Communicatiewetenschappen II
05/10/2021: Les 1. Een verhaal in meervoud: inleidende beschouwingen
• Voor vragen mogen we de professor mailen: Willem.Joris@vub.be
• Er zijn hoorcolleges en werkcolleges. Voor de werkcolleges word je in groepjes van 4
ingedeeld.
• Steeds 3 weken hoorcollege → dan 1WPO seminarie.
• De week van je seminarie dien je elke maandag een voorbereidingstaak taak in!
• Individuele paper: topic leren duiden, bespreken en evalueren.
➔ Leer eerst de taakopgave van het essay goed door.
• Er is een mondeling examen → 2 vragen. 1 vraag gaat over de hoorcolleges en 1 vraag gaat
over de werkcolleges.
➔ Op het examen goed namen kennen + eigen voorbeelden geven bij een vraag
• De inschrijvingslijst zal via Canvas beschikbaar zijn tot 15 oktober 2021, 16:00 uur.
• 60% van de punten op examen, 35% van de punten op paper en 5% op buddy check.
, Een verhaal in meervoud: inleidende beschouwingen
REFLECTIE ROND EEN STUDIEVELD:
• Kennismaking met founding fathers, auteurs: namen kennen!!!
➔ Leverden een belangrijke bijdrage aan het studieveld. Zijn niet allemaal
communicatiewetenschappers.
• Kennismaking met empirische operationalisering, methoden en technieken: linken naar
andere cursussen: kwantitatieve/kwalitatieve methoden, beleidsanalyse, inhoudsanalyse
• Gebruik en kennis wetenschappelijke teksten
➔ Grondig lezen voor zowel de seminaries en de hoorcolleges
• Kranten, internet, actualiteit als inspiratiebron… voor de theorie
DOELSTELLINGEN EN AANPAK
• Reflectie rond studieveld en eigen positie als wetenschapper: van waar komen we, waar
staan we, waar gaan/willen we naartoe? – sterktes en zwaktes
• Waarop bouwen we verder op? → Interdisciplinariteit! Communicatiewetenschappen I,
sociologie, filosofie, politicologie, mediageschiedenis, …
► Theoretische en conceptuele voedingsbodem leggen en versterken,
methodologische en empirische operationalisering verkennen en ons daarin
verdiepen
VOORAFGAANDE OPMERKINGEN
• Eén verhaal over communicatiewetenschappen? 3 I’s
1. Interdisciplinair: veel termen/expertise/info die we gebruiken komen uit andere
wetenschappen. Humanisme, natuurwetenschappen, rechtsgeschiedenis, etc.
2. Internationaal: we gaan uitspraken doen die verder reiken dan België, maar die ook gelden
voor over de landsgrenzen heen.
3. Intersectoreel: naast de academische wereld is het belangrijk om te kijken hoe andere
actoren een rol spelen in ons onderzoek. Vb: onderzoek rond kinderen en media. Niet alleen
onderzoek doen bij academici, maar ga ook eens luisteren bij leerkrachten, ouders en bij
kinderen en jongeren zelf. → belangrijk wanneer je onderzoek doet.
• Wetenschap als slingerbeweging, geen lineaire vooruitgang, geen waarheidsaanspraken, er
zijn breuklijnen (verschillende stromingen die elkaar tegenspreken en daardoor elkaar
stimuleren om verder onderzoek te doen)
• En/en-benadering
➔ Het is altijd een en/en-benadering. Bij onderzoek ook. Vb: 2 stromingen gaan
onderzoeken en kijken hoe doe tegenover elkaar staan.
, • Reflectie rond eigen positie als wetenschapper: wie spreekt/kijkt naar maatschappelijke
fenomenen?
Interdisciplinair onderzoek gebruiken om duisternis te overwinnen.
• Kennis opdoen, vrij onderzoek en kritisch denken
• Bouwen voort op verlichting en humanisme (2 belangrijke concepten die de rode draad
vormen doorheen de cursus)
Vb. Corona overwinnen door wetenschap + we komen ook op voor personen die in duisternis zitten
Verlichting, humanisme en postmodernisme
De volgende slides tonen de overgang van moderniteit naar postmoderniteit
MODERNITEIT → POSTMODERNITEIT
❖ Modernisme
► Moderniteit als historische fase. Wordt aangegeven door het woord teit
► Als cognitief denkkader
► Als artistieke stroming
➔ Belangrijk want je kan dat allemaal niet van elkaar los koppelen. Is allemaal samen
ontwikkeld.
❖ Keerzijde en kritische stemmen
➔ Kritische stemmen zorgden voor het postmodernisme
❖ Postmodernisme
► Postmoderniteit als historische fase
► Als cognitief denkkader
► Stromingen binnen postmodern denken (3 stromingen scheiden)
► Als artistieke stroming
➢ Tekst: Lewis, J. (2011). Postmodernism and Beyond. In J. Lewis, Cultural Studies. London:
Sage.
➔ Postmodernisme wordt in deze tekst toegelicht en moeten we lezen voor het eerste
seminarie
, MODERNITEIT ALS HISTORISCHE FASE
Moderniteit: historische periode vanaf Europese verlichtingsdenken (17e eeuw) tot ten minste jaren
1980
➔ Aan moderniteit koppelen we het verlichtingsdenken en het humanisme
Wat is er nu belangrijk?
• Belang rede (in plaats van geloof)
➔ Daarvoor stond geloof centraal. Vraagstukken werden opgelost aan de hand van de
bijbel.
➔ Met het verlichtingsdenken werd dat doorbroken en werd de wetenschap belangrijker
en de rede (ratio). Alles moest rationeel zijn.
• Geloof in de maakbaarheid van de maatschappij
➔ De mens kan wel degelijk iets bijbrengen aan de maatschappij.
➔ We streven niet alleen naar een goed leven voor na de dood maar ook tijdens ons leven
kunnen we veranderingen aanbrengen aan de maatschappij.
➔ God staat niet meer centraal.
➔ De mens ging centraal staan.
➔ De rede werd belangrijker en deze vonden we vooral terug in de wetenschap
• Wereldbeeld verklaard door wetenschap
➔ Ons mens en maatschappij beeld wordt vooral verklaard door de wetenschap.
• Dit wereldbeeld wordt gekenmerkt door verschillende sociologische processen (zie volgende
slides)
Sociologische processen
❖ Secularisering:
• Einde dominantie religieuze autoriteit
➔ De macht van God en het geloof neemt af
• Werd (langzaamaan) vervangen door rationeel (ratio) en wetenschappelijk
(wetenschap) denken
➔ Daaraan gekoppeld krijg je de rationalisering
❖ Rationalisering:
• Efficiëntie, voorspelbaarheid, controle over proces, berekenbaarheid, …
• Vb: de lopende band bij de Ford fabrieken om het proces sneller, efficiënter en
controleerbaarder te lopen.
❖ Kapitalisme:
• Winstmaximalisatie en vrije markt
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisamachiels88. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.17. You're not tied to anything after your purchase.