Samenvatting Ontwikkelingspsychologie
Kennis van cognitieve ontwikkeling
6.1 Cognitieve ontwikkeling volgens Piaget (Feldman)
De Zwitserse psycholoog Jean Piaget (1896-1980). De visie van Piaget op de manier hoe
baby’s leren is kort samen te vatten actie=kennis. Volgens Piaget doen kinderen geen kennis
op via feiten die gecommuniceerd worden door anderen of via sensatie en perceptie. Hij
meende dat hun kennis het resultaat is van direct motorisch gedrag, van doen.
6.1.1 Belangrijke elementen van Piagets theorie (Feldman)
Piagets theorie is gebaseerd op een stadiamodel. Hij ging ervan uit dat alle kinderen van
geboorte tot adolescentie in een vaste volgorde vier universele stadia doorlopen:
- Het sensomotorische stadium (0-2 jaar)
- Het preoperationele stadium (2-7 jaar)
- Het concreet operationele stadium (7-12 jaar)
- Het formeel operationele stadium (12 jaar tot volwassenheid)
De overgang van het ene naar het andere stadium vindt plaats wanneer een kind het juiste
niveau van fysieke rijping heeft bereikt en is blootgesteld aan relevante ervaringen.
Piaget geloofde dat mentale structuren, die hij schema’s (georganiseerde mentale structuur
en patronen) noemde, de fundamentele bouwstenen zijn van de manier waarop wij de
wereld zien.
Piaget meende dat adaptatie ten grondslag ligt aan de groei van schema’s. Adaptatie is de
neiging van iemand om zich aan te passen aan zijn omgeving.
Adaptatie bestaat uit twee soorten processen:
- Assimilatie
Het proces waarbij mensen een nieuwe ervaring interpreteren aan de hand van hun
huidige cognitieve ontwikkelingsstadium en denkwijze.
- Accommodatie
Het proces waarbij bestaande manieren van denken of doen veranderen in reactie op
nieuwe stimuli of gebeurtenissen.
Die we gewoonlijk onbewust en razendsnel na elkaar toepassen. In eerste instantie
‘plaatsen’ we iets nieuws binnen wat we al weten en begrijpen van de wereld die we
kennen, dus in een bestaand schema. Dit is assimilatie. Daarom maakt een jonge baby de
wereld ‘grijpbaar’ door alles binnen zijn bereik vast te pakken en zintuigelijk te onderzoeken.
Voorbeeld: een baby die op een rammelaar probeert te zuigen, assimileert de rammelaar
bijvoorbeeld aan zijn bestaande zuig schema.
Er komt een moment waarop de baby toe is aan bijstelling van zijn denkkader. Dat gebeurt
als hij merkt dat hij geen nieuwe informatie meer opdoet op deze manier. Dan vindt
accommodatie plaats.
1
,6.1.2 De sensomotorische periode: de basis van de vroege cognitieve groei
Volgens Piaget is het sensomotorisch stadium het eerste belangrijkste stadium van de
cognitieve ontwikkeling. Motorische reacties op zintuigelijke informatie staan hierin
centraal. Dit stadium verdeelt hij onder in zes substadia.
Substadium 1: eenvoudige reflexen (0-1 maand)
Het stadium van de eenvoudige reflexen. De reflexen die bepalend zijn voor de interacties
met de wereld vormen de kern van het cognitieve leven. De zuigreflex zorgt er bijvoorbeeld
voor dat de baby zuigt op alles wat zijn lippen raakt.
Een baby die borstvoeding en flesvoeding krijgt, kan bijvoorbeeld op een andere manier
gaan zuigen afhankelijk van wat er wordt aangeboden: tepel of speen.
Substadium 2: eerste gewoonten en primaire circulaire reacties (1-4 maanden)
Baby’s beginnen acties die zij eerder afzonderlijk uitvoerden tot geïntegreerde activiteiten te
coördineren. Een baby grijpt bijvoorbeeld een object vast en zuigt er tegelijkertijd aan. Als
een baby een activiteit doet wat zijn interesse wekt, zal hij die vaak herhalen. Deze herhaling
van een willekeurige motorische handeling helpt de baby een begin te maken met de
ontwikkeling van cognitieve schema’s via een proces dat circulaire reactie heet: de herhaling
van een willekeurige motorische handeling.
Als een baby voor het eerst zijn duim in zijn mond doet is dat puur toeval. Maar als hij
daarna herhaaldelijk op zijn duim zuigt, wordt het een primaire circulaire reactie: hij
herhaalt het omdat de sensatie van het zuigen plezierig is.
Substadium 3: secundaire circulaire reacties (4-8 maanden)
In deze periode verleggen baby’s hun cognitieve horizon naar de wereld buiten zichzelf en
beginnen ze in te spelen op hun omgeving. Vanaf nu proberen ze prettige gebeurtenissen in
hun omgeving, die ze bij toeval hebben veroorzaakt, te herhalen. Een kind dat herhaaldelijk
een rammelaar in zijn wieg oppakt en die op verschillende manier schudt om te zien hoe het
geluid verandert, toont dat het in staat is om zijn cognitieve schema te wijzigen met
betrekking tot het schudden van rammelaars. Piaget noemt dit een secundaire circulaire
reactie. Secundaire circulaire reacties zijn schema’s die betrekking hebben op herhaalde
acties die een gewenst resultaat opleveren.
In het derde stadium gaan baby’s ook steeds meer hun stem gebruiken. Vocalisatie, het
ontspannen produceren van geluiden en klanken, wordt een secundaire circulaire reactie die
uiteindelijk medebepalend is voor het ontwikkelen van taal en de vorming van sociale
relaties.
Substadium 4: coördinatie van secundaire circulatie reacties (8-12 maanden)
Een van de grootste sprongen voorwaarts op het gebied van cognitieve ontwikkeling is in dit
stadium. Ze geven blijk van intentioneel gedrag, waarbij ze verschillende schema’s
combineren en coördineren tot een enkele actie om een probleem op te lossen. Zo zullen ze
het ene object wegduwen om een ander object te kunnen pakken wat daar zichtbaar
onderligt.
Objectpermanentie is het besef dat mensen en objecten niet ophouden te bestaan, ook al
zijn ze onzichtbaar, dit ontwikkelt zich in dit stadium.
2
, Substadium 5: tertiaire circulaire reacties (12-18 maanden)
Tertiaire circulaire reacties: schema’s doe betrekking hebben op de doelbewuste variatie
van acties die tot gewenste resultaten leiden. Ze herhalen niet alleen maar prettige
activiteiten maar ze lijken ook mini experimenten uit te voeren om te zien wat de
consequenties zijn.
Substadium 6: het begin van denken (18-24 maanden)
Een mentale representatie is een innerlijke voorstelling van een gebeurtenis of object.
Volgens Piaget zijn baby’s in dit stadium in staat om zich voor te stellen waar objecten die ze
niet zien zich bevinden. Ze kunnen zelfs met hun hoofd onzichtbare trajecten van objecten
volgen. Als een bal onder de bank rolt, kunnen ze bedenken waar die weer zal opduiken.
Mentale representatie maakt ook een andere belangrijke ontwikkeling mogelijk: het
vermogen om te doen alsof. Dankzij het vermogen dat Piaget indirecte imitatie noemt,
waarbij een persoon die niet meer aanwezig is wordt geïmiteerd, kunnen kinderen doen
alsof ze in een auto zitten, een pop voeren of eten koken, lang na dat zulke scenes zich in het
echt hebben afgespeeld.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lolavermeulen02. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.
