Summary
Organisatietheorie :samenvatting
- Course
- Institution
Het document geeft een goede weergave van het vak. Samengevat worden de belangrijkste theorieën uit het hoorcollege en uit de literatuur.
[Show more]
Seller
Follow
diebenellen
Content preview
Verschillende onderscheiden- Organisaties als rationale systemen, theorieën die er vanuit gaan dat organisaties op een
bepaalde manier zijn gestructureerd zodat zij op een zo effectieve en efficiënte manier zijn
doelen kunnen bereiken.
- Organisaties als sociale (natuurlijke) systemen, kijk naar de mens in een organisatie
- Organisatie als open systemen, hoe organisaties zich tot elkaar verhouden en de omgeving
Zijn bepaalde maatregelen die in de organisatie genomen zijn, zijn die in het belang van iedereen of in
het belang van het management of van het personeel
- Bening of goedaardige visie, een organisatie die beter kan functioneren waarbij zowel het
personeel als het management daarvan profiteren. Verbetering op elk gebied. Samen tot een
prettige situatie komen
- Kritische visie, heel veel maatregelen zijn alleen in het belang van het management of van
het personeel en zijn vooral bedoeld om de controle op de medewerkers te vergroten.
Organisaties als rationele systemen
Max weber, bureaucratie 1864-1920
Bureaucratie als organisatievorm
- Centralisering en formalisering, mate waarin de organisatie geregeerd wordt door regels en
procedures
- Sine ira et studio, bureaucratie is neutraal en voorspelbaar, iedereen wordt hetzelfde behandelt
omdat bij iedereen dezelfde regels worden toegepast.
- Onzekerheidsreductie, betrouwbaar en voorspelbare overheid omdat alle regels voor iedereen
werden toegepast
- Ideaaltype, nooit helemaal neutraal, niet alles kan vastgesteld worden in regels en procedures
- Autoriteit berust op rationeel-legaal gezag, gezag dat voortvloeit uit de wetten, wetten die
rationeel zijn opgesteld
Vormen van gezag (spiegel van gehoorzaamheid)
- Traditioneel, gezag van koningen etc
- Charismatisch, iemand met bepaalde persoonlijke eigenschappen die bij het volk gevraagd
waren
- Rationeel-legaal, gezag op deskundigheid, autoriteit via regels
Rationeel-legale autoriteit
1. De wijze waarop het werk moet worden uitgevoerd is vastgelegd in vaste, min of meer
uitputtende regels
2. Binnen hun werkverband zijn ambtenaren alleen onderworpen aan het gezag van de
organisatie leiding
3. Ambtenaren werken in een hiërarchische organisatiestructuur
4. Ambtenaren worden geworven op basis van hun competenties en er is sprake van vrije
selectie
5. De uitvoering van het werk berust op schriftelijke stukken
Bureaucratie en democratie
, - Enerzijds past de bureaucratie bij de democratie (gelijkheid voor de wet en gelijke
behandeling, toepassing regels, recrutering ambtenaren op basis van deskundigheid)
- Anderzijds kan de bureaucratie op gespannen voet staan met de democratie (usurpatie door
niet gekozen maar benoemde, deskundige ambtenaren, vierde macht-problematiek)
Frederick Winslow Taylor, scientific management 1856-1915
De arbeider volgens Taylor:
- Is liever lui dan moe en uitsluitend te motiveren door beloningen en straffen (extrinsieke
motivatie)
- Werk samen met zijn collega’s om zo min mogelijk werk te verrichten (soldering)
- Weet veel meer over het productieproces dan zijn baas (principaal-agent probleem)
Principes van het Taylorisme
- Wetenschappelijke analyse arbeidstaken (time - and motion- studies)
- Wetenschappelijke selectie en training arbeiders
- Samenwerking management - arbeiders (scheiding denken en doen)
- Bijna gelijke verdeling verantwoordelijkheden management - arbeiders
Time and motion studies: alle taken die binnen een organisatie worden gedaan moeten in kaart
worden gebracht om vervolgens te kunnen nagaan hoeveel tijd een handeling kost en hoe deze het
beste op elkaar aansluiten
Betekenis Taylorisme
- Start rationalisatie-beweging, continu streven management doelmatigheid en doeltreffendheid
te maximaliseren
- Stars organisatieadviesbureaus
Braverman, kritiek op taylorisme
- “De achteruitgang van het werk in de 20ste eeuw”
- Marxistische benadering:
- clash tussen kapitaal en arbeid
- andere wetenschapsopvatting, prescriptief, oordeel vellen
- Karakterisering Taylor als neurotische persoonlijkheid, die een obsessie had voor beheersing
- Kern van Taylorisme is: beheersing, disciplinering en uitholling competenties arbeiders, zodat
arbeiders alleen nog maar laag- en ongeschoold werk deden, gemakkelijk vervangbaar en lage
lonen kregen (‘de-skilling’). Het arbeidsproces wordt opgeknipt om efficiëntie te
maximaliseren.
Kritiek op het taylorisme
- Time and motion-studies zijn in feite gericht op vergroting uitbuiting arbeids (‘pro-
management’ benadering - what is ‘a fair day’s work?)
- Men selecteert niet de meest competente maar de meest volgzame arbeiders
- De spanningen tussen management en arbeiders nemen juist toe
- Taylorisme leidt tot vervreemding van het arbeidsproces (dehumanisering)
- De verdeling van verantwoordelijkheden is niet gelijk, maar uitermate scheef
- Het is geen echte wetenschap, slechts een controlemiddel voor het management om het
arbeidsproces volledig te kunnen beheersen
, Lipsky, street level bureaucratie 1940
Kritiek op het rationele perspectief van Weber
Beleid is wat ambtenaren doen, niet hoe het op papier staat
Centraal staat de street-level bureaucratie:
- Staat in direct contact met burgers
- Heeft aanzienlijke mate van discretie
Werkcondities street-level bureaucratie
- Onwillige (laat niet het achterste van je tong zien) en onvrijwillige (geen keuze in
verschillende organisaties) cliënten
- Vage, ambigue en conflicterende doelen
- Tekorten aan hulpbronnen
‘Coping’ mechanismen
1. Hulpbronnen rantsoeneren op basis van:
- Creaming, eigen werklast onder controle te houden door allereerste de makkelijke
cliënten te helpen
- Vooroordelen
- Morele oordelen, wie wil je liever eerst helpen
2. Cliënten controleren
- Ongelijke machtsrelatie versterken
- Cliënten isoleren
- Rechten als gunsten presenteren
Burns & Stalker, contingentie benadering
De contingentiebenadering
- Bepaaldheid door toeval
- Er is geen ‘one best way’ (anders dan SM, bureaucratietheorie, HR)
- ‘Het hangt ervan af’ , hoe je een organisatie effectief indeelt hangt af van de omgeving en de
kenmerken van de organisatie
- De doeltreffendheid en de doelmatigheid van een organisatiestructuur hangen af van de
situatie (‘goodness of fit’)
- Systeemdenken: organisaties staan in constante wisselwerking met hun omgeving (open
systeembenadering; Katz en Kahn)
- Een rationele open systeembenadering
Twee verschillende
omgevingen
- Bij een stabiele, voorspelbare omgeving past een mechanistisch regime
- Bij een dynamische, onvoorspelbare omgeving past een organisch regime
Twee verschillende
soorten
organisaties
- Mechanistisch regime, klassieke bureaucratie, machinebureaucratie, met ambts gezag (bevoegdheden)
- Organisch regime, flexibele structuur, innovatie organisatie, met functioneel gezag (deskundigheid)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller diebenellen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.49. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
61001 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now