrijft grootte of de lokale uitbreiding van de primaire tumor (T), aantasting van de
lymfeklieren (N) en de metastasen op afstand (M)
T = tumor
T1 = klein
T4 = groot
N = nodus
NO = geen uitzaaiingen in eerste lymfeknoop
N1 = wel uitzaaiingen in eerste lymfeknoop
N2 = uitzaaiingen in verder gelegen lymfeklieren
M = metastase op afstand
M0 = geen uitzaaiingen in andere organen
M1 = wel uitzaaiingen in andere organen
Epidemiologie van kanker
Incidentie van kanker
1/3e krijgt kanker
60 000 nieuwe kankerpatiënten per jaar
Vooral oudere mensen 67% van vrouwen en 78% van mannen die ouder zijn dan 60 jaar bij
de diagnose
Epidemiologische kernbegrippen
Incidentie: #nieuwe gevallen/100 000 personen per jaar
Prevalentie: hoeveel mensen op een bepaald moment aan een ziekte lijden (hoge incidentie
betekent dat veel mensen de ziekte ooit kregen)
Hoge incidentie + beperkte prevalentie = een ziekte die over het algemeen snel geneest
Remissie = symptoomvrij, bloedbeeld is gezond, andere onderzoeken vertonen geen
tekenen van kanker MAAR patiënt is niet genezen (pas na 5 jaar in remissie)
Recidief = herval
Prognose = bv vijfjaars- of tienjaarsoverleving van 75%
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sofiecoutteau. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.49. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
81989 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now