Summary
Samenvatting Alle theorie voor je eindexamen geschiedenis Havo 5
- Course
- Level
Alle kenmerkende aspecten omschreven en de historische contexten uitgelegd. Zelf een 9 gehaald met deze samenvatting!
[Show more]
Seller
Follow
drewardon
Reviews received
Content preview
Geschiedenis Havo 5Tijdvak 5 van ontdekkers en hervormers................................................................................3
Kenmerkend aspect: Renaissance......................................................................................3
Kenmerkend aspect: Erfgoed klassieke oudheid................................................................3
Kenmerkend aspect: Ontdekkingsreizen.............................................................................4
Kenmerkend aspect: De Reformatie...................................................................................4
Kenmerkend aspect: De Nederlandse Opstand..................................................................5
Tijdvak 6 van Regenten en Vorsten........................................................................................6
Kenmerkend aspect: Een wereldeconomie.........................................................................6
Kenmerkend aspect; De gouden eeuw...............................................................................6
Kenmerkend aspect: Het absolutisme.................................................................................7
Kenmerkend aspect: de wetenschappelijke revolutie..........................................................7
Tijdvak 7 van Pruiken en Revoluties.......................................................................................9
Kenmerkend aspect; Verlicht denken/de verlichting............................................................9
Kenmerkend aspect; Verlicht absolutisme........................................................................10
Kenmerkend aspect: Democratische revoluties................................................................10
Kenmerkend aspect; Kolonialisme, slavenhandel en abolitionisme..................................11
Tijdvak 8 van Burgers en Stoommachines...........................................................................13
Kenmerkende aspect: Industriële revolutie.......................................................................13
Kenmerkend aspect: Modern Imperialisme.......................................................................14
Kenmerkend aspect: Emancipatiebewegingen.................................................................15
Kenmerkend aspect: De sociale kwestie...........................................................................15
Kenmerkend aspect: Politiek maatschappelijke stromingen..............................................16
Kenmerkend aspect: Democratisering..............................................................................18
Tijdvak 9 van de Wereldoorlogen.........................................................................................19
Kenmerkend aspect: de wereldoorlogen...........................................................................19
Kenmerkende aspect; Wereldcrisis...................................................................................21
Kenmerkend aspect: Totalitaire ideologieën: communisme, fascisme en
nationaalsocialisme........................................................................................................... 21
Kenmerkend aspect: Moderne Propaganda......................................................................23
Kenmerkend aspect: Verzet West-Europese imperialisme...............................................24
Kenmerkend aspect: Massavernietigingswapens en de betrokkenheid van de Burgers. . .24
Kenmerkend aspect: Genocide door racisme (holocaust).................................................24
Historische Context Britse rijk 1585-1900.............................................................................25
, Brits kolonialisme in Amerika (1585-1833)........................................................................25
Brits kolonialisme in India (1765-1885).............................................................................29
Werkplaats van de wereld (1750-1900)............................................................................32
Historische Context Duitsland 1918-1991.............................................................................33
Opkomst nationaal socialisme en de tweede wereldoorlog (1918-1945)...........................33
Ontstaan van de koude oorlog en Duitsland na tweede wereldoorlog (1945-1961)..........36
Duitsland weer één (1961-1991).......................................................................................39
Historische Context Nederland 1948-2008...........................................................................42
Maatschappelijke verhoudingen Nederland (1948-1978)..................................................42
Kenmerkende aspecten........................................................................................................51
Tijdvak 5: Tijd van Ontdekkers en Hervormers.................................................................51
Tijdvak 6: Tijd van Regenten en Vorsten .........................................................................51
Tijdvak 7: Tijd van Pruiken en Revoluties.........................................................................51
Tijdvak 8: Tijd van Burgers en Stoommachines................................................................51
Tijdvak 9: Tijd van de Wereldoorlogen..............................................................................52
Tijdvak 10: Tijd van Televisie en Computer ......................................................................52
,Tijdvak 5 van ontdekkers en hervormers
Tijd: 1500-1600
Periode: vroegmoderne tijd
Kenmerkende aspecten
● Renaissance
● Erfgoed klassieke oudheid
● Ontdekkingsreizen
● Reformatie/hervorming
● Nederlandse Opstand
Kenmerkend aspect: Renaissance
Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van nieuwe
wetenschappelijke belangstelling
- Middeleeuwen: relatie met God belangrijkst
- 1300-1600: mentaliteitsverandering in Europa
Renaissance: mens stelt zichzelf centraal
- Ideaalbeeld: algemeen ontwikkelde mens zoals Leonardo da Vinci
- Herontdekking van Klassieke (Grieks-Romeins) cultuur
- Humanisme: belangstelling voor klassieke literatuur, poëzie en geschiedenis
Kenmerkend aspect: Erfgoed klassieke oudheid
De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid
- Oorzaken:
● Sociaal-economisch: uit rijkdom ontstonden schilderijen en gebouwen. Dit
leidde tot een culturele bloei.
● Rijke burgers in Italië voelden zich verwant met erfgoed, Romeinse cultuur
● Klassieke teksten kwamen beschikbaar met dank aan Arabische vertalingen
- Uitvinding van boekdrukkunst (ong. 1450: Gutenberg/Coster) zorgde voor
verspreiding van deze ideeën.
- Ook binnen het christelijk geloof ontstond humanistische stroming, bijvoorbeeld
Erasmus.
, Kenmerkend aspect: Ontdekkingsreizen
Rond 1500 verkenden Spanje en Portugal de kusten van Afrika, Azië en Amerika. Ze
stichtten handelsposten in Azië en koloniseren gebieden in Amerika.
Begin Europese overzeese expansie
- Twee nieuwe ontwikkelingen
● Ontdekkingsreizen (vanaf de 15e eeuw)
● Kolonisatie (vanaf de 16e eeuw, in Amerika begonnen
Oorzaken ontdekkingsreizen overzee
● Economisch: winst, handelsroutes tussen Europa-India over land (karavaanroutes)
werden minder toegankelijk. Europeanen zochten zeeweg naar ‘Indië’. Ook
zoektocht naar rijkdom.
● Religie: Christelijke vorsten wilden andere volken bekeren tot Christelijk geloof.
● Politiek: vorsten willen hun macht uitbreiden (expansie)
● Wetenschap: meer kennis vergaren en theorieën over omtrek van aarde bewijzen.
● Technische verbeteringen: zeewaardige schepen, instrumenten om te navigeren op
open zee (kompas), betere en meer nauwkeurige kaarten.
Gevolgen ontdekkingsreizen
● door nieuwe kennis over continenten en nieuwe gebieden veranderde het
wereldbeeld van Europeanen
● Christendom verspreidde zich over gehele wereld en groeit uit tot wereldreligie
● uitwisseling van producten (Europa maakte kennis met aardappels en katoen) en
begin van de wereldeconomie
● Europa stichtte koloniën en daarmee verspreidden mensen zich over de gehele
wereld.
Kenmerkend aspect: De Reformatie
Kritiek op de kerk vanwege Aflaten
Brief waarin staat dat de opgelegde boete voor je zonde omgezet wordt in een gift.
Aflaten; Je kan aflaten om mensen uit het vagevuur te halen en zelf zo veel mogelijk
kopen zodat je naar de hemel kan.
95 stellingen 1517 door Maarten Luther
De 95 stellingen gezien als begin Reformatie
Luther tegenstander aflaatprediking
1521; Rijksdag te Worms (Diet of Worms)
Luther wordt door de kerk in de ban gedaan. Hij hoort niet meer bij de Katholieke
kerk. Uiteindelijke wordt hij ook door de rijkelijke ban gedaan, hij is dus vogelvrij
verklaard.
Verdeeldheid Westers Christendom;
Protestants
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller drewardon. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.29. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
80364 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now