Summary
samenvatting inlediden recht " Familie en gezin"
- Course
- Institution
Inleidend recht howest 2021 voor 1e jaar uit het boek "inleiding tot het recht editie 2021"
[Show more]
Seller
Follow
sheznaverfaillie1
Content preview
Familie en gezinInleiding
Familierecht is verbonden met biologische kenmerken van mensen en de economische
levensvoorwaarden van specifieke samenlevingen. Gezin en familie zijn immers de sfeer waarin de
individu zijn seksualiteit beleeft, voortplanting en opvoeding organiseren van nakomelingen.
Anderzijds vormt familie de kleinste economische eenheid in de samenleving, waarbinnen productie
van aantal diensten wordt georganiseerd.
Maatschappelijke ontwikkelingen
In westerse familierecht en familiale structuren kunne we 2 grote bewegingen onderscheiden
1. Economische evolutie
De Economische evolutie van agrarische naar industriële samenleving leidde naar een afbraak van
de familiale samenhang en naar autonomie van nucleair familie
Noodzaak om landbouwbedrijven rendabel te houden en versnippering ervan tegen te gaan, ging
men landbouwbedrijven voortzetten in de familie. Grootouders, ouders, zonen en dochters en
eventuele schoonzonen en - dochters leefden samen in 1 grote boerderij en werkten samen onder
het gezag van de eigenaar-patriarch. Huwelijken werden wegens patrimoniale overwegingen om
grond uit te breidden.
Handel en nijverheid boden de gesloten landbouwersgezinnen een ontsnappingsmogelijkheid. Het
ambachtelijk werken en werken in loonverband maakte de familiale groepering en gezagsstructuur
overbodig. Stijging van welvaart zorgde ook dat de sociale zekerheidsfuncties wegvielen tussen
gezinsleden.
Meer gezinnen konden sparen, financiële reserves konden worden aangelegd sociale risico’s.
Diensten die vroeger in familiale verbanden werden georganiseerd worden overgenomen door
gespecialiseerde diensten, door gezinnen rechtstreeks of onrechtstreeks gefinancierd.
2. Politieke evolutie
Politieke evolutie van een standensamenleving en religieus monolithisme naar een liberaal –
egalitaire samenleving met levensbeschouwelijke pluralisme geleid naar een volkomen exogamie in
het sluiten van huwelijken.
In middeleeuwen waren er onder het ancien regime huwelijken tussen leden van verschillende stand
sociaal onaanvaardbaar. Huwelijken met verschillende geloofsovertuigingen waren ook
onaanvaardbaar.
Liberale revoluties in 18e en 19e zorgden dat de sociale standen werden afgeschaft en
industrialisering zorgde voor een toenemende sociale mobiliteit. Het heeft de grenzen tussen
standen en klassen grotendeels afgebroken.
,Ontwikkelingen in de wetgeving/ wettelijke evoluties
Maatschappelijke ontwikkelingen hun weg gevonden in de wetgeving over de familie.
Gedurende 19e en 20e eeuw bleef de Code Civil stabiel. Pas na 1 e en 2e wereldoorlog werd het
ingrijpend vervormd. Belangrijkste wijzingen vonden plaats tussen 1976 en 2007 en lieten aantal
tendensen uitkomen namelijk liberalisering van het huwelijk, gelijkstelling kinderen, gelijkstelling
man en vrouw, gelijkstelling homo’s en hetero’s, vereniging van familie tot gezin en van privaatrecht
tot publiekrecht.
Liberalisering van huwelijk
In Code Civil werd huwelijk gezien als institutioneel contract beschouwd. Een huwelijk aangaan
berustte op de vrije instemming van partners maar ze hebben niet het recht om vrij de voorwaarden
van hun toekomstige gezinsrelatie te bepalen. Ze namen een vooraf door de wet bepaalde geregelde
institutie aan.
De liberalisering van het huwelijk is gebaseerd op de toenemende druk in de westerse cultuursfeer
en om ook huwelijk instituut te pluraliseren en meer ruimte scheppen voor contractuele vrijheid.
Deze trends komen tot uiting in de volgende verschuivingen.
1. Verbreding van echtscheidingsmogelijkheden en versoepeling van echtscheidingsprocedures
- Procedure voor echtscheiding door onderlinge toestemming versimpeld
o Wet van 20 juli 1962 schaft machtiging af van ouders en grootouders en versoepelde
strakke termijnen
o Wet 20 november 1962 - Opheffing burgerlijk wetboek artikel dat zegt dat echtscheiding
niet mogelijk is als de vrouw 45 jaar was of echtscheiding niet mogelijk na 20 jaar
o Wet 1 juli 1972 opgeheven: echtscheiding door onderlinge toestemming de helft van het
vermogen van beide echtgenoten gaat over naar de kinderen
o 2018 procedure EOT volledig schriftelijk waarbij de echtgenoten minsten 5x maal voor de
rechter hun wil om te scheiden te bevestigen. Ook vroeger verplichte advies van PdK is in
2018 facultatief
- Echtscheiding op grond van feitelijke scheiding werd mogelijk eerst na een periode van 10 – 5 – 2
-1 jaar feitelijke scheiding (6 maanden als beide echtgenoten scheiding aanvragen)
- Overspel wordt gedepenaliseerd op 20 mei 1987. Heeft geen invloed op burgerrechtelijk gebied
op vlak van echtscheidingsmogelijkheden, maar past duidelijk in meer liberale visie op het
huwelijk
2. Versoepelde houding T.OV het concubinaat
- Concubinaat nooit verboden
- 19e eeuw was rechtspraak uitgesproken dat alle rechtshandelingen die een
concubinaatsverhouding bevorderen strijdig zijn met goede zeden van het huwen en daarvoor
nietig zijn. doorheen jaren werd deze wet aangevallen
o Wet 23 november 1998: juridische basis geven aan ongehuwd samenwonen in vorm van
samenlevingscontract
3. Veranderbaarheid van het huwelijksvermogenstelstel
- Vroeger: regeling over goederen in een gezin die beide partners uitdrukkelijk of stilzwijgend
aangenomen hadden voor het huwelijk, onveranderlijk.
- Wet 14 juli 1976 regeling tijdens huwelijk kan altijd gewijzigd worden als bepaalde grond en –
vormvereisten worden nageleefd.
, Gelijkstelling van kinderen geboren binnen, dan wel buiten een
huwelijk van ouders
- Vroeger werden natuurlijke kinderen gediscrimineerd op vlak van erfrecht tegenover wettige
kinderen
- Wet 31 maart 1987 nu enkel onderscheid gemaakt voor verdeling in natura van nalatenschap van
ouders
- 2018 absolute verbod van incestueuze afstamming afgeschaft. Afstammingsverband met vader
kan worden vastgelegd wanneer familierechtbank oordeelt dat dit in het belang van kind is.
Gelijkstelling van man en vrouw
Hervorming leidt tot afbraak van maritale macht, is het resultaat van vrouwenemancipatie in westen
en de toenemende economische onafhankelijkheid van vrouw door beroepsarbeid buiten het gezin.
1. Gedeeltelijke opheffing van handelingsonbekwaamheid van gehuwde vrouw door systeem van
voorbehouden goederen.
Wet 20 juli 1932 verkreeg vrouw beheer over goederen die zij verwierf door eigen
beroepsarbeid.
2. Wet 30 april 1958 Opheffing van handelingsonbekwaamheid van gehuwde vrouw
- Vrouw heeft geen toestemming nodig van man om beroepsarbeid te uitoefenen
- Bepaalt vrij haar woonplaats
- Zelf procedures voeren voor rechtbank
- Wet 1958 was onvolkomen omdat vrouw nog altijd feitelijk onbekwaam bleef door de nog
geldende wetgeving op het bestuur van huwelijksvermogen
3. Hervorming van het huwelijksvermogensrecht
- Wet 14 juli 1976 maakt man en vrouw volkomen gelijk voor bestuur van huwelijksvermogen7
Gelijkstelling homo’s en hetero’s
= hervormingstrend rond erkenning van seksuele en genderidentiteiten die afwijken van klassiek
patroon.
2e helft 20e eeuw was homoseksualiteit in enkele gevallen strafbaar en werden klassieke families
gezien als heteroseksuelen. Eerst kregen homokoppels mogelijkheid om wettelijke
samenlevingscontract te sluiten als soort bijna huwelijk. Nadien werd huwelijk gelijkelijk opengesteld
voor homo’s en hetero’s. sinds 2006 kunnen ze ook kinderen adopteren.
Genderidentiteit
Vanaf 1970 werd door rechtspraak aanvaard dat mannen die er bij geboorte uitzagen als vrouw of
omgekeerd, hun identiteit bij burgerlijke stand konden laten aanpassen aan hun aangevoelde
persoonlijkheid en genderidentiteit. 2018 wettelijk geregeld en eenvoudiger gemaakt bij hervorming
van wetgeving op burgerlijke stand.
Verenging van familie tot gezin
1. 19e eeuw erfden bloedverwanten van overledene tot in de 12 e graad , momenteel nog tot 4e
graad
2. Langstlevende echtgenoot behoort niet tot de familie, kunnen geen aanspraak hebben op
erfenis. Kwam alleen maar in erfenis als er geen ander familielid was. Sinds 1869 kan
langstlevende gebruik maken van vruchtgebruik op maximum de helft van de nalatenschap.
Erfrecht kan alleen maar ontnomen worden als het geschreven staat in testament.
(schrijf verder)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sheznaverfaillie1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.02. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now