Masterthesis: Eenzaamheid onder nieuwkomers & de tussenkomst van maatschappelijke initiatieven
15 views 0 purchase
Course
Thesis
Institution
Vrije Universiteit Amsterdam (VU)
In deze scriptie onderzoek ik eenzaamheid onder nieuwkomers en de intermediaire rol van maatschappelijke initiatieven. Hierbij maak ik gebruik van kwalitatieve onderzoeksmethoden.
Eenzaamheid onder nieuwkomers:
De tussenkomst van maatschappelijke initiatieven
Noura Ibrahim (2700341)
Masterscriptie Sociologie
Faculteit der Sociale Wetenschappen
Vrije Universiteit Amsterdam
nouracibrahim@hotmail.com
Begeleider: Prof. Dr. Maurice Crul
Tweede beoordelaar: Dr. Inge Melchior
Woordaantal: 18146
Datum: 8 juli 2022
1
,Voorwoord
Voor u ligt mijn master thesis ter afronding van de opleiding Sociologie aan de Vrije
Universiteit te Amsterdam. De keuze voor het onderwerp ‘eenzaamheid onder nieuwkomers’
kwam voort uit mijn persoonlijke interesse voor dit sociaal vraagstuk. Daarbij hoopte ik om op
mijn eigen manier iets te kunnen bijdragen aan de aanpak van eenzaamheid en het perspectief
van nieuwkomers in Amsterdam.
Ik wil allereerst mijn docenten en met name mijn begeleider Maurice Crul bedanken voor alle
feedback en ondersteuning tijdens het schrijven van mijn thesis. Ook wil ik Linde Lamboo van
BOOST bedanken voor het meedenken en voor de ruimte die ik heb gekregen voor zowel het
onderzoek als voor deelname aan het programma bij BOOST. Daarnaast ben ik alle deelnemers
uit dit onderzoek dankbaar voor de input en bijdrage die zij hebben geleverd.
Verder wil ik iedereen bedanken die mij in het onderzoeksproces hebben bijgestaan. Niet alleen
vrienden en familieleden maar ook mijn studiegenoten die mij hebben weten te motiveren en
die mij hebben ondersteund.
Tot slot wil ik in het bijzonder mijn ouders en mijn zusje bedanken die altijd in mij hebben
geloofd, en mij onvoorwaardelijk hebben gesteund. Tot mijn spijt heeft mijn vader ons in dit
proces moeten verlaten. Ondanks de emotioneel zware periode waren zijn trots en vertrouwen
een aanmoediging en bron van kracht voor mij om mijn thesis af te ronden.
Ik wens u veel leesplezier toe.
Noura Ibrahim
Amsterdam, 8 juli 2022
2
,Samenvatting
Met het groeiend aantal nieuwkomers in Nederland stijgt de vraag naar maatschappelijke hulp
en begeleiding voor met name vluchtelingen en statushouders. Vanuit maatschappelijke
betrokkenheid ontstaan er verschillende maatschappelijke organisaties en (burger)initiatieven
met als doel om de belangen van nieuwkomers te behartigen. Een groot aandachtspunt is het
sociale netwerk van nieuwkomers. Vooral in de periode van de Covid-19 uitbraak is veel van
de (fysieke) hulpverlening stil te komen liggen. Terwijl het voor nieuwkomers al lastig kan zijn
om zelfstandig een sociaal netwerk op te bouwen, hebben de maatregelen en omstandigheden
het integratieproces verder bemoeilijkt. Hierdoor is de kans op eenzaamheid en isolatie van
nieuwkomers aanzienlijk vergroot. Daarnaast kunnen er meerdere oorzaken en belemmeringen
ten grondslag liggen aan eenzaamheid onder nieuwkomers.
Het doel van dit onderzoek is om de rol en mogelijke bijdrage van maatschappelijke initiatieven
ten aanzien van eenzaamheid onder nieuwkomers in kaart te brengen. Hiervoor is de volgende
hoofdvraag opgesteld: “Welke rol speelt de tussenkomst van maatschappelijke initiatieven voor
nieuwkomers in Amsterdam bij het vormen van een sociaal netwerk?” Onder nieuwkomers
worden vluchtelingen, statushouders en immigranten verstaan. Om een antwoord op de
hoofdvraag te geven zijn twee onderzoeksmethoden gebruikt, namelijk participerende
observaties en semi-gestructureerde interviews. De onderzoeker heeft deelgenomen aan een
aantal activiteiten bij opdrachtgever BOOST, waaronder het taal café en een brieventafel. Op
deze manier is laagdrempelig contact gemaakt met de doelgroep nieuwkomers en tevens
participanten voor het onderzoek. Ook buiten de opdrachtgever om zijn een aantal nieuwkomers
benaderd om deel te nemen aan de interviews. Uit zowel de observaties als uit de interviews
kwamen een aantal behoeften en belemmeringen naar voren met betrekking tot het sociale
netwerk van nieuwkomers.
Uit dit onderzoek blijkt dat eenzaamheid een bekend begrip is onder nieuwkomers. Er is niet
alleen sprake van sociale eenzaamheid, maar ook van emotionele eenzaamheid vanwege het
oppervlakkig contact binnen de beperkte sociale kring. De grootste behoefte waarin
maatschappelijke initiatieven kunnen voorzien volgens nieuwkomers, is het leren van de
Nederlandse taal en het verkrijgen van kennis over de Nederlandse cultuur en samenleving.
Volgens nieuwkomers vormen de taalbarrière en cultuurverschillen de grootste belemmeringen
tot het aangaan en onderhouden van sociaal contact met Nederlanders. Daarnaast kunnen ook
factoren als mentale gezondheid, persoonlijke problemen en gebrek aan financiële middelen de
kans op eenzaamheid veroorzaken of versterken.
Maatschappelijke initiatieven kunnen nieuwkomers op meerdere manieren helpen bij het
tegengaan van eenzaamheid. Ten eerste kunnen zij in hun persoonlijke behoeften omtrent
sociale integratie voorzien, zoals het aanbieden van Nederlandse taalcursussen en sociale
activiteiten. Ten tweede kunnen maatschappelijke initiatieven naast ontmoetingsplek ook als
‘safe space’ fungeren om inclusie te bevorderen. Binnen deze ruimten kunnen nieuwkomers
zonder tussenkomst of beïnvloeding van organisatorische machtsstructuren nieuwe relaties
ontwikkelen. In de aanpak van eenzaamheid onder nieuwkomers is het voor initiatieven van
belang om werkzame elementen van eenzaamheidsinterventies in acht te nemen: bezigheden,
ontmoeten, praktische ondersteuning, betekenisvol contact, sociale vaardigheden, realistische
verwachtingen en een betekenisvolle rol. Maatschappelijke hulp kent echter haar grenzen;
eenzaamheid kan alleen worden tegengegaan wanneer de betrokkene zelf iets wil en kan
veranderen aan het eigen sociale netwerk. Een andere mogelijke oplossingsrichting voor
initiatieven is daarom hulp bieden bij het leren omgaan met eenzaamheidsgevoelens.
2. Theoretisch kader ................................................................................................................. 8
2.1 Maatschappelijke initiatieven ten aanzien van nieuwkomers .......................................... 8
2.1.1 Nieuwkomers in Nederland ....................................................................................... 8
2.1.2 Het belang van maatschappelijke begeleiding voor nieuwkomers ........................... 9
2.1.3 Bottom-up initiatieven............................................................................................. 10
2.1.4 Tussen systeem en leefwereld in ............................................................................. 10
2.2 Eenzaamheid onder nieuwkomers en de intermediaire rol van maatschappelijke
initiatieven ............................................................................................................................ 11
2.2.1 Eenzaamheid ........................................................................................................... 11
2.2.2 Eenzaamheid onder nieuwkomers ........................................................................... 13
2.2.3 De rol van initiatieven bij eenzaamheid onder nieuwkomers ................................. 13
2.3 Belemmeringen en behoeften tot sociale integratie van nieuwkomers .......................... 14
Psychologische problematiek ........................................................................................... 14
Praktische en financiële zaken ......................................................................................... 14
Taalbarrière ...................................................................................................................... 15
Eenzaamheid als belemmering ......................................................................................... 15
Exclusie van nieuwkomers door initiatieven en organisaties........................................... 15
2.4 Eenzaamheidsinterventies .............................................................................................. 17
2.4.1 Werkzame elementen in eenzaamheidsinterventies ................................................ 17
2.4.2 Eenzaamheidsinterventies bieden geen gegarandeerd succes ................................. 18
3. Methodologie....................................................................................................................... 19
3.1 Onderzoeksmethoden ..................................................................................................... 19
Participanten ..................................................................................................................... 19
Dataverzameling en -analyse ........................................................................................... 19
Ethische verantwoording .................................................................................................. 20
Betrouwbaarheid, validiteit en representativiteit ............................................................. 20
Beperkingen van het onderzoek en reflectie .................................................................... 21
3.2 Datamanagement ........................................................................................................... 21
4. Resultaten ............................................................................................................................ 22
4.1 Sociale contacten en Eenzaamheid ................................................................................ 22
4.2 De rol van maatschappelijke organisaties ..................................................................... 23
4.3 Het sociale netwerk naast de belangenorganisaties ...................................................... 24
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nouracibrahim. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.40. You're not tied to anything after your purchase.
