Hoofdstuk 2
2.11 Vorm en inhoud; de hoofdgenres
Elke tekst heeft een vorm (de manier waarop de inhoud wordt medegedeeld: ‘hoe’) en een
inhoud ‘wat’. Eenzelfde inhoud kan in allerlei vormen worden gebracht.
De manier waarop iets verteld wordt heeft invloed op de inhoud, en omgekeerd:
een bepaalde inhoud brengt vaak een bepaalde vorm met zich mee → vorm en
inhoud zijn op elkaar afgestemd: het zijn twee aspecten van hetzelfde.
Een nieuwe alinea is een vormkenmerk, maar zegt ook iets over de inhoud.
Vorm en inhoud sluiten bij elkaar aan, ze lopen parallel: als iets in de inhoud verandert,
verandert er ook iets in de vorm.
Naar de vorm kunnen alle teksten in twee grote groepen worden verdeeld: proza of poëzie.
Proza = teksten waarvan de regellengte afhankelijk is van de breedte van het papier.
Poëzie/dichtkunst = de regellengte is onafhankelijk van de bladspiegel.
Het verschil is onafhankelijk van de taal: ook van een tekst in een vreemde taal kunnen we
meteen zeggen of hij tot het proza of de poëzie behoort.
De inhoud kun je ook indelen in twee groepen: zakelijk en fictionele teksten. In zakelijke
teksten wordt iets behandeld dat echt bestaat of gebeurd is. Fictionele teksten gaan over
iets wat door de schrijver geheel of gedeeltelijk is verzonnen.
De fictionele teksten zelf vallen weer uiteen in drie groepen → de vier
hoofdgenres.
De vier hoofdgenres zijn:
1. Epiek: alle teksten waarin een verhaal verteld wordt; verhalende literatuur.
2. Lyriek: de verzamelnaam voor die teksten waarin rechtstreeks gevoelens worden
uitgedrukt; het is een momentopname.
3. Dramatiek: de overkoepelende term voor alle toneelstukken; alleen gesprekken en
daden worden getoond.
4. Didactiek: de term die we in de literatuur gebruiken voor zakelijke teksten waarin een
‘boodschap’ ligt opgesloten. Puur informatieve teksten rekenen we niet tot de
literatuur.
Elk hoofdgenre valt uiteen in genres en deze weer in subgenres.
, 2.12 Epiek
Allereerst zijn er vier prozagenres die we samen de ‘eenvoudige vormen’ noemen: sprookje,
sage, mythe en legende. Deze vier genres zijn heel oud en gedurende vele generaties
mondeling overgeleverd voordat ze werden opgeschreven.
● Het sprookje is een kort verhaal dat meestal gebouwd is op de tegenstelling
goed/kwaad met soms nog andere tegenstellingen.
● Een sage is een - meestal langer - verhaal over belangrijke personen en
indrukwekkende gebeurtenissen. Heel vaak zit er een kleine kern van waarheid in.
Sagen kennen we meestal doordat ze in allerlei andere genres werden verwerkt. De
westerse sagen verdelen we in drie groepen:
- de Grieks-Romeinse;
- de Germaanse;
- de Keltische.
● Onder een mythe verstaan we een verhaal over bovennatuurlijke gebeurtenissen en
personen, waarmee de primitieve mens allerlei zaken die hij niet begreep, probeerde
te verklaren. Net als sagen delen we de mythen in naar het volk van herkomst.
● De legende is een zuiver christelijk genre: een kort verhaal waarin men toont hoe
God zich rechtstreeks met het leven van de mens bemoeit. Net als mythen heeft de
legende oorspronkelijk een sterk didactisch karakter.
Poëziegenres:
- Ballade: een lied - een gedicht dat gezongen kan worden - waarin een eenvoudig
verhaal wordt verteld. Formeel wordt de ballade onder andere gekenmerkt door
talrijke herhalingen.
- Epos of heldendicht: een zeer lang dichtwerk waarin een heldhaftige persoon allerlei
grootse avonturen beleeft. Het onderwerp ervan is altijd een sage.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller valerianizzi. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.87. You're not tied to anything after your purchase.