Evolutie van groenwieren naar mossen.
Aanpassingen aan leven op land in
- Voortplanting
- Verschijningsvorm
Groenwieren
- Haploïde verschijningsvorm (N)
Alleen zygote is diploïd (2N)
- Leven (bijna) altijd in water
Gevoelig voor uitdroging
Zwemmende gameten
Groenwier = meercellig haploïd. Maken vrouwelijke
en mannelijke gameten die in water zwemmen.
Fuseren → zygote = diploïd. Zygote gaat meiotisch
delen → maakt 4 haploïde cellen die wegzwemmen
en een haploïd meercellig stadium maken.
= waterafhankelijke bevruchting
Mossen
- Extra meercellige generatie om op land te
kunnen leven.
Meercellige haploïde gametofyt maakt gameten.
Gameten vormen een diploïde zygote die mitotisch
gaat delen en een sporofyt vormt = meercellig, diploïd.
Sporofyt maakt sporen via meiose die gametofyten
vormen.
- Geen vaatweefsel en geen vaatweefsel bevattende organen (stengel, blad, wortel)
- Geen of heel dunne cuticula op het bebladerde deel
- Alleen huidmondjes op delen met een sterk ontwikkelde cuticula (sporofyt)
- Spermatozoïden die in omgevingswater worden vrijgegeven
- Generatiewisseling met een dominante, langlevende gametofyt-generatie en een
kortlevende sporofyt-generatie.
Bladmos
Sporofyt (2N) groeit op gametofyt (N)
Sporofyt (2N) Gametofyt
bevat (N) bevat
- - Rhizoïd;
Voet; hechting + opnamehechting
water + wateropname
- Caulidium = stengel-achtig iets;
en assimilaten
- stevigheid + transport
Seta (steel); exposeren
- Fyllidium = blad-achtig iets;
sporenkapsel
- Sporenkapsel;assimilatie
sporenvorming
- Apex; groei
en -verspreiding
,Gametofyt (N) mannelijke plant;
antheridia met veel
spermatozoïden.
Gametofyt (N) vrouwelijke
plant; archegonia met ieder één
eicel.
Als het regent zwemmen
spermatozoïden naar eicel toe
→ vorming zygote (2N).
Via mitose deelt de zygote tot
sporofyt (2N) (alleen te vinden
op vrouwelijke planten).
Sporofyt vormt sporen (N) via
meiose, die delen tot
gametofyten.
Sporofyt is afhankelijk van gametofyt.
Ontstaan van gameten
- Aan top gametofyt bij topkapselmossen = acrocarpe mossen
- Zijdelings langs de gametofyt bij slaapmossen = pleurocarpe mossen
Acrocarp Pleurocarp
Antheridia produceren altijd spermatozoïden → bevruchting is gebaseerd op kans.
Bevruchting
- Mosgametofyten (N) zijn vaak eenslachtig
Een spermatozoïde (N) moet naar een rijpe eicel (N) op een andere plant toe
zwemmen.
Bevruchting kan bij mossen alles onder vochtige omstandigheden
plaatsvinden.
- Na bevruchting van de eicel (N) ontstaat er een zygote (2N) die ontwikkelt tot sporofyt
(2N)
De sporofyt ontstaat uit de eicel en is daarom altijd ingeplant op een
vrouwelijke gametofyt op de plaats waar de eicel bevrucht is.
De sporofyt is afhankelijk van de gametofyt (vocht, nutriënten, assimilaten).
Sporofyt is droogteresistent; huidmondjes en cuticula.
, Jonge sporenkapsels (2N) worden omsloten door een calyptra (mutsje/huikje), is ontstaan uit
de uitgegroeide archegoniumwand (N); geen deel van sporofyt, maar van gametofyt.
Sporenkapsel bevat een operculum (deksel) die
er makkelijk vanaf kan door een ring van slappe
cellen; annulus.
Rijpheid sporangium:
- Operculum laat los
- Geleidelijke sporenverspreiding onder
droge condities
Haarmossen; onbeweeglijke
peristoomtanden met epifragma
Slaapmossen; beweeglijke
peristoomtanden. 2 celwanden
tegen elkaar; buitenste reguleert
opening. Wateropname → dicht. Droog → open.
Sporen kunnen weinig reserves meenemen → moet eerst gaan
fotosynthetiseren. Kiemende sporen vormen draadvormige
protonema.
Sporenverspreiding: in droge omgeving door de wind
Sporenkieming en protonema-vorming: in vochtige omgeving.
Protonema differentieert in twee celtypen:
- Chloronema
Dwarse wanden
Veel relatief grote chloroplasten
Kunnen mosplantjes vormen
Functie = fotosynthese
- Caulonema
Schuinstaande wanden
Weinig, relatief kleine chloroplasten
Vaak bruin gekleurde celwanden
Kunnen caulonema en chloronema vormen
Functie = hechting en wateropname
Protonema koloniseert omgeving, uit initiaal cel vormen knoppen waar gametoforen
uitgroeien → veel gametoforen (mosplantjes) bij elkaar, tegelijkertijd gevormd.
Topcel van gametoforen is meristematisch en vormt stengel en blaadjes
- De hoek waarin de topcel nieuwe cellen afzet verspringt → spiraalsgewijze ordening.
Twee typen bladmos gametofyten vanuit oogpunt van waterhuishouding
- Endohydrische mossen
Overgangsvormen: mesohydrische mossen
- Ectohydrische mossen
Endohydrische mossen
- Relatief groot
- Maken wortelhaar-achtige structuren (rhizoïden)
- Hebben een aanleg van transportweefsel (hydroïden en leptoïden)
- Wateropname door rhizoïden en over het gehele plantoppervlak (nauwelijks cuticula)
- Relatief ver uiteen staand
- Voelt droog aan, ook als ze verzadigd zijn met water
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Danielle2706. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.36. You're not tied to anything after your purchase.