Summary
Samenvatting Openbaar Bestuur (H1-10)
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting Openbaar Bestuur: Bachelor jaar 1 | Studie B&O | hoofdstuk 1-10
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
annelw
Reviews received
Content preview
Samenvatting Openbaar BestuurHoofdstuk 1
-bestuur kan globaal gesproken 3 betekenissen hebben:
*de activiteit van het besturen
*een specifieke groep van personen die samen besturen
*geheel van personen, instellingen, organisaties, activiteiten en procedures van besturing
in brede zin
-openbaar bestuur: het geheel van organisaties en activiteiten die primair zijn gericht op de
besturing van de maatschappij
*in beperkte opvatting heeft het openbaar bestuur ongeveer dezelfde betekenis als ‘de
overheid’
*in ruimte opvatting omvat het openbaar bestuur ook organisaties die niet tot de overheid
behoren, maar wel een publieke taak vervullen of op een andere manier mede sturing geven
aan de maatschappij
-besturen komt van sturing: het tot stand brengen en uitvoeren van beslissingen
-openbaar: heeft te maken met de reikwijdte van de beslissingen
-bestuurlijke beslissingen hebben een bindend karakter voor alle leden van de samenleving
op een bepaald grondgebied
-alleen de overheid kan besluiten met harde hand afdwingen
-we kunnen 3 logica’s van sturing in de maatschappij onderscheiden:
*de staat
>om het algemeen belang te dienen
*het middenveld
>richt zich op doelstellingen die niet gericht zijn op winst maken, maar ook niet binnen de
overheid vallen
*de markt
>om producten en diensten op commerciële grond te leveren
-overheidsorganisaties:
*politieke leiding
>gezagsdragers die voor hun functioneren direct of indirect verantwoording schuldig zijn
aan democratisch gekozen vertegenwoordigende organen
*ambtenaren
>benoemde functionarissen die ondergeschikt zijn aan de politieke leiding
>politieke leiding bijstaan en uitvoering geven aan politieke beslissingen
-maatschappelijk middenveld
*organisaties die zich tussen de overheid aan de ene kant en de bedrijven en individuele
burgers aan de andere kant bevindt
*bestaat uit organisaties die qua rechtsvorm private organisaties zijn, maar toch betrokken
zijn bij het openbaar bestuur
*tweedeling
>een type vervult een bepaalde maatschappelijke functie (private organisaties met een
publieke taak)
, >een type die een bepaald belang behartigen of een bepaald ideëel doel nastreven
(private organisaties zonder winstoogmerk)
-kernaanpak: het belangrijkste verschil tussen publieke en niet-publieke organisaties is de
rechtsstatelijk vorm
*publieke organisaties hebben een publiekrechtelijke grondslag
-Barry Bozeman: mate van publiekheid
*onderscheid tussen 3 dimensies
>eigendom
^rechtelijke grondslag (publiek of privaat)
>bekostiging
^publieke of private financiering
>controle
^mate van politieke controle
^hoge mate van politieke controle= politieke gezagsdragers stellen de prioriteiten van de
organisatie
-verticale dimensie geeft aan dat het openbaar bestuur op meerdere niveaus van
omvattendheid gestalte kan krijgen:
*wijk, gemeente, regio, provincie, natiestaat, wereld
-horizontale dimensie geeft aan dat het openbaar bestuur niet alleen uit de overheid zelf
bestaat, maar ook uit maatschappelijke organisaties
-multi-level-governance: besturen vindt plaats op meerdere schaalniveaus en gebeurt zowel
door overheden als andere partijen
-het huidige Nederlandse binnenlands bestuur is grotendeels ingericht door Thorbecke
(Grondwet van 1848)
*Huis van Thorbecke:
>gemeenten
>provincies
>het rijk
(>EU)
-de Nederlandse staatsvorm is die van een gedecentraliseerde eenheidsstaat
*eenheidsstaat= uniform bestuursstelsel met een duidelijk primaat van de landelijke
overheid
>uniform= elke gemeente heeft in principe dezelfde taken en verantwoordelijkheden
*gedecentraliseerd= gemeenten en provincies ondanks het primaat van het rijk, voor
bepaalde onderwerpen zelfstandige bevoegdheden en een eigen stem hebben
>ambiguïteit= een centraal systeem maar mogelijkheden tot variatie en verschil
daarbinnen door middel van een zekere decentrale autonomie
-de nationale regering is vaak sterk afhankelijk van de decentrale overheden
-Nederlandse organisaties die daar een eigen belang bij hebben zijn zelf actief in Brussel
-steeds meer taken en activiteiten zijn van het nationale niveau overgedragen naar
decentrale bestuurslagen en naar de Europese bestuurslaag
-de nationale overheid zorgt voor een groot deel voor de noodzakelijke afstemming en
uitwisseling tussen de betrokken partijen op de verschillende bestuurslagen
-in de praktijk heeft het centrale niveau veel te zeggen over wat er decentraal gebeurt
, -4 dimensies voor bestuurlijke kwaliteit:
*democratie: responsief bestuur
>een democratie gaat uit van volkssoevereiniteit
>het systeem van verkiezingen bevordert de responsiviteit van het openbaar bestuur
^bij responsief bestuur moeten bestuurlijke instanties openstaan voor maatschappelijke
initiatieven
^bestuurlijke besluitvormingsprocessen moeten doorzichtig en toegankelijk zijn voor
burgers
>democratisch bestuur= burgers participeren en hebben inspraak
*rechtmatigheid: bestuur gebonden aan het recht
>in een rechtsstaat zoals Nederland wordt overheidsmacht uitgeoefend in de naam van de
wet
>wetten vormen een belangrijke toetssteen voor het handelen van gezagsdragers en
beschermen burgers tegen overheidswillekeur
>de wet legt de overheid grenzen en beperkingen op
>spanningen rond rechtmatigsheidsvereiste:
^de rechtsbescherming tegen de overheid is in de laatste eeuw erg uitgebreid
^de juridische eisen die aan het optreden van het openbaar bestuur worden gesteld zijn
hoger geworden
^rechters zijn minder terughoudend om de overheid aan te pakken
>juridisering= een toename van formele regels en formele vormen van conflictbeslechting
in het domein van het openbaar bestuur
*doeltreffendheid en doelmatigheid: presterend bestuur
>het openbaar bestuur richt zich op maatschappelijke verschijnselen die in de politiek als
probleem worden bestempeld
>doeltreffendheid= als de vooraf geformuleerde doelstellingen van het beleid worden
gehaald
>bestuurders moeten met zo min mogelijk middelen hun doel bereiken, bij iedere actie
moeten zij zoveel mogelijk bijdragen aan de oplossing van het probleem
^dit wordt vooral benadrukt door instanties zoals de Rekenkamer
>doelmatigheidsoverwegingen zijn onder druk van afnemende budgetten steeds
belangrijker geworden
^na de verzorgingsstaat werden ministeries gedwongen minder kosten te maken en
moeten ze een jaarlijkse accountantsverklaring kunnen afleggen
*integriteit: onkreukbaar bestuur
-spanningen tussen de 4 dimensies:
*doordat de overheid bezwaren moet aannemen kan dit voor vertraging zorgen bij hun
werkzaamheden (rechtmatigheid vs doelmatigheid)
*burgers stemmen vaak in met de opsporingsbevoegdheden van de overheid (democratie
vs rechtmatigheid)
*uitvoeringsorganisaties verlenen diensten aan burgers, maar hebben ook een
controlerende taak (integriteit vs democratie)
-tijdlijn Nederlands openbaar bestuur:
*regenten in de Republiek (1648-1795)
>de macht lag bij de provincies
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller annelw. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.39. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now