Samenvatting Inleiding planologie jaar 1 blok 2 Fontys vastgoed en makelaardij. Samenvatting van de gehele stof aan werk/hoorcolleges van blok 2. Geschreven in studiejaar 2022/2023.
Planologie; “de wetenschappelijke reflectie op de ruimtelijke planning” ofwel
ruimtelijke ordening, het maken van plannen voor de inrichting van een gebied.
→Sociale geografie: het gedrag van mensen in de gebouwde omgeving
→Stedenbouwkunde: de vormgeving van de gebouwde omgeving
De omgeving is meer bepalend voor de waarde van vastgoed dan het vastgoed
zelf!
Wat zijn steden?
Stad; “een plek waar ideeën samenkomen en waar vernieuwingen plaatsvinden”
(Jane Jacobs)
→Een gemeente met heel veel inwoners
→De ontwikkeling van landbouw heeft het ontstaan van steden mogelijk
gemaakt en andersom
→Het onderscheid tussen steden en dorpen wordt meestal gemaakt op grond van
de grootte (het # inwoners) of het voorzieningenniveau
→Het traditionele idee van de stad:
1. Stadsrechten, toestemming om een stad te zijn, geregeerd door een hertog/
graaf
2. Marktplaats, wordt gevestigd in een stad
3. Vestiging, wordt gevestigd door er bijvoorbeeld een muur omheen te
bouwen en zichzelf te beschermen
→Ontstaan veel ideeën en vernieuwingen
Binnen de muren is de stad
en buiten de muren is de landbouw
-Metropool; een samenhangend stelsel van stedelijk gebied. Metropolen zijn
stedelijke gebieden met meer dan 1 miljoen inwoners. De stad heeft een
mondiale uitstraling die een rol speelt op economisch, cultureel of politiek gebied.
-Agglomeratie; een aaneenschakeling van steden en dorpen waarvan de
inwoners zich gedragen alsof zij in één stad wonen.
-Agglomeratiekracht; de massa en dichtheid in een gebied in de vorm van lokale
concentraties van bedrijven, kennis, human capital en een goede bereikbaarheid,
internationale connectiviteit en kwaliteit van leven. Dit kan leiden tot
agglomeratievoordelen.
,Massa helpt bij de ontwikkeling van:
1. Goede internationale verbindingen
2. Sterke kennis en cultuurclusters
3. Diversiteit aan dagelijkse voorzieningen
-Deltametropool; is de term die wordt gebruikt voor de ambitie om alle
agglomeraties in de Randstad gezamenlijk te laten functioneren als één
metropoolregio die kan concurreren met de grootste metropolen in de wereld.
Wat zijn stedelijke netwerken?
Stedelijke netwerken; gebieden met een aantal kernen die met elkaar
verbonden zijn omdat ze gezamenlijk cultureel-, economisch- en sociaal kapitaal
vertegenwoordigen ofwel een stad ontstaat niet zelf, het heeft het landschap
daar omheen nodig
→Amsterdam heeft in de zeventiende eeuw, de Gouden eeuw, een heel
bijzondere positie gehad. Het monopoliseerde bijna de hele handel in Europa.
Amsterdam was de grote stapelmarkt van Europa.
→Ontstaan VOC, samenwerkingsverbanden op het gebied van handel
-Industriële netwerken; netwerken die zich niet alleen beperken tot
communicatie op veldniveau maar ook op de hoogste niveaus van de
automatiseringspiramide.
→Eerste grote industriële stad was in Manchester
→Rotterdam heeft de grootste haven van Europa
-Global city; internationale culturele knooppunten op het terrein van film,
theater, muziek en mode. De stad is een groot mondiaal netwerk geworden van
allerlei handelsafspraken en relatieve connecties (Saskia Sassen)
Drie primaire knooppunten in de wereld:
1. New York 2. London 3. Tokyo
Wat zijn daily urban systems?
Daily urban system; het gebied waarbinnen de belangrijkste dagelijkse
verplaatsingen (woon-, werk, studie, sport, etc.) zich afspelen.
(Henry Ford heeft invloed gehad op het daily system, automatisering fabricage
auto’s, etc.)
→ Ontstaan van regionale samenwerking:
-Urban sprawl; de verspreiding van een stad of haar buitenwijken. Het gaat vaak
om de bouw van residentiële en commerciële gebouwen in landelijke gebieden of
anderszins onontwikkeld land aan de rand van de stad.
-Transport Oriented Development; een openbaar vervoer- en ruimtelijke
ordening- concept waarbij infrastructuur en ruimtelijke inrichting op het gebied
van zowel planvorming, financiering en exploitatie geïntegreerd worden
,aangepakt.
→Ontwikkeling van de stad zou veel meer plaats moeten vinden rondom de
knooppunten en het openbaar vervoer, zodat het autoverbruik vermindert kan
worden. (Duurzaam systeem)
-De 15 minuten stad; de stad bereikbaar maken in 15 minuten voor voetgangers
en fietsers, zij zijn de maatstaf →Gezondere manier, want minder uitstootgassen
en meer beweging
§2. Migratie
Waarom trekken mensen naar de stad en vertrekken ze weer?
Op het platteland kunnen mensen nauwelijks rondkomen. In de stad zijn veel
meer banen en kan er dus meer inkomen gecreëerd worden. Fabrieken trokken
ook veel bewoners van het platteland aan. Hier konden ze wel fatsoenlijk wonen,
op het platteland was ook bijna geen stroom. Ook veel studenten trekken naar
de stad toe, goed voor sociale contracten.
-De eeuw van de stad
→In 2050 wordt 90% van de economie gecreëerd door 70% van de
wereldbevolking op 3% van het aardoppervlak (de steden).
-Roltrapfunctie 1980-1990
1.Ommeland en platteland: geboorte en jeugd
2.Stad: opleiding en werk → jongeren trekken naar de stad voor opleiding en
werk (stad werd gebruikt als een roltrap om je carrière te maken) 3. Groeikern:
gezinsuitbreiding → jongeren trekken daarna na een groeikern (=buitenwijk)
-Suburbanisatie (fase 3 roltrapfunctie); groei van voorsteden en buitenwijken
doordat mensen uit de steden daarheen vertrekken. De meeste mensen
verhuizen van grote stedelijke gebieden naar middelgrote steden of dorpen in de
landelijke omgeving.
-Roltrapfunctie 2000-2010
1.Ommeland en platteland: geboorte en jeugd
2.Stad: opleiding en werk → jongeren trekken naar de stad
voor opleiding en werk en blijven na hun opleiding en eerste
baan in de stad wonen 3. Groeikern: kleine aantal wat naar
de groeikern trekt
-Krimp en anticipeerregio’s ontstaan wanneer de randen van Nederland
leeglopen als gevolg van de grote aantallen mensen die naar de stad trekken. Dit
vraagt om nieuwe strategieën (fase 3 roltrapfunctie). Anticipeerregio’s bereiden
zich voor op de krimpingen.
-Een nieuwe balans
De groei van thuiswerken doet ook iets met de ontwikkeling van de stad. Mensen
zien meer mogelijkheden om op het platteland te gaan wonen nu ze toch
thuiswerken.
,Wat betekent de komst en het vertrek van mensen voor de bestaande
stad?
-Gentrificatie, een proces van opwaardering van een buurt of stadsdeel op
sociaal, cultureel en economisch gebied.
→Gevolg: beleggers komen en gaan panden opkopen, opknappen en dus voor
meer verkopen of verhuren als gevolg van gentrificatie
-Sense of beloning, verandering van leefstijlen in de stad en ‘gevoel van
verbondenheid’. Er zullen mensen zijn die zich hierdoor niet meer thuis voelen
tussen al dit publiek, want andere karakters en andere culturen.
Als mensen zich niet meer thuis voelen zullen ze
vaak weer vertrekken uit de stad en zal er
uiteindelijk leegstand ontstaan onder de door de
beleggers verbeterde en duurdere panden.
Voorbeeld:
Detroit was een hele grote aantrekkelijke stad. Maar toen de industrie verdween
trokken veel mensen weg.
Hoe reageren steden op tijdelijke bewoners en toeristen?
-In Venetië̈ komen dagelijks meer toeristen dan dat er inwoners zijn. Er zijn veel
mensen hierop tegen
-Giethoorn wordt dagelijks bezocht door vele toeristen
-Amsterdam, AirBnB zorgt voor heel veel toeristen → vrijetijdseconomie en
overlast
-Nieuwe stedelingen → expats, internationale studenten, arbeidsmigranten,
urban nomads
-Smeltkroes, in de 17e eeuw was Amsterdam een smeltkroes. Mensen van allerlei
kanten kwamen in Amsterdam wonen. De stad werd daar rijk van, nieuwe
ideeën, culturen en economie.
§3. Planmatige stedenbouw Waarom zijn we steden gaan plannen?
Nijmegen is een geplande stad, dit was ooit een romeinse vestiging. De
Nederlandse planningstraditie heeft te maken met het onder controle houden van
het water.
-Groei van steden in de 19e eeuw→ hier begon de industriële revolutie en werd er
een noodzaak gevoeld om de steden meer te gaan plannen.
Boulevard Parijs door Baron Hausmann, niet alleen rechte straten
Central Park New York door Frederick Law Olmsted, belang naar groen
groeide
Eixample Barcelona door Idelfons Cerda, eerste plan waar werd nagedacht
over sociale samenhang (arm en rijk zouden dwars door elkaar wonen)
, -Nederland was tot diep in de 19e eeuw niet echt een florerend land. Ze liepen
eerst een beetje achter met de industriële revolutie. Het was er vies,
onhygiënisch en de ratten liepen op straat.
→1901: de woningwet is geïnstalleerd door de overheid, hierin werden regels
gemaakt voor de bouw van woningen, ook werden er riolen aangelegd (grootste
stedenbouwkundige project ooit).
-Spreiding van verstedelijking en de WRO:
- Jaren 60 t/m 80: met name in het westen ontstond heel veel Verstedelijking.
→Er zijn drie nota’s ruimtelijke ordening geschreven, om de stad wat meer te
verspreiden.
- 1965: in Nederland is de wet ruimtelijking ordening ingesteld, deze wet
bepaalde voor het rijk, de provincie en de gemeente de taken op het gebied van
ruimtelijke ordening.
Rijk→ bepalen waar Nederland mocht groeien, zolang de grote steden maar niet
te groot werden → gebundelde deconcentratie/ groeikernen, geen super
Amsterdam maar we plaatsen een Almere naast. Mensen hadden angst voor
problemen van de grote stad, waardoor het rijk deze taak had.
- Vanaf jaren ’90: vanaf toen zijn we weer begonnen met het compacte
stedenbeleid, omdat het ruim opgezette verstedelijkingspatroon niet altijd even
goed werkte-de stad kwam weer in opkomst.
→De vierde nota Extra (Vinex) werd geschreven, wijken die werden gepland
tegen de bestaande stad aan.
-De leefomgeving en de omgevingswet (2022)
Leefomgeving staat centraal, hierbij moeten gekeken worden
naar duurzaamheid, biodiversiteit, stikstof, etc. ipv de grote
aantallen. Dat vraagt om een veel integralere blik, een blik
waar ook bewoners een veel belangrijkere rol hebben. Zo
zien we dat planmatige stedenbouw steeds dichter bij de
burger komt te staan.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller 487402. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.94. You're not tied to anything after your purchase.
