In deze samenvatting (Nectar hoofdstuk 13: Zenuwstelsel, vwo 5) staat alles wat je moet weten over het zenuwstelsel. In deze samenvatting staat alle noodzakelijke informatie voor een proefwerk en/of examen. Veel succes met leren!
H13 Zenuwstelsel
13.1 Het centrale zenuwstelsel
Het zenuwstelsel kent 2 delen
Het centrale zenuwstelsel (CZS) → bestaand uit neuronen (zenuwcellen) van
de hersenen en het ruggenmerg met hun ondersteunende cellen.
Het perifere zenuwstelsel → alle zenuwen samen, die zintuigen verbinden
met het CZS, toevoeren en het CZS met spieren en klieren.
Het centrale zenuwstelsel
De hersenen en het ruggenmerg bestaan allebei uit een witte en een grijze stof:
Grijze stof is afkomstig van cellichamen van de miljarden neuronen.
Witte stof, bestaand uit uitlopers van neuronen met een extra isolerende
omhulsel van myeline → een witgele vetachtige stof.
Bij de hersenen ligt de grijze stof aan de buitenkant en de witte aan de binnenkant.
In het ruggenmerg is dat andersom.
Het ruggenmerg ligt beschermd in het wervelkanaal en is omgeven door drie
ruggenmergvliezen. De hersenen liggen beschermd in de schedel en zijn omgeven
door drie hersenvliezen. De endotheelcellen van de haarvaten in de hersenen
zitten strak tegen elkaar door tight-juncions. Om de haarvaten heen liggen
uitlopers van astrocyten (gliacellen, steuncellen met veel uitlopers → vormen
gesloten kring rondom de haarvaten) Samen vormen ze de bloedhersenbarrière,
deze laat selectief stoffen door → bescherming tegen schadelijke stoffen, maar
ook nuttige medicijnen.
Grote hersenen
De grote hersenen bestaan uit 2 delen die met elkaar verbonden zijn via de
hersenbalk.
In de hersenschors (grijze deel) geven neuronen informatie aan elkaar door.
Informatie loopt via zintuig → zenuwen → ruggenmerg → hersenstam →
grote hersenen
Functies van de grote hersenen:
o Ordenen en verwerken informatie
o Logisch redeneren
o Je wil en bewustzijn
o Geheugenfuncties
o Emoties
, Thalamus
Selecteert welke impulsen van zintuigen naar welk deel van de hersenschors
gaat.
Kan impulsen remmen.
Hersenschors
Wanneer impulsen binnenkomen gaan ze naar de sensorische centra van het
zintuig. Vb: luisteren.
Eerst komen de impulsen binnen in het primaire gehoorcentrum, waar dan
bewustwording van het geluid plaatsvindt.
Het koppelen van geluid aan geheugeninformatie in het secundaire
gehoorcentrum maakt interpretatie van het geluid mogelijk.
Elk type zintuig heeft een eigen primair en secundair gebied.
Neuronen in de hersenschors ‘bedenken’ bewegingen. Dit begint in de
primaire motorische schors → kleine gebieden met neuronen die spieren
aansturen, dit is verbonden met gebieden in de secundaire motorische schors
→ bevat ‘geheugen’ informatie over hoe spieren bewegingen gecoördineerd
uit kunnen voeren.
De motorische schors van de linkerhersenhelft stuurt de rechterkant van het
lichaam aan en andersom. Links en rechts werken nauw samen.
Hypothalamus
Betrokken bij de homeostase → aansturen van de hypofyse.
Thermostaat regelt je lichaamstemperatuur.
Regeling biologische klok.
Kleine hersenen
De kleine hersenen spelen een rol in het coördineren van bewegingen. Dit gebeurt
in samenwerking met de grote hersenen, de hersenstam en het
ruggenmerg.
Hersenstam
De hersenstam bestaat uit de middenhersenen, de pons en het verlengde merg. De
middenhersenen spelen een rol bij reflexen met betrekking tot zien en horen. De
pons verbindt grote en kleine hersenen en is een tussenstation tussen je
evenwichtszintuig en de kleine hersenen. Het verlegde merg verbind de hersenen
met het ruggenmerg. Hier kruisen de zenuwbanen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Faxri. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.24. You're not tied to anything after your purchase.