In deze samenvatting (Nectar hoofdstuk 12: Hormonen, vwo 5) staat alles wat je moet weten over het hormoonstelsel. In deze samenvatting staat alle noodzakelijke informatie voor een proefwerk en/of examen. Veel succes met leren!
H12 Hormonen
12.1 De aanmaak van hormonen
Hormoonklieren
Je lichaam bevat verschillende hormoonklieren → organen die andere organen en
weefsels activeert. Hormonen worden afgegeven door de cellen van de klier aan het
bloed. Hormonen komen zo overal in je cellen van je lichaam voor. Hormonen
werken alleen bij hun doelwitorganen en weefsels, omdat alleen de cellen met een
passende receptor voor dat hormoon reageren.
Je lichaam bevat 2 soorten klieren. Bij exocriene klieren komen de producten van
bv. zweet- en verteringsklieren in het in het uitwendige milieu terecht.
Hormoonklieren zijn endocriene klieren. Zij geven hun producten af aan het bloed
en – via het bloed – aan de weefselvloeistof. Hormoonklieren kunnen meerdere
processen in weefsels en organen tegelijk aansturen.
Hypofyse
De coördinatie van alle processen in je lichaam gebeurt via de hypofyse. Vanuit de
informatie van de hypothalamus, zet de hypofyse andere hormoonklieren aan tot
actie. De hypofyse bestaat uit een achterkwab en een voorkwab. De neurohypofyse
(achterkwab) bevat zenuwcellen met daarin uitlopers van neuronen uit de
hypothalamus, die neurohormonen aanvoeren. De adenohypofyse (voorkwab)
bestaat uit klierweefsels en maakt zelf zijn hormonen.
Hypothalamus
Boven de hypofyse bevindt zich de hypothalamus. Naast de neurohypofyse
stimuleren neurohormonen vanuit de hypothalamus ook de adenohypofyse.
Synapsen in de hypothalamus geven de releasing-hormonen (RH’s) af aan het bloed,
die de adenohypofyse aanzetten tot het afgegeven van bepaalde hormonen. Vanuit
neuronen geeft de hypothalamus inhibiting-hormonen (Ih’s) af, die de productie
van hormonen afremt.
12.2 Reacties op hormonen
Groeien gebeurt in stappen
Hypothalamus geeft het hormoon GHRH af.
GHRH stimuleert de afgifte van het groeihormoon.
GH stimuleert de lever tot afgifte van IGF.
Als kind werkt IGF in op groeischrijven in de pijpbeenderen, dit stopt aan het
einde van de pubertijd.
, Stress verloopt ook stapgewijs
Hypothalamus geef CRH af.
CRH stimuleert de afgifte van ACTH.
ACTH stimuleert de bijnierschors tot de productie van hormonen.
Receptoren voor hormonen
Een hormoon werkt alleen bij eigen doelwitcellen. Alleen zij hebben de juiste
receptoren voor dat hormoon. Hoe de herkenning verloopt, hangt af van het type
hormoon:
1. Hydrofobe steroïdhormonen, hormonen gemaakt uit cholesterol, hechten
zich aan de receptoren in het grondplasma nadat ze het celmembraan zijn
gepasseerd. Daar vormt een hormoon met een receptoreiwit een hormoon-
receptor-complex. Dit complex activeert het DNA, via RNA ontstaat een
bepaald eiwit, dat bv. kan werken als enzym.
2. Tyrosinehormonen zijn ook hydrofoob en kunnen op 2 manieren hun
doelwitcellen bereiken. Ze kunnen net als steroïdhormonen aan receptoren in
het grondplasma binden, maar bv. het hormoon Adrenaline bindt aan de
receptoren in het celmembraan.
3. De receptoren van adrenaline en peptidehormonen verandert als het
hormoon aankoppelt. Dat geeft aan de binnenkant van het celmembraan een
reactie → een G-eiwit koppelt het GTP aan de receptor. Er wordt een enzym
geactiveerd en door een cascade aan reacties geeft dit een secundaire
boodschapper. Die neemt de boodschap over van het hormoon (de primaire
boodschapper) en zorgt voor een reactie in een doelwitcel. Secundaire
boodschappers zijn kleine moleculen die snel door het grondplasma
diffunderen. Zij kunnen in een cel meerdere doelwitmoleculen hebben.
Daardoor kunnen hormonen meer dan een response opwekken in een
doelwitcel.
Signaalstoffen in weefsels
Cellen van een weefsel communiceren met elkaar. Bij beschadiging herstelt de huid,
doordat weefselcellen groeifactoren afgeven die buurcellen met een juiste receptor
tot deling stimuleren. Je lichaam maakt verschillende groeifactoren. Ze activeren
meestal meerdere doelwitcellen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Faxri. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.23. You're not tied to anything after your purchase.
