Deze samenvatting bevat het eerste hoofdstuk van het boek Hoofdlijnen Nederlands Recht. Dit hoofdstuk is onderdeel van het tentamen van FACREC0111. Dit hoofdstuk gaat onder andere over de functies van recht, rechtsbronnen, privaatrecht, publiekrecht, de rangorde tussen wetgevende organen en interpr...
Samenvatting Recht hoofdstuk 1
Er zijn 4 verschillende functies van het Recht
1. Normatieve functie Er zijn gedragsregels waarvan iedereen in de samenleving vind dat ze
moeten worden nageleefd. Deze gedragsregels (normen) vinden we moreel zo belangrijk dat
we ze schriftelijk vastleggen met een straf als deze overtreden worden. Deze normen zijn
niet alleen ethische normen (behoren niet alleen tot het moraal) maar zijn daarnaast ook
rechtsnormen. Voorbeelden van rechtsnormen zijn o.a. moord, diefstal, discriminatie etc.
We spreken hier van de normatieve functie van het recht. Sommige rechtsnormen
veranderen nooit (bijvoorbeeld moord) maar andere weer wel. Denk bijvoorbeeld aan het
discrimineren van transgenders. Jaren geleden kwam je deze vorm van discriminatie niet in
de wet tegen, nu wel en is dit verboden.
2. Geschil oplossende functie In bepaalde (oude) samenlevingen neemt men zelf het heft in
eigen handen als een fundamentele groepsnorm word overtreden. In onze westerse cultuur
is deze eigenrichting verboden. Wij kennen een rechterlijke organisatie (de rechterlijke
macht) die oordeelt of iemand moet worden gestraft en zo ja op welke wijze en met behulp
van welke procedure. Dit word ook wel de geschil oplossende functie van het recht genoemd,
zodat mensen niet het heft in eigen handen nemen.
3. Additionele functie Deze functie heeft te maken met het feit dat mensen niet alles tot in
de puntjes regelen. Welke regels gelden er als een situatie voorkomt waarmee de
betrokkenen geen rekening hebben gehouden? Dit betreft de additionele functie van het
recht. Als partijen vergeten zijn opeen bepaald punt afspraken te maken, geeft het recht aan
welke regel geldt. Hebben zij dit wel gedaan, dan gaat die afspraak voor en is de wettelijke
regeling niet meer van toepassing.
4. Instrumentele functie Een voorbeeld hiervan zijn de verkeersregels, zoals dat iedereen in
Nederland aan de rechterkant rijd. Ondanks dat het niets met normbesef te maken heeft
begrijpen we dat je zo’n situatie niet aan mensen zelf kunt overlaten, daarvoor zijn de risico’s
veel te groot. Dat geldt voor een hoop situaties. Daarom hakt de wetgever op tal van
onderwerpen de knoop door, zo doen wij het en niet anders. Hierbij spreken we van de
instrumentele functie van het recht.
Recht speelt een grote rol in het maatschappelijk leven dus is het belangrijk om te weten waar we
dat recht kunnen vinden. We spreken in dit verband ook wel van de rechtsbronnen. Het Nederlandse
recht kent 4 rechtsbronnen:
1. De wet
2. Het verdrag
3. De jurisprudentie
4. De gewoonte
De wet:
Bij “wet” denken mensen al snel aan strafwetten. Er zijn echter veel meer wetten dan alleen
strafwetten. Allereerst zijn er wetten op het gebied van privaatrecht (ook wel het civiele recht of
burgerlijk recht genoemd). Het privaatrecht kan je opsplitsen in 2 gebieden namelijk het personen-
en familierecht en het vermogensrecht.
, Privaatrecht (civiele recht/burgerlijk recht):
1. Personen- en familierecht
2. Het vermogensrecht
3. Het ondernemingsrecht
4. Burgerlijk procesrecht
Het personen- en familierecht Regelt zaken als geboorte, huwelijk, echtscheiding, adoptie etc. Veel
van dit recht treffen we aan in het Burgerlijk Wetboek (BW) in Boek 1.
Het vermogensrecht Binnen dit rechtsgebied, zouden we globaal kunnen stellen, vallen alle op
geld waardeerbare handelingen tussen burgers onderling waaraan juridische gevolgen verbonden
zijn. Hierbij kun je denken aan talloze ongevallen en ongelukjes die dagelijks plaatsvinden; omstoten
van een vaas, een bal door de ruit, botsing tussen 2 auto’s etc. Zaken als de aanschaf van een
machinepark of een kantoorinventaris behoren ook tot dit rechtsgebied. Bij geschillen op het gebied
van vermogensrecht word vaak schade geleden, die via de rechter verhaald word op degene die de
schade heeft toegebracht. De regels voor het vermogensrecht vinden we ook in het Burgerlijk
Wetboek (BW) maar dan met name in Boeken 3,5 en 6.
Het Burgerlijk Wetboek Bestaat momenteel uit 9 Boeken:
- Boek 1: Personen- en familierecht (ingevoerd in 1970).
- Boek 2: Rechtspersonen (ingevoerd in 1976).
- Boek 3: Vermogensrecht in het algemeen (ingevoerd in 1992).
- Boek 4: Erfrecht (ingevoerd in 2003).
- Boek 5: Zakelijke rechten (ingevoerd in 1992).
- Boek 6: Algemeen gedeelte van het verbintenissenrecht (ingevoerd in 1992).
- Boek 7: Bijzondere overeenkomsten (deels ingevoerd, verspreid over de jaren).
- Boek 8: Verkeersmiddelen en vervoer (ingevoerd in 1991).
- Boek 10: Internationaal privaatrecht (ingevoerd in 2012). In dit boek zijn regels opgenomen
over bijvoorbeeld de vraag welk recht van toepassing is als je als Nederlander in het
buitenland bij een auto-ongeluk betrokken raakt.
De wetgever was nog van plan om ook een Boek 9 in te voeren, deze zou moeten gaan over de
rechten op voortbrengselen van de geest zoals auteursrecht en het octrooirecht. Dit boek zal niet
worden ingevoerd omdat op dit gebied steeds meer internationale afspraken worden gemaakt.
Het ondernemingsrecht Dit recht regelt alles wat ondernemingen en bedrijven betreft. Het
uitoefenen van een onderneming vind vaak plaats in de vorm van een NV of een BV of via een
stichting. Veel activiteiten in club- of teamverband vinden plaats door middel van een vereniging. De
wettelijke bepalingen die op deze ondernemingsvormen betrekking hebben worden tot het
ondernemingsrecht gerekend. Dit deel van het recht staat voor een groot deel in Boek 2 van het BW.
Daarnaast behoren nog een aantal losse wetten tot dit rechtsgebied zoals de Handelsnaamwet, de
Handelsregisterwet en de Faillissementswet.
Het burgerlijk procesrecht Wanneer iemand een privaatrechtelijk geschil heeft met een ander dan
moet die persoon naar de rechter stappen om zijn gelijk te krijgen. De burger moet hierbij zelf in
actie komen. Naar de rechter gaan om een geschil te laten beslechten noemen we procederen. De
regels die op het voeren van juridische procedures op het terrein van privaatrecht van toepassing zijn
worden tot het burgerlijk procesrecht gerekend. Deze zijn voor een groot deel in het Wetboek van
Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) te vinden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sharonboersma1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.50. You're not tied to anything after your purchase.
