Samenvatting AF Zwangerschap, bevalling en geboorte
Hoofdstuk 17 Zwangerschap, bevalling en geboorte
Tijdens de zwangerschap vinden in het lichaam van de aanstaande moeder anatomische en
fysiologische aanpassingen plaats die de groei en ontwikkeling van de foetus mogelijk maken.
17.1 Zwangerschap
Het eerste duidelijke teken van de zwangerschap is het uitblijven van de menstruatie. Dit wordt
veroorzaakt door het in stand blijven van het gele lichaam onder invloed van het hormoon humaan
choriongonadotrofine (HCG), gevormd door trofoblastcellen. Na ongeveer drie maanden stopt de
HCG-productie, en neemt de inmiddels gevormde placenta de productie van de zwangerschap
beschermende hormonen over.
De vorming van de placenta (moederkoek) begint al in de tweede week van de zwangerschap met
het uitgroeien van de vingervormige chorionvlokken vanuit het embryonale weefsel. Door middel van
de chorionvlokken komt de placenta stevig aan het endometrium vast te zitten. De moederlijke vaten
die in de placenta doordringen zijn wijd en spiraalvormig. Ze worden spiraal arteriën genoemd. Ze
verzorgen de aanvoer van zuurstof- en voedingsrijk bloed. Zuurstof en voedingsstoffen worden
overgedragen aan het kinderlijke bloed. De afvoer van de moederlijke bloed uit de placenta gebeurt
via randsinussen, wijde vaten aan de rand van de placenta.
De à terme datum (de datum waarop vermoedelijk de bevalling zal plaats vinden) = datum eerste dag
laatste menstruatie + 7 dagen + 9 maanden
17.2 Aanpassingen in de orgaanstelsels
Onder invloed van zwangerschapshormonen ondergaan de meeste orgaanstelsel meer of minder
ingrijpende veranderingen. Sommige daarvan hebben effect op het welbevinden van de vouw.
17.2.1 Circulatie
Het circulatiestelsel van de zwangere past zich aan om het groeiende kind van voldoende
voedingsstoffen en zuurstof te voorzien en de foetale afvalstoffen af te voeren.
De aanpassingen zijn:
De vorming van spiraal arteriën in het endometrium waardoor moederlijk bloed rijkelijk tussen
de chorionvlokken van de placenta stroomt
Toename van het hartminuutvolume met 25-50%
Toename van het bloedvolume met 20-30%
Toename van de hoeveelheid bloedplasma in verhouding met de bloedcellen, waardoor de
zwangere meestal een iets lager hemoglobinegehalte heeft
Soms treedt vochtophoping in de voeten en benen op doordat:
De hoeveelheid weefselvocht met ongeveer 1,5% toeneemt
De veneuze terugvoer uit de benen in de laatste maanden wat belemmerd is door de druk van
de zwangere uterus
17.2.2 Spijsverteringskanaal
De foetus heeft veel voedingsstoffen, vitamines en mineralen (ijzer en kalk) nodig. Bij een normaal
voedingspatroon kan de zwangere daarin voorzien. Ze hoeft niet ‘voor twee’ te eten.
Onder invloed van hormonen uit de placenta zijn het bloedsuikergehalte en de hoeveelheid vrije
vetzuren in het bloed verhoogd. Andere verschijnselen zijn:
Zwangerschapslusten: een onbedwingbare zin in bepaald voedsel
Plotselinge tegenzin tegen bepaalde etenswaren
Obstipatie door een vertraagde peristaltiek
17.2.3 Urinewegstelsel
De nieren moeten per tijdseenheid meer bloed zuiveren dan normaal. Dit heeft tot gevolg dat:
Niet altijd de normale hoeveelheid zout uit het bloed kan worden gehaald, waardoor de
bloeddruk kan toenemen
, Niet alle glucose terug geresorbeerd wordt, waardoor er een kleine hoeveelheid suiker in de
urine zit (glucosurie)
De urineblaas komt op het laatst wat in de verdrukking, waardoor de zwangere vaak moet plassen of
de plas niet goed kan ophouden.
17.2.4 Ademhalingsstelsel
Het ademhalingsstelsel regelt de verhoogde toevoer van zuurstof naar het moederlijke bloed. Het
zuurstofverbruik van de zwangere neemt toe met 20-30%. Aanpassingen zijn:
Verhoging van het ademminuutvolume met 40% verhoogd (door toename van het
ademteugvolume)
Toename van de ademfrequentie tijdens inspanning
17.2.5 Huid
De huid vertoont de volgende zwangerschapstekenen:
Versterkte venetekening onder de huid van de borsten
Donkerder worden van de tepelhof en de tepels
Groter worden van de bultjes in de tepelhof
Striae gravidarum, vooral op de buik en soms op de borsten (kleine scheurtjes in het
onderhuidse bindweefsel)
17.2.5 Hormonale stelsel
Het eerste duidelijke zwangerschapsteken is de amenorroe (het uitblijven van de menstruatie).
De belangrijkste zwangerschapshormonen zijn:
HCG, meteen na de innesteling door trofoblastcellen van het embryo gevormd, houdt het gele
lichaam in stand
Oestrogeen en progesteron en deze:
- Worden tijdens de eerste 12 weken geproduceerd door het gele lichaam
- Worden tijdens de rest van de zwangerschap geproduceerd door de placenta
- Houden het endometrium in de secretiefase in stand en remmen follikelrijping
Andere belangrijke hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap zijn:
Toename van het melanocyten stimulerend hormoon (uit de adenohypofyse), waardoor de
huid op bepaalde plaatsen donkerder wordt
Toename van thyroxine (uit de schildklier), waardoor de celstofwisseling intensiever wordt
Toename van prolactine (uit de adenohypofyse), waardoor de ontwikkeling van
borstklierweefsel gestimuleerd wordt
17.2.7 Zenuwstelsel
In het zenuwstelsel doen zich geen meetbare anatomisch-fysiologische veranderingen voor
17.2.8 Sensorisch stelsel
In het sensorisch stelsel treden geen meetbare fysiologische of anatomische veranderingen op. Maar
opvallend is dat de reuk- en smaakzin bij de zwangere vrouw veranderen, gepaard gaande met
zwangerschapslusten en tegenzin tegen etenswaren en bepaalde geuren.
17.2.9 Motorisch stelsel
Het motorische stelsel vertoont een aantal aanpassingen:
Versterkt het lumbale lordose, door het extra gewicht aan de voorkant van het lichaam
Verwerking van de ligamenten van de lage wervelkolom en de bekkengordel
- Hierdoor neemt de beweeglijkheid van de bekkenverbindingen toe, wat gunstig is voor de
baring
- Hierdoor kan instabiliteit van de gewrichten optreden, wat pijn in het bekken, onderbuik en
benen kan veroorzaken
Soms treden er ’s nachts spierkrampen op, vooral in de kuitspieren als gevolg van de iets belemmerde
bloedtoevoer naar de benen door de vergrote baarmoeder.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Mell-l. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.26. You're not tied to anything after your purchase.