Deze samenvatting geeft een duidelijk overzicht van alle stof over de veranderingen in het welvaartsvraagstuk. Alle kernbegrippen staan met hun omschrijving overzichtelijk ingedeeld, zodat je deze erbij leert.
Daarnaast staan er enkele voorbeelden in zodat je het beter kunt onthouden!
Maatschappijwetenschappen hoofdstuk 6
Veranderingen in het welvaartsvraagstuk
Paragraaf 1 – Casus: genoeg eten?
Doorlezen is genoeg!
Paragraaf 2 – Analyse: samenwerking en conflict
De jager-verzamelaars moesten goed samenwerken om genoeg wild te kunnen
schieten en genoeg voedsel binnen te krijgen. Bij samenwerking1 is er dus
sprake van een gezamenlijk doel. Er worden afspraken gemaakt om dat doel te
kunnen bereiken. Samenwerking kan positieve gevolgen hebben zoals het
toenemen van de sociale cohesie binnen een groep. Daarnaast vindt
samenwerking plaats op micro; meso- en macroniveau. En kan het voor de korte-
en lange termijn zijn. Aan samenwerking van langere duur gaan vaak
onderhandelingen, afspraken en contracten vooraf.
Voordelen samenwerking:
- Samen sta je sterker (staken voor meer loon macht van het getal)
- Profiteren van sterke punten van een ander (NAVO elk land voegt zijn
kwaliteiten toe)
Nadelen samenwerking:
- Het kost je tijd en/of geld
- Je kunt niet altijd je eigen idealen en doelen nastreven
- Niet alle actoren leveren even veel in zij met meer macht zullen meer eisen
en minder willen inleveren dan mensen met minder macht.
Wat is er nodig voor een goede samenwerking?
- Compromisbereidheid
- Onderling vertrouwen (op micro; meso- en macroniveau)
- Wederzijdse acceptatie
Omdat voedselschaarste een groot probleem was in de jager-verzamelaar
samenleving, ging in tijden van schaarste de ene groep soms de andere te lijf
met speren en pijlen. Ze waren dan duidelijk in conflict2 met elkaar: de groepen
werkten elkaar tegen om de laatste voeding te kunnen bemachtigen. Ook spreek
je van een conflict als landen elkaar tegenwerken door sancties op te leggen.
(Bijv. als een land een gevaar is voor de internationale veiligheid omdat
Noord-Korea testen uitvoert met raketten mag het geen hoogwaardige
technologie uit het westen invoeren). Dit is een vorm van zichtbare
tegenwerking: manifest. Maar het kan ook subtieler of meer verborgen
gebeuren: latent (iemand negeren op microniveau; spionage op macroniveau)
Macht en verschillen in macht spelen dus een grote rol in conflicten.
1
Samenwerking: het proces waarin individuen, groepen en/of staten relaties vormen
om hun handelen op elkaar af te stemmen voor een gemeenschappelijk doel.
2
Conflict: een situatie waarin individuen, groepen en/of staten elkaar tegenwerken om
de eigen doelen te bereiken
, Verschillen tussen samenwerking en conflict:
Samenwerking Conflict
Gemeenschappelijk doel Eigen doel
Handelen op elkaar Elkaar tegenwerken
afstemmen
Ook werken mensen samen omdat ze een ideaal willen realiseren waar iedereen
baat bij heeft. Dat is het geval als het over het algemeen belang of over een
collectief goed gaat. (Schoon drinkwater; onderwijs; volksgezondheid;
infrastructuur; openbare orde en veiligheid). Door belasting te betalen dragen ze
bij aan collectieve goederen. Ze hebben als belangrijkste kenmerk dat ze non-
exclusief zijn: van een collectief goed kan nooit iemand worden uitgesloten.
Iedereen mag evenveel genieten van schoon water, naar school gaan en over de
wegen rijden.
Tegenover collectieve goederen staan private goederen. Voor deze goederen
moeten mensen betalen. (Eten en drinken, abonnement op een sportschool, een
smartphone en een vakantie). Deze goederen zijn exclusief omdat je er zelf wel
of niet voor kiest. Je kunt er dus voor worden uitgesloten.
Als mensen samenwerken om een collectief goed te realiseren, heet dat
collectieve actie. (Jagers die op een dier jagen: de hele groep mocht profiteren
van het resultaat van de jacht). Bij de collectieve goederen waar we
tegenwoordig veel mee te maken hebben staan mensen vaak voor de keus om
wel of niet mee te werken. Dit heet het dilemma van de collectieve actie.
Niets offeren voor de samenwerking, maar wel profiteren van het collectieve
goed dat gerealiseerd wordt is natuurlijk heel aantrekkelijk. Maar als iedereen zo
denkt gaat dat ten koste van het collectieve goed en komt het mogelijk niet tot
stand. De actoren die wel profiteren van het collectieve goed maar er niet aan
bijdragen noemen we free riders. (Mensen die belasting ontduiken, landen die
andere landen in moeilijkheden niet willen helpen omdat dat militaire kosten en
slachtoffers met zich mee kunnen brengen. Het is dan aantrekkelijker dat andere
landen ingrijpen en zo kan dit land voor het dilemma van de collectieve actie
staan).
Paragraaf 3 – Theorie: paradigma’s over conflict
Een paradigma bestaat uit een groep aan elkaar verwante theorieën. De vier
paradigma’s onderscheiden we op twee dimensies:
- Actor versus structuur: speelt het maatschappelijk gebeuren zich meer
af op het niveau van interacties en relaties tussen actoren of juist meer op
macroniveau?
- Consensus versus conflict: is het sociale gebeuren op evenwicht,
stabiliteit en continuïteit of is de samenleving een arena waarin groepen
en individuen strijden om de beschikbare middelen?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lauravisser4. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.06. You're not tied to anything after your purchase.
