Zelfstandige Zonder Personeel (ZZP): werker die niet op basis van een arbeidsovereenkomst. Twee problemen:
1. Voor de werker zelf werkers zijn onbeschermd
Géén arbeidsrechtelijke bescherming: geen loon bij ziekte, geen minimumloon, geen ontslagbescherming etc.
Géén sociaalzekerheidsrechtelijke bescherming: geen recht op WW, geen recht op Ziektewet, geen recht op
WIA
2. Voor de overheid de fiscus loopt inkomsten mis: Overheid loopt belastinginkomsten mis. Er is immers geen
werkgever die inkomstenbelasting en premies afdraagt. Opdrachtnemer hoeft ook minder belasting te betalen dan een
werknemer
Stel je voor dat de rechter achteraf zegt dat er wel sprake is van een arbeidsovereenkomst ook al stond er bijv.
arbeidsovereenkomst van opdracht boven het contract? Dan heeft de opdrachtgever/werkgever een probleem: de
werkgever moet dan alsnog loonheffing betalen.
Loonheffing: De opdrachtgever/werkgever mag deze kosten niet voor een deel op de werknemer verhalen. Bestaat uit de
volgende heffingen:
Loonbelasting Inkomensafhankelijke bijdrage
Premie volksverzekeringen Zorgverzekeringswet
Premies werknemersverzekeringen
De werknemer heeft ook belang bij zekerheid dat er wel of geen sprake is van een arbeidsovereenkomst. Dit hangt overigens
wel af van de financiële positie van de zelfstandige. Als je een goed uurtarief kunt hanteren en genoeg werk hebt, dan wil je
vaker geen dienstverband. Dit is fiscaal gunstiger als ZZP’er. Fiscaal is het voor de opdrachtnemer namelijk ook voordeliger om
als “ondernemer” belast te worden dan als werknemer. De fiscus kijkt dus streng of er toch niet sprake is van een dienstverband
en kijkt net zoals de civiele rechter.
Het is dus belangrijk om te weten of er sprake is van een arbeidsovereenkomst of niet, omdat:
Bescherming werknemer
Fiscale gevolgen voor partijen en overheid
Buiten ZZP zijn er nog andere soorten overeenkomsten van werk (dus geen arbeidsovereenkomst) waarbij de één werk voor de
ander verricht:
1. Overeenkomst van opdracht (art. 7:400 - 7:413 BW)
Niet stoffelijk (advocaat, organisatieadviseur, ontwerper, journalist enz.)
Opdrachtnemer is niet verplicht persoonlijk het werk te verrichten
Geen gezagsverhouding
2. Overeenkomst tot aanneming van werk (art. 7:750 - 7:769 BW):
Stoffelijk resultaat (bouw van een huis)
Arbeid mag ook door een ander worden gedaan (onderaannemer)
Geen gezagsverhouding
(Deze arbeidsovereenkomsten niet verder bestuderen. Wat in deze slides staat is voldoende)
Samengevat soorten overeenkomsten van werk/arbeid:
1. Arbeidsovereenkomst (art. 7:610 -7:691 BW)
2. Overeenkomst van opdracht (art. 7:400 - 7:413 BW)
3. Overeenkomst tot aanneming van werk (art. 7:750 - 7:769 BW)
Arbeidsovereenkomst: het bestaan hiervan heeft tot gevolg:
Recht op minimumloon of Cao-loon
Recht op doorbetaalde vakantiedagen en vakantietoeslag
Recht op loon tijdens ziekte
Recht op ontslagbescherming
Werknemer is verzekerd voor de ZW, WIA en WW (werkgever moet premies hiervoor afdragen)
Voor een werkgever is het (doorgaans) gunstig zonder arbeidsovereenkomst te werken. Gevolg hiervan in de praktijk er
wordt in naam gewerkt onder een andere overeenkomst (varianten van opdracht en aanneming) maar in de feitelijke uitvoering
is het eigenlijk een arbeidsovereenkomst = schijnzelfstandigheid.
Een voorbeeld van hoe een rechter dit soort situaties beoordeelt: een werknemer heeft een overeenkomst met een
opdrachtgever. Boven het contract staat ‘overeenkomst van opdracht’. De werknemer werkt er al 2 jaar en krijgt strenge regels
opgelegd, mag zich niet laten vervangen en heeft een eigen parkeerplaats. Vervolgens wil de opdrachtgever van de werknemer
af en zegt dat hij niet meer hoeft te komen. Officieel zou dit mogen, maar de werknemer heeft wel nog een kans. Er wordt
,namelijk niet alleen gekeken naar de titel van het contract, maar ook om de feitelijke situatie. Als hieruit blijkt dat het gaat om
een arbeidsovereenkomst, is het een arbeidsovereenkomst. Er is dus misschien sprake van schijnzelfstandigheid. Hoe moet de
werknemer dit aanpakken? Binnen 2 maanden naar de rechter om op grond van artikel 7:681 BW de opzegging te laten
vernietigen of hij kan een billijke vergoeding vragen. De rechter beoordeeld aan de hand van de feitelijke situatie. Die is de
toetsen op basis van 4 kenmerken van een arbeidsovereenkomst (art. 7:610 BW):
1. De werknemer heeft zich verbonden om (niet zonder toestemming door andere vervangbaar art 7:659 lid 1 BW)
2. Gedurende zekere tijd arbeid te verrichten (verschilt per geval)
3. De werkgever betaalt het loon (werkgever houdt bij aovk belastingen en premies in)
4. De werknemer is in dienst van de werkgever (= gezagsverhouding)
Materieel gezag: werkgever heeft recht om inhoudelijke instructies te geven ten aanzien van het werk
Formeel gezag: werkgever geeft arbeid organisatorische instructies (werktijden, vakantie)
In vrijwilligersvergoeding kan worden gezien als loon. Als de vergoeding de fiscale vrijwilligersvergoeding ruimschoots
overschrijdt. Een stage/student/leerovereenkomst kan een arbeidsovereenkomst zijn, maar dan moet worden gekeken of het
werk dat de stagiaire doet alleen productief is of dat het met name bijdraagt aan de leerervaring.
Handvatten voor werkgevers om te beoordelen of sprake is van ‘gezag’ en dus een arbeidsovereenkomst verveeld in 5 thema’s:
1. Leiding en toezicht 4. Manier waarop de werkende naar buiten treedt
2. Vergelijkbaarheid personeel 5. Overige aspecten
3. Werktijden, locatie, materialen, hulpmiddelen en
gereedschappen
Indicaties wél gezag:
Werkverschaffer zegt niet alleen WAT je moet doen maar vergaande instructies over HOE je het werk moet
doen/uitvoeren
Het begin- en eindpunt van de opdracht zijn niet duidelijk geformuleerd en de overeenkomst loopt voor lange tijd door
Als een zelfstandige eigenlijk gelijk is aan de werknemer
De werkende heeft eerder voor dezelfde De werkende is verplicht om werkkleding,
werkzaamheden een dienstbetrekking gehad bij bedrijfskleding, een uniform van de opdrachtgever
dezelfde opdrachtgever; te dragen met daarop een bedrijfslogo van de
De werkzaamheden die de werkende bij de opdrachtgever;
opdrachtgever verricht, worden bij deze De werkende is verplicht om visitekaartjes van het
opdrachtgever ook verricht door mensen in bedrijf te gebruiken;
dienstbetrekking; De opdrachtgever is aansprakelijk voor schade
Werkende heeft gelijke arbeidsvoorwaarden en (aan derden) die de werkende heeft veroorzaakt;
voorschriften als personeel in dienst bij de De opdrachtgever betaalt inkomen door aan de
opdrachtgever; werkende bij ziekte en ongeval;
De werkzaamheden bestaan uit het opvangen van De opdrachtgever start een verzuimtraject bij
drukte bij piekmomenten in het werk of door ziekte van de werkende;
ziekte van ander personeel; De opdrachtgever is verantwoordelijk voor de
De werkzaamheden zijn een wezenlijk onderdeel kwaliteit (of het gebrek daaraan) van het resultaat;
van de bedrijfsvoering van de werkgever; Er is sprake van een concurrentiebeding. De
De werkende krijgt functioneringsgesprekken; werkende mag geen andere opdrachten
De werkende moet (verplicht) bedrijfstrainingen of aannemen bij andere opdrachtgevers;
bijscholingscursussen volgen; Beloningsaspecten: beloning is gelijk aan de
De werkende moet meedoen aan beloning voor werkenden in loondienst of de
bedrijfsactiviteiten, zoals teamuitjes; werkende krijgt doorbetaald als hij met vakantie
De werkende is niet vrij om de locatie te bepalen gaat;
waar hij de werkzaamheden uitvoert; De werkende krijgt doorbetaald als er (tijdelijk)
De werkende is niet vrij om de werktijden te geen werk is;
bepalen; Studiekosten van de werkende komen voor
De opdrachtgever bepaalt in de regel welke rekening van de opdrachtgever;
materialen de werkende gebruikt voor de De werkende bouwt betaald verlof op.
werkzaamheden;
Contra-indicaties voor gezag:
Er is sprake van een duidelijke resultaatsverplichting, waarbij de werkende vrij is om te bepalen hoe hij dit resultaat
realiseert;
De werkende heeft specifieke kennis/vaardigheden die werknemers binnen de organisatie niet hebben;
Een zodanig hoge maatschappelijke positie dat het aannemelijk is dat werkende een gelijkwaardige
(onderhandelings)positie heeft ten opzichte van de opdrachtgever;
, Het werk dat de werkende doet is gen wezenlijk onderdeel van de normale werkzaamheden binnen het bedrijf. En als
dat wel zo is dan krijgt de werkende een duidelijk hogere beloning dan werknemers die soortgelijk werk in loondienst
verrichten.
Werkzaamheden wel wezenlijk onderdeel van het bedrijf:
Chauffeur die rijdt voor een transportonderneming
Pizzakoerier die pizza's rondbrengt bij een pizzaverkoper met bezorgdienst
Geen wezenlijk onderdeel:
Een schilder die wordt ingehuurd om de deuren en kozijnen van bijvoorbeeld een advocatenkantoor te schilderen
Een ICT-specialist die wordt ingehuurd om een nieuw betalingssysteem bij de plaatselijke bakker te installeren
Contra indicatie gezagsverhouding:
De werkende gebruikt eigen bedrijfsmiddelen (anders dan gereedschappen), bijvoorbeeld een eigen bedrijfsauto,
vrachtwagen, zaagmachine etc.
De werkende mag logo, bedrijfskleding, bedrijf bus of andere kenmerken van zijn eigen bedrijf gebruiken als hij in
contact komt met klanten.
De werkende brengt een totaalbedrag voor de opdracht in rekening (onafhankelijk van gewerkte uren).
Let op! Niet een enken kenmerk is beslissend, maar per geval moeten alle aspecten in hun onderlinge verhoudingen worden
beoordeeld.
Indicatoren uit de rechtspraak die niet duiden op een arbeidsovereenkomst:
Incidenteel werk; Betaling op factuurbasis;
Structureel werk maar meerdere opdrachtgevers; Geen toestemming voor verlof nodig;
Er is vooraf bepaald wanneer een opdracht Bij ziekte of vakantie geen loon;
afgerond zal zijn; Niet gebonden aan werktijden;
Vervanging zonder toestemming; Werken met eigen middelen;
Vrij om werk te weigeren; Bij schade of niet-tijdige afronding kosten voor
Ingeschreven staan in het Handelsregister van KvK; eigen rekening.
Maar let op! Het blijft altijd een kwestie van interpretatie door de rechter. Hij kijkt naar alle omstandigheden en factoren.
Oproepkrachten
Een oproepcontract heeft verschillende benamingen: nul-uren-, oproep-, afroep-, stand-by-, flexibel werken contract etc. Een
nul-uren of oproepcontract heeft juridisch 2 vormen:
1. Voorovereenkomst: kenmerk is “vrijheid blijheid”. Een werkgever hoeft geen werk aan te bieden en de oproepkracht
hoeft niet te komen als hij/zij dit niet wil. Er is geen arbeidsovereenkomst, maar elke keer als de oproepkracht werkt
dan is die oproep wel een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd.
2. MUP: een arbeidsovereenkomst Met Uitgestelde Prestatieplicht. Een kenmerk: verplichting van werkgever om op te
roepen als er werk is en de verplichting van de werknemer om te komen werken als hij wordt opgeroepen (staat
geregeld in art. 7:628a BW).
Om erachter te komen of je beschikt over een voorovereenkomst of een MUP moet je je contract lezen. Ben je vrij om te komen
of moet je komen als de werkgever je oproept? Of is de werkgever vrij om je op te roepen of moet hij je op roepen als hij werk
heeft. Als het contract elementen van beide soorten bevat dan mag de werknemer een beroep doen op de voor hem gunstige
bepaling. Ezelsbruggetje:
M van Moeten oproepen en Moeten werken = MUP
V van Vrij om op te roepen en Vrij om te komen werken of niet = voorovereenkomst.
Risico’s bij voorovereenkomst is dat elke oproep een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd is, ook al hoef je maar een paar
uur of een dagje te werken. Hierbij krijg je het gevaar van de ketenregeling (art. 7:668a BW) = bij een 4 e arbeidsovereenkomst
voor bepaalde tijd, in dit geval, oproep ontstaat er een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd, tenzij er een tussenpoos van
6 maanden tussen de oproepen zit.
Omdat bij MUP het over een doorlopende arbeidsovereenkomst gaat en alle oproepen hierbinnen vallen is er geen gevaar voor
de ketenregeling, maar wel risico van het rechtsvermoeden (art. 7:610a en b BW).
Art. 7:610a = Het vermoeden dat een werknemer recht heeft op een arbeidsovereenkomst, zodra er drie maanden
wekelijks arbeid is verricht of minimaal 20 uur per maand.
Art. 7:610b = Het vermoeden dat een werknemer recht heeft op meer uren per week dan in zin arbeidsovereenkomst
staat vermeld. Hier is sprake van als hij de afgelopen drie maanden gemiddeld meer heeft gewerkt dan de afgesproken
uren per week in zijn arbeidsovereenkomst zonder dit van tevoren af te spreken.
Tenzij: de werkgever de uitzondering van art. 7:628 lid 5 BW in de arbeidsovereenkomst heeft opgenomen. Hierin staat dat de
werkgever schriftelijk met de werknemer kan overeenkomen dat de werknemer gedurende de eerste zes maanden van de
arbeidsovereenkomst uitsluitend loon ontvangt over de door hem feitelijk gewerkte uren.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisannecaroline. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.82. You're not tied to anything after your purchase.