Summary
Samenvatting doelgroep volwassenen
- Course
- Institution
Een samenvatting (17pg) van het vak 'doelgroep volwassenen' uit het tweede jaar toegepaste psychologie. Het is aangeraden om hierbij ook de artikels op leho te lezen.
[Show more]
Seller
Follow
Lori3
Content preview
Doelgroep volwassenen1. Volwassenheid als levensfase
Langste fase, niet statisch, ingedeeld 4 perioden
o Jongvolwassenheid (20 à 25 tot 30 à 35 jaar)
o Middenvolwassenheid (30 à 35 tot 50 à 55 jaar)
o Laatvolwassenheid (50 à 55 tot 60 à 65 jaar)
o Oudere volwassenheid
Lichamelijke veranderingen
o Zintuigen en motoriek
Zicht, gehoor
Motoriek afh onderhoud
o Vitale organen: hart & longen optimale capaciteit verliezen
o Uitzicht: grijze haren, rimpels, pigmentvlekken, meer vet, minder spiermassa
o Overgang & menopauze --> minder vrouwelijke hormonen (bijnieren)
Premenopauze: periode vooraf; onregelmatig worden vr. Hormoonproductie
Menopauze: moment laatste menstruatie
Vapeurs, hartkloppingen, hoofdpijn, duizeligheid, slapeloosheid, concentratieprobl.
Toenemend botverlies/osteoperose
Cognitieve veranderingen --> postformele denken
o Realiteitsbetrokken --> denken andere finaliteit + pragmatischeru
o Relativerend --> van dualistisch naar relativistisch denken + genuanceerd denken
o Persoonlijk geïntegreerd --> eigen inzichten & technieken verwerven door ervaring + persoonlijke stijl
ontw.
o Creatief --> vanzelfsprekendheid in vraag stellen, werkelijkheid originele manier benaderen
▫ onderscheid vloeibare/gekristallisteeerde intelligentie
Vl: algemene vaardigheid nieuwe info opnemen en bewerkingen pp doorvoeren --> vrij jong verlies
(‘hardware’)
Gekristalliseerd: verworven kennis & vaardigheden --> blijft doorgroeien (‘software’)
Psychische veranderingen
o Psychologisch welzijn:
Moeite lichaamsveranderingen en nieuwe rolverwachtingen
toename autonomie
o Zelfbeeld stabieler, realistischer
o Kernconflicten: intimiteit/isolement & generativiteit (scheppen)/stagnatie
Sociale veranderingen
o Partnerrelatie:
relatiepatronen afh hechtinsgpatronen: Veilig, vermijdend, angstig, angstig-vermijdend
Evolutie doorheen de tijd: driehoekstheorie van de liefde (Sternberg)
Passie, intimiteit, toewijding
o Ouderschap --> vaker eigen keuze
Betekenis: financieel, minder vrijheid, nieuw ritme, risico’s, intens geluk
Opgroeiende kinderen: aanpassingen aan kinderen
Lege-nest-syndroom: gevoel functieloos zijn in lege huis --> periode ongekende vrijheid &
kansen
o Andere rolveranderingen: schoonouder, grootouders, verzorger ouders
Mentaal welzijn volwassene
o Subjectief: 1/5 erg tevreden, 2/3 positief – afgelopen decennium verminderd
o Ca 10% erg ontevreden, 30% psychisch probleem ongemak, 15% optimale levensenergie
o 1) gemoedsrust, 2) financieel 3) zdt, 4)zinvol, 5) werk, 6) subj gezond, 7)veiligheid, 8)
slaapkwaliteit
o Hoe ouder hoe vaker eenzaam voelen, van (20-24j) 45% tot 71% (70+)
o Maken gelukkig: sociale, zorgen, cultuur, religieus, natuur
o Geluksdriehoek (jezelf kunnen zijn + goed omringd zijn + je goed voelen)
2. Partnerrelaties I
Evolutie
o Evoluties afgelopen eeuw:
veel verwachten partner, ook seksuele tevredenheid
Hogere levensverwachting --> relaties 2x lang 100 jaar geleden
Gezinsvormen sterk veranderd
Geen duidelijke voorschriften meer --> verantwoordelijk slagen/falen relatie
, o Eerder: strategisch partnerschap economische toekomst --> duidelijke genderrollen en
taakverdeling, scheiden grote schande
o Sinds 19e eeuw: overeenkomst vrije wil, gebaseerd liefde, partnerkeuze romantische idealen
o Scheiden: nu taboe ongelukkig blijven, voortplanten en seks gescheiden, vooral ongetrouwd
samenwonen. Gemiddelde leeftijd huwelijk stijgt. Vaker ongetrouwd samen. Minder vaak scheiden.
Wat zijn intieme relaties?
o 4 criteria
Interafhankelijkheid
wederzijds & tegelijk invloed elkaars gedrag
Bidirectioneel
Niet beperkt 1 interactie --> groeit met de tijd
Interne representatie partner (bidirectioneel)
Interafhankelijkheid is noodzakelijk, niet voldoende (zie relatie
patiënt-verpleeg,…)
Uniciteit
Elkaar behandelen als unieke individuen (niet verwisselbaar) in leven --> unieke
dynamieken
Impersonal --> personal: informeel, emotionele
verbondheid
Closeness
Zelfs al zien unieke mensen (vb. grootouders) toch
variatie closeness tss. relaties
Hoge mate interafhankelijkheid; frequente, diverse,
significante invloed op elkaar (vb. Slecht gemoed)
Potentie tot seks
Potentieel seksueel intiem zijn
Contacten zonder closeness (one night stand) niet
relatie
Waarom zijn intieme relaties belangrijk?
Relaties: overleving van de soort
o Biologie: overleving mens --> ‘holding-hand-studies': activerende hersenregios dreiging
(hypothalamus) nemen af
o Liefde: biologisch verankered (MRI-zoekend belonend effect)
o Fysiek contact -> oxytocine komt vrij -> reduceert angst --> gevoel rust
Basiselementen int. Rel. (seks, eliefde, binding) ondersteund door biologische processen, om
mens aan te passen over generaties. Iedereen biologisch systeem gevoelig
aanwezigheid/aanraking partner --> biologie ‘ander nodig’ --> garantie voortplanting
Relaties: universele menselijke ervaring
o Elke maatschappij relaties --> soms enkel voortplanting, maar grootste deel mensen vorm
huwelijk --> praktisch/emotionele investering in elkaar = pairbonding
o Pairbonding gedreven door wederzijdse aantrekking en liefde + hoofdreden seks= liefde &
aantrekking + mensen overal motivatie ‘bij iemand horen’, stabiele partner frequent contact
o Universele basiscapacitieit intimiteit maar alle intieme relaties anders, ervaringen niet uniform
o Historische + cculturele factoren invloed op beleving intimiteit, gevoelens, gedragingen,… in
intieme relaties
o Cultureel verschil ervaring liefde
Liefde=huwelijk is recent, lang huwelijk inspraak familie
Romantische liefde: persoon verliefd en kiest partner vervullen persoonlijke nood -->
individualisme
Gearrangeerde liefde: familie helpt partner vinden, matchen op eigenschappen +
familiale achtergrond
Relaties: emotionele verrijking
o Liefde geen synoniem intieme relatie (niet in elke intieme relatie
liefde, liefde ook andere relaties)
o Liefde vaak wel centraal in intieme relaties
o Intieme relaties emotioneel geladen (interafhankelijkheid, seksueel,
…)
o Liefde: naar op zoek bij begin relatie, mee kampen in relatie, op
terugdenken na relatie
o Liefde definiëren moeilijk, essentiële kenmerken: liefdesdriehoek R. Sternberg
Drie basiscomponenten: intimieit, passie, toewijding
Verschillende soorten liefde
In tijd: alles stijgt eerste 6 mnd, daarna daalt passie, stijgen toewijding en intimiteit
, o Heel wat pos en neg emoties gevoeld en uitgewisseld inensiteit & diversiteit heel groot
(jaloezie, rust,…)
Relaties: beïnvloeden fysiek & psychisch welzijn
o Mensen tevreden intieme partnerrelatie leven langer + sterker immuunsysteem + beschermt
tegen alcohol/drugsmisbruik
o Hebben verhoogt kans op seksfrequentie + beschermend voor welzijn kinderen
o Partnerrelatie draagt meer bij tot algeheel wezijn dan geluk op elk ander levensdomein
3. Partnerrelaties II
Onderzoek naar partnerrelaties
o Geschiedenis: close relationschip science
Behavioral tradition manier omgang koppels conflict bepalend relatiekwaliteit
Mediational traditon invloed affectieve en cognitieve processen (vb. attributiestijl)
Vb. tevreden: fout is voorbijgaand en situationeel, ontevreden: fout is stabiel en
eigenschap partner
Contextual tradition externe factoren invloed relatie hogere relatietevredenheid bij
minder chornische (werk)stress + minder invloed acute stressor
o Alle perspectieven samenleggen:
Meeste theorieën belang dyadische interactie = manier koppels gedrag & reactie tav
elkaar
Meeste theorieën elke partner voegt unieke set verschillen toe aan relatie
Meeste theorieën invloedrijke rol externe omstandigheden die mee ervaringen binnnen
relatie vormgeven
Dyadische interacties + individuele verschillen + externe omstandigheden integratief
model relationeel functioneren
Relatiesucces voorspellen vanuit integratieve model van
relatiefunctioneren
Individuele sterkes en kwetsbarheden mythes
sekseverschillen overspel en rationeel/emotioneel klopt
niet; individuele verschillen
Gender
Hechting: veilig gehecht: meer pos opvatting
relaties, meer intimiteit, veilige haven, positieve
communicatie, conflicthantering, vergevingsgezind,…
Persoonijkheid: weinig rechtstreekse invloed. Negativiteit meer conflict relatiekwaliteit
Relatie onder druk: ph partner ‘is probleem’ maar relatieproblemen rigiditeit
Voorgeschiedenis: kwetsuren verleden belangrijk, succes afh hoe omgaan, niet doen
verdwijnen. Relatie middel kwetsuren helen
Psychopathologie: niet psypath op zich maar manier omgang. Rigiditeit gevolg druk
veranderen en geen acceptatie. Acceptatie > druk om te veranderen.
Externe omstandigheden
Context= alles wat relatie beïnvloedt
Fysieke omgeving, sociale context, cultuur, historische condities continuüm
proximal naar distal
Life stressors (oorlog, natuurramp, ziekte), economische stress (work-life), familiale context
en netwerk (schoonfamilie is extra druk), sociale media
Transities/belangrijke levensmomenten:
transitie ouderschap paradoxaal: relatiestabiliteit hoger, relatiekwaliteit lager
Ontrouw (1/4-5, vooral dertigers en 50-64j) 1/4 therapie na affaire, 80%
scheiding want “uit elkaar gegroeid”, 25% “ontrouw” scheiding
Dyadische interacties (onderzoek John & Julie Gottman)
Disasters: interactieve behavior, perception, physiology
Sound of relationship house
Vastgelopen conflicten: onvermijdelijk, 70% conflicten onoplosbaar, ca 16% conflicten
disfunctionerende koppels conflict destructuef leiden impasse.
Escalatie negativeit: ontevreden koppeld: escalatie mild negatief efffect (bv wenen)
extremere vormen
Absorberende staat negativiteit, escalatie negativiteit
Komen niet uit verzoeningsfase
Beantwoorden negatief gedrag met negatief gedrag
Disfunctionerende koppels: vijandigheid & kritiek uiten, ontwijken
verantwoordelijkheid, klagen ph andere evolueert vier ruiters
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lori3. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.44. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
76669 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now