Zwaartepunten van het Vermogensrecht
Burgerlijk recht 1
Bron: W.H.M. Reehuis, Zwaartepunten van het Vermogensrecht, Wolters Kluwer,
Deventer: 2015, tiende druk
Edwin van der Velde Rijksuniversiteit Groningen
,Burgerlijk recht 1 2015/2016
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave.................................................................................................... 2
Hoofdstuk 1, Inleiding............................................................................................. 6
§1.1 Vermogen en Vermogensrecht.....................................................................6
§1.2 Opzet Boek.................................................................................................. 7
§1.3 Regeling van het vermogensrecht in het BW...............................................7
Deel 1 : Goederenrecht.......................................................................................... 7
Hoofdstuk 2, Absolute rechten op goederen..........................................................7
§2.1 Eigendom.................................................................................................... 7
§2.2 Beperkte rechten......................................................................................... 8
§2.3 Absolute vermogensrechten........................................................................8
§2.4 Schematische samenvatting van de subjectieve vermogensrechten en
hun objecten, zie pagina 26................................................................................ 9
§2.5 Zaken- en goederenrecht............................................................................ 9
Hoofdstuk 3, Verkrijging en verlies van goederen..................................................9
§3.1 Inleiding....................................................................................................... 9
§3.2 Verkrijging onder algemene titel en onder bijzondere titel..........................9
§3.3 Gesloten stelsel van verkrijging en verlies van goederen............................9
§3.4 Originaire verkrijging tegenover derivatieve verkrijging.............................9
§3.5 Het verschil tussen relatieve en absolute rechten in relatie tot de wijze van
verkrijging........................................................................................................... 9
§3.6 Kwalitatieve rechten en kwalitatieve verplichtingen.................................10
Hoofdstuk 4, Werking tegen derden en publicatie................................................10
§4.1 Algemeen.................................................................................................. 10
§4.2 Registergoederen en openbare registers omtrent registergoederen.........10
§4.3 Andere openbare registers en publicatiemethoden...................................11
§4.4 Voldoen onze privaatrechtelijke publicaties in de praktijk?.......................11
Hoofdstuk 5, Bezit................................................................................................ 11
§5.1 Inleiding..................................................................................................... 11
§5.2 Bezit en detentie....................................................................................... 11
§5.3 Nadere wettelijke regels voor de vaststelling van bezit.............................12
§5.4 Bezitsverkrijging en bezitsverlies..............................................................12
§5.5 Bezit te goeder trouw................................................................................ 12
§5.6 Rechtsgevolgen van bezit..........................................................................12
Hoofdstuk 6, Overdracht...................................................................................... 13
Edwin van der Velde Rijksuniversiteit Groningen
,Burgerlijk recht 1 2015/2016
§6.1 Inleiding..................................................................................................... 13
§6.2 Beschikkingsbevoegdheid.........................................................................13
§6.3 Een geldige titel voor overdracht..............................................................14
§6.4 Levering..................................................................................................... 14
Hoofdstuk 7, Derdenbescherming tegen beschikkingsonbevoegdheid................15
§7.1 Inleiding..................................................................................................... 15
§7.2 Derdenbescherming door art. 3:86............................................................15
§7.3 Derdenbescherming door art. 3:88............................................................16
Hoofdstuk 8, Leveringswijzen............................................................................... 17
§8.1 Inleiding..................................................................................................... 17
§8.2 Levering van roerende zaken, niet-registergoederen................................17
§8.3 Levering van registergoederen..................................................................18
§8.4 Levering van vorderingsrechten................................................................19
Hoofdstuk 9, Verkrijging door verjaring................................................................21
§9.1 Inleiding..................................................................................................... 21
§9.2 Verkrijgende verjaring krachtens art. 3:99................................................21
§9.3 Verkrijgende verjaring krachtens art. 3:105..............................................21
§9.4 Bewijsfunctie van verjaring........................................................................22
Hoofdstuk 10, Eigendomsverkrijgingen uit Boek 5...............................................22
§10.1 Inleiding................................................................................................... 22
§10.2 Eigendomsverkrijging door toe-eigening.................................................22
§10.3 Eigendomsverkrijging bij gevonden zaken..............................................22
§10.4 Eigendomsverkrijging bij een gevonden schat........................................22
§10.5 Eigendomsverkrijging als gevolg van natrekking....................................22
§10.6 Eigendomsverkrijging als gevolg van vermenging..................................23
§10.7 Eigendomsverkrijging als gevolg van zaaksvorming...............................23
§10.8 Eigendomsverkrijging door vruchttrekking..............................................23
Hoofdstuk 11, Beperkte rechten op goederen......................................................23
§11.1 Algemeen................................................................................................ 23
§11.2 Vestiging, overdracht en afstand van beperkte rechten..........................23
§11.3 Tenietgaan van beperkte rechten............................................................24
§11.4 Genotsrechten......................................................................................... 24
Hoofdstuk 12, voorrang verschaffende rechten...................................................25
§12.1 Algemeen................................................................................................ 25
§12.2 Voorrechten............................................................................................. 25
Edwin van der Velde Rijksuniversiteit Groningen
,Burgerlijk recht 1 2015/2016
§12.3 Pand en hypotheek.................................................................................. 25
Deel 2: Verbintenissenrecht................................................................................. 27
Hoofdstuk 13, Verbintenis en verbintenissenrecht...............................................27
§13.1 Verbintenis............................................................................................... 27
§13.2 Verbintenissenrecht................................................................................. 27
Hoofdstuk 14, De bronnen van de verbintenis.....................................................27
§14.1 Inleiding................................................................................................... 27
§14.2 Rechtsregel, rechtsfeit en rechtsgevolg...................................................27
§14.3 Het rechtsfeit rechtshandeling................................................................28
§14.4 De rechtsfeiten onrechtmatige en rechtmatige daad..............................28
§14.5 Ook blote feiten kunnen rechtsfeiten zijn................................................28
§14.6 Schematische samenvatting van de rechtsfeiten (zie p. 188).................28
§14.7 De wettelijke regeling van de bronnen van de verbintenissen................28
Hoofdstuk 15, Totstandkoming van overeenkomsten...........................................29
§15.1 Inleiding................................................................................................... 29
§15.2 Een overeenkomst komt tot stand door aanbod en aanvaarding daarvan
.......................................................................................................................... 29
§15.3 Wil, verklaring, schijn en vertrouwen.......................................................30
§15.4 Totstandkoming algemene voorwaarden.................................................30
Hoofdstuk 16, Nietige en vernietigbare overeenkomsten.....................................31
§16.1 Inleiding................................................................................................... 31
§16.2 Wilsgebreken........................................................................................... 31
§16.3 De persoon.............................................................................................. 34
§16.4 De vorm................................................................................................... 35
§16.5 De inhoud................................................................................................ 35
Hoofdstuk 17, Uitleg en uitvoering van overeenkomsten.....................................37
§17.1 Inleiding................................................................................................... 37
§17.2 Wat is de inhoud van de partijafspraak?..................................................37
§17.3 Aanvulling door de wet, gewoonte en redelijkheid en billijkheid.............37
§17.4 De redelijkheid en billijkheid....................................................................38
§17.5 Wie stelt de inhoud van een overeenkomst vast?...................................39
Hoofdstuk 18, Nakoming en andere wijzen van tenietgaan van verbintenissen...39
§18.1 Inleiding................................................................................................... 39
§18.2 Nakoming................................................................................................ 39
§18.4 Andere wijzen van tenietgaan van verbintenissen..................................40
Edwin van der Velde Rijksuniversiteit Groningen
,Burgerlijk recht 1 2015/2016
Hoofdstuk 19, Rechten van de schuldeiser bij niet-nakoming I: nakoming en
schadevergoeding................................................................................................ 41
§19.1 Probleemverkenning................................................................................ 41
§19.2 Recht op nakoming.................................................................................. 41
§19.3 De gevolgen van niet-nakomen van verbintenissen.............................42
§19.4 Vereisten voor het ontstaan van een verplichting tot schadevergoeding 42
§19.5 Tekortkoming........................................................................................... 42
§19.6 Toerekenbare en niet-toerekenbare tekortkoming...................................43
§19.7 Aan de schuldenaar toerekenbare tekortkomingen/wanprestatie............43
§19.8 Nakoming is blijven onmogelijk of nog mogelijk......................................43
§19.9 Nakoming is nog mogelijk: de verzuimregeling moet in acht worden
genomen........................................................................................................... 44
§19.10 Inhoud en omvang schadevergoedingsverplichting...............................44
§19.11 Niet aan de schuldenaar toerekenbare tekortkomingen/overmacht......44
Hoofdstuk 20, Rechten van de schuldeiser bij niet-nakoming II: opschorting en
ontbinding, schuldeisersverzuim..........................................................................45
§20.1 Probleemverkenning................................................................................ 45
§20.2 Opschortingsrecht................................................................................... 45
§20.3 Ontbindingsrecht..................................................................................... 46
§20.4 Reclamerecht........................................................................................... 47
§20.5 Samenvattend overzicht..........................................................................47
§20.6 Rechten vóór opeisbaarheid....................................................................48
§20.7 Schuldeisersverzuim................................................................................ 48
Hoofdstuk 20, Verbintenissen uit de wet 1: onrechtmatige daad, kwalitatieve
aansprakelijkheid................................................................................................. 49
§20.1 Algemeen................................................................................................ 49
§20.2 Aansprakelijkheid op grond van onrechtmatige daad..............................49
§21.3 Kwalitatieve aansprakelijkheid voor personen.........................................51
§21.4 Kwalitatieve aansprakelijkheid voor zaken..............................................52
§21.5 Productaansprakelijkheid.........................................................................53
§21.6-9 Opsomming van bepalingen uit het handelsverkeer (p. 392-393)........54
Hoofdstuk 22, Verbintenissen uit de wet II: zaakwaarneming, onverschuldigde
betaling en ongerechtvaardigde verrijking...........................................................54
§22.1 Verbintenissen uit andere bron dan onrechtmatige daad of overeenkomst
.......................................................................................................................... 54
§22.2 Zaakwaarneming..................................................................................... 54
§22.3 Onverschuldigde betaling........................................................................54
Edwin van der Velde Rijksuniversiteit Groningen
,Burgerlijk recht 1 2015/2016
§22.4 Ongerechtvaardigde verrijking................................................................55
Hoofdstuk 23, Schade en wettelijke schadevergoedingsplicht.............................55
§23.1 Terreinverkenning.................................................................................... 55
§23.2 Omvang van de schadevergoeding.........................................................56
§23.3 Wijze van schadebegroting......................................................................57
§23.4 Vorm van schadevergoeding...................................................................58
§23.5 Immateriële schade................................................................................. 58
§23.6 Schadevergoeding bij letsel en overlijden...............................................58
§23.7 Schade bij geldschulden..........................................................................58
Hoofdstuk 24, Natuurlijke verbintenis..................................................................59
§24.1 Terreinverkenning.................................................................................... 59
§24.2 Gevallen van een natuurlijke verbintenis................................................59
§24.3 Rechtsgevolgen van een natuurlijke verbintenis.....................................59
Edwin van der Velde Rijksuniversiteit Groningen
, Burgerlijk recht 1 2015/2016
Hoofdstuk 1, Inleiding
§1.1 Vermogen en Vermogensrecht
‘Vermogen’ betekent het geheel van op geld waardeerbare- althans in de economische sfeer liggende-
rechten en verplichtingen van iemand, al zijn activa en passiva dus. In dit vermogen vinden
voortdurend wijzigingen en verschuivingen plaats. ‘Vermogensrecht’ kan twee verschillende
betekenissen hebben. Wordt met ‘recht’ ‘objectief recht’ bedoeld, dan betekent het alle regels met
betrekking tot subjectieve rechten en plichten die onderdeel van een vermogen kunnen vormen. Wordt
met ‘recht’ ‘subjectief recht’ bedoeld, dan betekent het een aan een bepaald persoon toekomt recht dat
deel uitmaakt van zijn vermogen. Het subjectieve recht is het recht dat een persoon in een concreet
geval aan het objectieve recht ontleent. Deze subjectieve vermogensrechten vallen uiteen in rechten
met betrekking tot personen en rechten met betrekking tot goederen. Rechten met betrekking tot
personen worden aan het (objectieve) verbintenissenrecht ontleend, rechten met betrekking tot
goederen aan het (objectieve) goederenrecht. Verschil tussen de subjectieve rechten met betrekking tot
personen en met betrekking tot goederen is dat goederenrechtelijke rechten absolute werking
(derdenwerking) hebben en dus tegenover iedereen werken, terwijl verbintenisrechtelijke rechten
relatieve werking hebben en daarom maar tegenover bepaalde personen werken. Met het oog op de
rechtszekerheid brengt dit mee dat het goederenrecht een gesloten systeem kent (alleen de in de wet
genoemde goederenrechtelijke rechten bestaan) en het verbintenissenrecht een open systeem (partijen
zijn vrij verbintenissen in het leven te roepen, partijautonomie). Ondanks het onderscheid zijn deze
beide delen van het vermogensrecht onlosmakelijk met elkaar verbonden.
§1.2 Opzet Boek
Deel 1 behandelt het goederenrecht, deel 2 het verbintenissenrecht
§1.3 Regeling van het vermogensrecht in het BW
biet het gehele vermogensrecht is in het BW geregeld (denk aan de auteurswet en de rijksoctrooiwet),
maar ook niet het gehele BW bestaat uit vermogensrecht (personen- en familierecht en rechtspersonen-
recht). Kenmerkend voor het BW is de gelaagde structuur: in het BW zijn verschillende lagen te
ontdekken van algemeen naar bijzonder. Zo regelt boek 3 een algemeen deel van onder meer het
goederenrecht en rechtshandelingen en regelt boek 5 nog slechts de zakelijke rechten en boek 6
grotendeels de verbintenissen, meer bijzonder dan boek 3 dus. Tot slot kent het BW een aantal
schakelbepalingen, die andere wetsbepalingen van overeenkomstige toepassing verklaren op bepaalde
andere gevallen. Soorten en gevallen zijn (tenzij anders vermeld wordt het BW bedoeld):
Vermogensrechtelijke bepalingen krijgen ook buiten het vermogensrecht gelding (art. 3:59)
Specifieke regeling wordt tot algemeen deel van het vermogensrecht gemaakt (art. 6:216)
Artikel schept geen algemeen deel maar regelt bepaalde materie door naar andere bepalingen
te verwijzen (art. 3:98 BW).
Deel 1 : Goederenrecht
Hoofdstuk 2, Absolute rechten op goederen
§2.1 Eigendom
Eigendom is het meest omvattende recht dat men op een zaak kan hebben (art. 5:1 lid 1). Art. 5:1 lid 2
bepaalt dat het de eigenaar met uitsluiting van eenieder vrijstaat gebruik te maken van zijn zaak. Dit
brengt mee dat hij anderen het gebruik van de zaak ook kan toestaan, eventueel met tegenprestatie.
Naast het vrije genot komt aan de eigenaar met uitsluiting van een ieder het recht toe om over de zaak
te beschikken, dat wil bijvoorbeeld zeggen het in eigendom overdragen van de zaak of de zaak met
Edwin van der Velde Rijksuniversiteit Groningen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller edwin7788. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.34. You're not tied to anything after your purchase.