Hoofdstuk 2: rechtstaat
Paragraaf 2.1: Idee en oorsprong van de rechtstaat
Rechtstaat:
- Een staat waar je als burger met grondrechten wordt beschermd tegen
machtsmisbruik en willekeur van de overheid.
Autoritaire staat:
- Een machthebber of een kleine groep mensen bepaalt in deze samenleving wat de
regels zijn
Democratische rechtstaat:
- Dubbele zekerheid voor burgers
o Ze mogen meedoen aan vrije verkiezingen en bepalen zo wie de
machthebbers zijn
o Ze kunnen indirect meebeslissen over politieke kwesties
Sociale rechtstaat:
- Er zijn veel verschillende wetten en voorzieningen die bedoeld zijn om de welvaart
en het welzijn van de burgers te bevorderen.
Sociale cohesie:
- De hoeveelheid die een groep mensen samenhangt en verbonden is.
Vertrouwen en wederkerigheid:
- Een voorbeeld hiervan is de zorgpremie, gezonde mensen betalen voor de zorg van
de zieken, maar weten dat de gezonde mensen dit ook voor hen betalen als zei zelf
ziek zijn.
Rechtszekerheid:
- Door het hebben van wetten ontstaat rechtszekerheid, want alles wat wel en niet
mag staat beschreven.
Sociaal contract:
- Moesten mensen sluiten volgens de "contractfilosofen” om een permanenten oorlog
van allen tegen allen te voorkomen
- 'mensen moeten een sociaal contract sluiten waarin ze tot afspraken komen om in
natuurlijke vrijheid en gelijkheid te kunnen leven
Geweldsmonopolie:
- De staat is de enige die geweld mag gebruiken
Beginsel van de grondrechten:
, - Alle mensen zijn in vrijheid en gelijkheid geboren en moeten zo ook kunnen
samenleven
Soevereiniteits- en democratiebeginsel
- De mensen sluiten gezamenlijk een vredesakkoord, het sociaal contract
Legaliteitsbeginsel
- Er is een staat die het sociaal contract tussen mensen kan afdwingen, maar die strikt
gebonden is aan wetten die partijen zelf hebben opgesteld
- De overheid mag alleen de vrijheid van burgers inperken als de rechtmatigheid van
die beperking is vastgelegd in wetten en regels die door het parlement zijn
aangenomen
Beginsel van de trias politica
- De macht van de staat wordt, voor de zekerheid, verder begrensd door interne
scheiding van de staatsmacht
o Wetgevende macht
o Uitvoerende macht
o Rechtgevende macht
Verlichte dictatuur:
- Een dictatuur waarin de machthebber in zekere mate rekening houdt met de
behoeftes van het volk
Paragraaf 2.2: Grondwet en Grondrechten
De staatsregeling van de Bataafse republiek:
- Hierin werd bepaald dat iedere burger gelijk is voor de wet en onschendbare
grondrechten heeft.
o Vrijheid van meningsuiting
o Vrijheid van drukpers
o Vrijheid van godsdienst
Constitutionele monarchie:
- Een koninkrijk met een grondwet.
- De koning was geen absolute vorst meer, maar de staten generaal zat wel nog vol
met adel en voor de burgers was er eigenlijk alleen sprake van de vrijheid voor
godsdienst.
Censuskiesrecht:
- Het kiesrecht was alleen voor een kleine groep mannen die een bepaald bedrag aan
belasting betaalde
Nachtwakersstaat:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ivarlol. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.14. You're not tied to anything after your purchase.