Aantekeningen collegereeks Tachtig Jaar Oorlog. Nieuwe perspectieven op de Nederlandse Opstand.
Bevat aantekeningen van alle hoorcolleges (1 t/m 6) van het eerste blok.
Hoorcollege Tachtig jaar oorlog. Nieuwe perspectieven op de Nederlandse
Opstand
Aantekeningen blok I
HC1 02/02/2016
Geschiedenis van de Opstandsgeschiedenis
Vandaag
- Geschiedenis van de Opstandsgeschiedenis
- Drie recente interpretaties op zoek naar een verband
Al veel geschreven over de Tachtigjarige Oorlog.
Boek Van der Lem: beschrijvend, maar niet wat het betekent en weinig vragen.
Is het een verhaal dat af is?
Een boek met vragen is al lang niet verschenen: Parker 1979.
Sindsdien is er geen interpretatief boek meer verschenen.
Moeilijk: ontzettend veel dat je niet weet, maar je kan niet alles gaan lezen. Je
blijft steken in detail.
2016: 450 jaar geleden Beeldenstorm
Hierna waarschijnlijk veel herdenkingen. Raar wanneer het meeste recente boek
dan uit 1979 stamt.
Nu: collegereeks, dus niet beginnen in het detail. Vooral bezig met wat je niet
gaat vertellen
goed begin boek.
Vandaag:
Wat we tot nu toe gedacht hebben over de Tachtigjarige Oorlog en hoe dit zo
gekomen is.
Verschillende interpretaties hier de samenhang in ontdekken.
Geschiedenis van de Opstand belangrijk om de Tachtigjarige Oorlog zelf te
begrijpen.
Van actualiteit tot geschiedenis en terug
Geschiedenis van de Opstand gelijk erna begonnen.
- ‘Les troubles’ of ‘beroerten’:
Al in 1567 boeken (in het Frans) op de markt over wat er was gebeurt: ‘Les
troubles’ of ‘beroerten’, gedocumenteerd in nieuwsprenten en pamfletten.
- ‘Brief receuils’, ‘Vraye narrations’:
Tot de jaren 1580 veel actuele geschiedschrijving. Beschrijvend maar
duidelijk opiniërend.
Bijvoorbeeld ‘Brief receuils’ of ‘vraye narrations’.
Pas rond 1600 teksten waarin op rustige manier werd teruggekeken op wat er tot
dan toe was gebeurt.
Nieuwsprenten:
Een belangrijke bron hiervoor waren nieuwsprenten.
Bekendste: Frans Hogenberg (1535-1590):
Prenten over actualiteiten vanuit Keulen, waar hij in ballingschap leefde.
Gebruikte geografische kennis en verhalen bij het maken hiervan, was er zelf niet
bij.
, Onderschrift in verschillende talen.
Prenten in series uitgegeven: wat in de Opstand is gebeurt.
Geeft een goed beeld van de eerste dertig jaar. De belangrijke gebeurtenissen
(wat wij nu als belangrijk ervaren) door Hogenberg in prent gebracht.
Ook twee toen minder belangrijke gebeurtenissen: Plakkaat van Verlatinghe en
Unie van Utrecht pas achteraf belangrijk geacht. Zijn nooit in prent gebracht.
Maar ook gebeurtenissen die belangrijk hadden kunnen worden (moordpartijen).
Media:
Media bepalend voor wat als belangrijk wordt en werd ervaren.
Verschillende media tot beschikking: pamfletten, prenten, etc.
Maar: overzicht ontbrak.
Veel mensen die bijvoorbeeld sneuvelde bij Nieuwpoort wisten eigenlijk niet
waarvoor, wat er aan de hand was.
Oorlogen die lang duren: velen weten niet waar die oorlog vandaan gekomen is.
Behoefte aan overzicht:
Vanaf 1600 is er behoefte aan overzicht. Wat er tot dan toe in de Opstand
gebeurt is.
Grote geschiedwerken vorderen langzaam:
Utrecht betaalt notaris Pieter Bor (1559-1635) voor het schrijven van een
geschiedenis van de Opstand. In 1595 is hij nog maar tot het jaar 1567 gekomen.
Maar heel dik en niet voor iedereen.
Pas rond 1660 serieuze geschiedenis/geschiedschrijving.
Begin van Opstandsgeschiedenis 1600-1800
- Monumentale geschiedschrijving, soms met ‘authentieke stukken’
(bronnen):
Bor, Hugo de Groot, P.C. Hooft – Nederlandse Historiën
Lokale boeken, verslagen van belegeringen
- Buitenlandse visies: o.a. Famiano Strada
Spaanse ooggetuigen, Strada (schrijft geschiedenis, voor iedereen
acceptabel)
Er ontstaan twee versies van wat er gebeurt is: noord vs. zuid bijvoorbeeld.
- Canonvorming via populaire geschiedenis
Bijvoorbeeld vijftig gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis die
iedereen moet weten: 1. Beeldenstorm, 2. Willem van Oranje, etc.
Maar bijvoorbeeld examen over de Opstand: daarbinnen canon van wat je
moet weten: Alva, Den Briel, Pacificatie van Gent, etc.
- Opstandgeschiedenis en actualiteit:
Veel geleerd over eerste periode, daarna fragmenten.
Product van beslissingen die in de 17de eeuw genomen zijn. Een aantal
dingen/momenten waar het eigenlijk over ging.
Centraal hierin: hertog van Alva en wat hij heeft aangericht. Beeldenstorm,
Bloedraad, Geuzen, belegeringen, etc.
Canonvorming en actualiteit:
Verhaal op die manier in geschiedschrijving en collectief geheugen gekomen.
Dit werd rond 1600 weer actueel gemaakt. Dit omdat er voor het eerst ideeën
van vrede ontstonden. Hierbij veel discussie. Partij die tegen was begon te
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Jvdbiessen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.28. You're not tied to anything after your purchase.
