Dit is een samenvatting van Thema 2. Voortplanting van Biologie voor jou (4 vwo). De samenvatting bevat informatie uit het boek en aanvulling van de docent. Alles is overzichtelijk en uitgebreid weergegeven. Veel plaatjes verduidelijken de processen die beschreven worden.
Inhoudsopgave
§3.1 Fenotype en genotype...............................................................................................................2
Fenotype en genotype........................................................................................................................2
Chromosomen....................................................................................................................................2
Genen.................................................................................................................................................2
Invloed van milieufactoren en modificaties........................................................................................3
§3.2 Genenparen...............................................................................................................................4
Homozygoot en heterozygoot............................................................................................................4
Dominant en recessief........................................................................................................................4
Genen weergeven..............................................................................................................................4
Recombinatie en mutatie...................................................................................................................5
Tweelingen.........................................................................................................................................5
§3.3 Monohybride kruisingen............................................................................................................6
Monohybride kruisingen....................................................................................................................6
Kruisingsvraagstukken.......................................................................................................................6
Verhouding genotypen en een testkruising........................................................................................6
Stambomen........................................................................................................................................7
§3.4 Geslachtschromosomen.............................................................................................................7
Geslachtschromosomen.....................................................................................................................7
X-chromosomale overerving..............................................................................................................8
Kleurenblind en hemofilie..................................................................................................................8
§3.5 Dihybride kruisingen..................................................................................................................9
Dihybride kruisingsvraagstuk.............................................................................................................9
Kansen berekenen............................................................................................................................10
Genotypen van ouders bepalen.......................................................................................................10
§3.6 Speciale manieren van overerven............................................................................................11
Multipele allelen..............................................................................................................................11
Letale factoren.................................................................................................................................11
Gekoppelde overerving....................................................................................................................11
Overerving die ander verloopt.........................................................................................................11
§3.7 Opvoeding of aanleg................................................................................................................13
Nature versus nurture......................................................................................................................13
Tweelingonderzoek..........................................................................................................................13
Epigenetica......................................................................................................................................13
1
, §3.1 Fenotype en genotype
Fenotype en genotype
Fenotype: de waarneembare eigenschappen van een individu.
Genotype: informatie voor alle erfelijke eigenschappen van een individu.
o Erfelijke eigenschappen worden doorgegeven van de ouders aan de
nakomeling via de chromosomen in een zaadcel en een eicel.
o Vanaf de bevruchting ligt vast welke erfelijke eigenschappen een nakomeling
heeft gekregen van de moeder en welke van der vader.
Chromosomen
Een mens heeft in een lichaamscel 23 paar chromosomen (2n):
o 22 paar autosomen.
o 1 paar geslachtschromosomen.
Man heeft XY ze zijn niet aan elkaar gelijk, maar vormen wel een
paar.
Vrouw heeft XX.
o Chromosomen die gelijk van lengte en vorm zijn, heten homologe
chromosomen autosomen.
o Een karyotype of karyogram is een rangschikking voor chromosomen.
Genen
Gen (erffactor): een deel van een chromosoom dat de informatie bevat voor een of
meer erfelijke eigenschappen of een deel van een erfelijke eigenschap.
o Allel: variant van een gen.
o Een chromosoom bevat één zeer lang molecuul van de stof DNA en veel eiwit-
moleculen. Het DNA-molecuul bestaat uit twee ketens die om elkaar heen
gewonden liggen.
o DNA bevindt zich bij schimmels, planten en dieren in de kern en in de
mitochondriën (en bladgroenkorrels).
Genoom: alle DNA-moleculen in een cel.
o Een DNA-molecuul is opgebouwd uit aan elkaar gekoppelde nucleotiden.
o Een nucleotide bestaat uit:
Een fosfaatgroep
Een desoxyribose
Een stikstofbase
o Er zijn vier verschillende stikstofbasen:
Adenine (A)
Thymine (T)
Cytosine (C)
Guanine (G)
o Complementaire basenparing: de stikstofbasen van twee nucleotideketens
zijn met elkaar verbonden en vormen vaste paren:
A met T (adenine met thymine)
C met G (cytosine met guanine)
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller AdVisser. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.97. You're not tied to anything after your purchase.
