KA 19 Het veranderde mens- en wereldbeeld van de renaissance..............3
KA 20 De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid. 4
,KA 22 Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van de
Nederlandse staat........................................................................................5
KA 23 Het streven van vorsten naar absolute macht...................................6
KA 24 De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in
economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek................7
KA 25 Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van
een wereldeconomie....................................................................................8
KA 26 De wetenschappelijke revolutie.........................................................8
Gevolgen van de revolutie........................................................................9
KA 27 Rationeel optimisme en 'verlicht denken' dat werd toegepast op alle
terreinen van de samenleving.....................................................................9
KA 29 Uitbouw van de Europese overheersing..........................................10
KA 30 De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg
discussies over grondwetten......................................................................11
De Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog.............................................11
De Franse Revolutie.............................................................................11
Ka 31 De industriele revolutie in de westerse wereld................................12
Ka 32 Discussies over de “sociale kwestie”...............................................12
Een maatschappelijk probleem...............................................................12
KA 33 De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de
industrialisatie............................................................................................13
KA 34 Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer
mannen en vrouwen aan het politieke proces...........................................14
KA 35 De opkomst van emancipatiebewegingen.......................................14
KA 36 De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen..................15
Revolutionaire tijden............................................................................16
Twee van deze drie ‘kwesties’ werden in 1917 opgelost:....................16
Europa in de greep van het nationalisme.............................................16
KA 39 De crisis van het wereldkapitalisme................................................16
KA 40 Het voeren van twee wereldoorlogen..............................................17
De Eerste Wereldoorlog.......................................................................17
KA 46: De dekolonisatie die een eind maakt aan de westerse hegemonie in
de wereld...................................................................................................18
, KA 19 Het veranderde mens- en
wereldbeeld van de renaissance
Vanaf de late middeleeuwen veranderde het mens- en wereldbeeld. Deze
verandering vond plaats in Italië, maar zou zich verspreiden over de rest
van Europa. De stedelijke bovenlaag kreeg meer oog voor het aardse
leven en wereldse behoeftes. Dit werd veroorzaakt door de toenemende
rijkdom die het gevolg was van de specerijenhandel met het Midden-
Oosten. Burgers in de Italiaanse steden braken met de kerkelijke traditie
van soberheid. Zij gingen zich juist richten op hun tijd hier op aarde; een
periode waarvan genoten mocht worden. Dat wil echter niet zeggen dat de
renaissance mens minder gelovig was. Geloof werd iets wat ook gevierd
mocht worden!
Naast religie kwam er tijdens de renaissance meer aandacht voor het
individu en voor zelfontplooiing. Vertrouwen op eigen kracht en verstand
werd belangrijker dan vertrouwen op tradities en godsdienstige dogma’s.
Door de rivaliteit tussen de Italiaanse stadstaten ontstond er een
rivaliserende cultuur, waarin burgers actief in dienst stonden van de
stedelijke gemeenschap waartoe zij behoorden.
Dankzij ditzelfde vertrouwen in het verstand en menselijke kunnen,
veranderde de aanpak van geleerden. Voorheen beriepen geleerden zich
bij voorkeur op hun voorgangers uit de oudheid en het liefst op de
geschriften van gezaghebbende christelijke geleerden. Door de
kruistochten – en later de val van Constantinopel (1453) – nam het aantal
wetenschappelijke teksten toe. Deze teksten werd naar Europa gehaald
en door geleerden bestudeerd. Door kennis met elkaar uit te wisselen
werden zij tevens kritischer. De ideeën van geleerden uit de Griekse en
Romeinse oudheid werden niet meer blindelings gevolgd. Steeds vaker
vertrouwden zij op eigen onderzoek en waarneming. Zo ontstond er twijfel
aan wat eeuwenlang zekerheden waren geweest.
Een van die zekerheden was het geocentrisch wereldbeeld: de aarde als
het middelpunt van het heelal. Ook vanuit religieus oogpunt was dat
wereldbeeld aannemelijk. De aarde met daarop de mens was tenslotte de
creatie van God. Aldus de Kerk was het logisch dat Zijn creatie het
middelpunt vormde. In de zestiende eeuw kwam daartegenover het
heliocentrisch wereldbeeld te staan: een theorie van Copernicus. Volgens
deze Poolse wetenschapper was de zon het middelpunt en draaide de
aarde daar – net als alle andere planeten – omheen. Andere geleerden
probeerden daarna deze nieuwe theorie met waarnemingen te bewijzen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jaapvanos. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.88. You're not tied to anything after your purchase.