Summary
Samenvatting Biologie "DNA"
- Course
- Level
Dit is een samenvatting over alle leerstof van het hoofdstuk "DNA". De informatie in deze samenvatting komt uit het boek "biologie voor jou"
[Show more]
Seller
Follow
ymkjealtenburg
Reviews received
Content preview
1 Biologie module 8BIOLOGIE
DNA
Paragraaf 1
Het DNA bepaald de functie van een cel en levert de instructies waarmee ribosomen in de cel
verschillende soorten eiwitten (proteïnen) kunnen synthetiseren.
- De bouw van een eiwit bepaald de eigenschappen en functies van het eiwit
Genoom= het geheel aan erfelijke informatie in een cel van een organisme.
- Alle cellen van een organisme hebben hetzelfde genoom
- Bij eukaryoten (schimmels, planten en dieren): al het kernDNA (in chromosomen van
celkern), mtDNA (DNA in mitochondriën) en de choroplasten vormen samen het genoom
- Bij Prokaryoten (bijv. bacteriën): al het DNA dat los in het cytoplasma van de cel voorkomt
vormen het genoom. Prokaryoten hebben een circulair DNA-molecuul en sommige
prokaryoten bezitten plasmiden= korte stukjes circulair DNA
De bouw van DNA
Een DNA-molecuul is een nucleïnezuur
DNA bestaat uit twee ketens van aan elkaar gekoppelde nucleotiden
- Een nucleotide is opgebouwd uit de monosacharide desoxyribose,
een fosfaatgroep en stikstofbase.
Die stikstofbasen in DNA-moleculen zijn: adenine (A), thymine
(T), cytosine (C) en guanine (G)
Desoxyribose heeft 5 C-atomen.
De fosfaatgroep zit gebonden aan het 5e C-atoom
De stikstofbase zit aan het 1e C-atoom
Bij het aan elkaar koppelen van nucleotiden (polymerisatie) gaat het
3e C-atoom een binding aan met de fosfaatgroep van de volgende
nucleotide
Beide uiteinden van dit enkelstrengs DNA-molecuul zijn verschillende.
- Aan het ene uiteinde bevindt zich een fosfaatgroep = 5’-uiteinde
- Aan het andere uiteinde bevindt zich een OH-groep die aan het 3e C-
atoom
vastzit = 3’-uiteinde
Het DNA wordt afgelezen en gekopieerd in de richting van het 3’-
uiteinde
naar het 5’-uiteinde
Door basenparing kunnen twee DNA-nucleotidenketens met elkaar verbinden
waarbij elke stikstofbase zijn vaste bindingspartner heeft.
- A met T (adenine met thymine)
- G met C (guanine met cytosine)
,2 Biologie module 8
De basenparing komt tot stand door waterstofbruggen
In een dubbelstrengs DNA-molecuul hebben de ketens een helixstructuur.
De ketens lopen in tegengestelde richting:
- De ene keten van 3’ naar 5’
- De andere keten van 5’ naar 3’
Bij eukaryoten is het DNA in de celkern verdeeld over verschillende
chromosomen. Elk chromosoom bestaat uit een enkel, zeer lang dubbelstrengs
DNA- molecuul.
- Soms is zo’n DNA-molecuul wel een paar centimeter lang, dit past
allemaal in de celkern doordat het een compacte vorm heeft.
Histonen= zijn eiwitten waar DNA omheen is gewikkeld.
- een aantal histonen vormt samen met het eromheen gewikkeld DNA een nucleosoom
Het DNA tussen twee opeenvolgende nucleosomen noem je koppelings-DNA
Sequentie= de volgorde waarin nucleotiden in een DNA-molecuul zijn gerangschikt.
- Doordat in de DNA-sequentie variaties voorkomen, zullen ribosomen verschillende soorten
eiwitten synthetiseren.
Coderend DNA= een deel van een DNA-molecuul (een gen) dat de code (DNA-sequentie) bevat
waarmee ribosomen één of meer eiwitten kunnen synthetiseren
Niet coderend DNA= grote delen van het DNA coderen niet voor eiwitten. Een deel daarvan:
- Codeert voor andere moleculen die een regulerende functie hebben bij de synthese van
eiwitten.
- Bestaat uit repetitief DNA: herhalingen van korte nucleotidesequenties.
- Bestaat uit genen die hun functie hebben verloren.
Paragraaf 2
Het kopiëren van het DNA (DNA-replicatie) vindt plaats tijdens de S-fase van de celcyclus.
De bindingen tussen de fosfaatgroepen bevatten veel chemische energie. Door twee fosfaatgroepen
af te splitsen, komt energie vrij.
DNA-replicatie begint bij een replicatiestartpunt.
In twee richtingen wordt door het enzym helicase
waterstofbruggen tussen de basenparen verbroken.
De helixstructuur verdwijnt en de twee strengen van het molecuul gaan uit elkaar
Hierdoor ontstaat een replicatiebel
, 3 Biologie module 8
Op de plaats waar de basenparing is verbroken, binden speciale eiwitten aan de strengen waardoor
er niet gelijk weer waterstofbruggen worden gevormd.
De replicatie begint met een primer: een kort stukje van het nucleïnezuur RNA dat
complementair is aan een deel van de DNA-sequentie en wordt gesynthetiseerd door het
enzym primase
-DNA-polymerase kan alleen nucleotiden vastplakken aan het 3’-uiteinde van een al
bestaande streng
Vanaf een primer kan het enzym DNA-polymerase: langs een enkelstrengs DNA-keten
schuiven en vrije nucleotiden (dATP, dTTP, dGTP, dCTP) uit het kernplasma met
waterstofbruggen aan het 3’-uiteinde van een al ingebouwde nucleotide binden
Zo ontstaan twee dubbelstrengs DNA-moleculen die elk uit een oude en nieuwe keten
bestaan.
Aan elke originele nucleotideketen ontstaat een nieuwe complementaire nucleotideketen.
DNA-replicatie vindt langs beide ketens plaats in de richting van het 3’-uiteinde naar het 5’-uiteinde
= de afleesrichting
Langs de leidende streng volgt DNA-polymerase het uiteenwijken van de ketens.
Langs de volgende streng vindt replicatie in de omgekeerde richting plaats. DNA-polymerase
kan steeds maar korte stukjes DNA synthetiseren vanaf een primer. Hierbij ontstaan korte
Okazaki-fragmenten die door DNA-ligase weer aan elkaar worden geplakt hierdoor wordt
de volgende streng gevormd
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ymkjealtenburg. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.27. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now