Samenvatting 10voorbiologie voortplanting en cellen leerjaar 3
2 views 0 purchase
Course
Biologie
Level
VWO / Gymnasium
Samenvating van 1ovoorbiologie. In deze samenvatting staat uitleg over het voortplantingsstelsel van de man en vrouw. Zo leggen we de werking uit en alle onderdelen. Ook leggen we de mentruatiecyclus en de werking van hormonen hierin uit. Verder staat de gehele verloop van een zwangerschap in het d...
Paragraaf 11.3
Leerstof:
Mannen en vrouwen hebben geslachtsorganen die de
voortplanting mogelijk maken. Deze organen bestaan uit
delen die aan de buitenkant van het lichaam zichtbaar zijn
en weefsels die in het lichaam verborgen liggen. Het geheel
aan zichtbare en onzichtbare delen die nodig zijn voor de
voortplanting, noem je het voortplantingsstelsel.
Bij de man
Het voortplantingsstelsel van de man bestaat uit de
penis, de balzak met inhoud en een aantal klieren
die rondom de blaas liggen. Het sperma wordt nu
door spierbewegingen in de wand van de urinebuis de
penis ingestuwd. Speciaal vocht uit een klein kliertje
naast de prostaat heeft de urinebuis alvast gereinigd
van eventuele urineresten. Dit zogeheten voorvocht
heeft daarnaast ook de eigenschap dat het een goed
glijmiddel is tijdens de geslachtsgemeenschap.
Als de man seksueel opgewonden is, gaan de
zwellichamen in de penis rond de urinebuis zich
vullen met bloed. De penis zal hierdoor tijdelijk
groeien, stijf worden en zich oprichten. Dit noemen we de erectie. Het orgaan is nu
geschikt om de zaadcellen in het lichaam van de vrouw te brengen. Rondom de
eikel zit de voorhuid. Dat is een ruime huidplooi die tijdens de erectie deels of geheel
van de eikel afrolt. De voorhuid heeft een beschermende functie.
Het uiteinde van de penis wordt gevormd door de eikel, een verlenging van het
bovenste zwellichaam. De overgang tussen het rechte deel van de penis en de eikel
is te herkennen aan een richel. Talg uit talgkliertjes houdt de huid van de eikel
soepel. Te veel talg is echter een feestmaal voor bacteriën. Het is dan ook erg
belangrijk de eikel geregeld met water zonder zeep schoon te maken. De eikel is
heel gevoelig. Bij seksuele prikkeling ervan worden de hersenen gestimuleerd om
een zaadlozing (ofwel ejaculatie) te laten plaatsvinden. Hierbij stuwen de spiertjes
in de urinebuiswand schoksgewijs het sperma met grote snelheid de penis uit. Het
sterke gevoel van genot dat daarmee gepaard gaat, noemen we het orgasme. Vlak
voor, tijdens en korte tijd na de zaadlozing is een kleine sluitspier tussen de prostaat
en de blaas gesloten, waardoor het sperma niet in de richting van de blaas gestuwd
kan worden.
,Bij de vrouw
Het vrouwelijk geslachtsstelsel is erop gebouwd om drie functies uit te voeren: het
produceren van eicellen, het ontvangen van de zaadcellen en het mogelijk maken
van de zwangerschap en geboorte.
De eicellen van de vrouw liggen in het lichaam opgeborgen in de twee eierstokken
(ovaria). Lang voor de geboorte werden alle eicellen al gevormd en daar
opgeslagen. Pas als er tijdens de puberteit een toename is van vrouwelijke
geslachtshormonen zal er één voor één een eicel rijp worden en vrijkomen. Dat
gebeurt gemiddeld om de vier weken. Dan komt er een eicel vrij uit de eierstok. Dat
is de eisprong, ook wel ovulatie genoemd. De eicel wordt in de richting van het open
einde van de eileider gelanceerd. Eenmaal in de eileider wordt de eicel door kleine
trilhaartjes in de wand van de eileider voortgestuwd in de richting van de
baarmoeder.
Figuur 11. Eirijping en ovulatie in een van de twee eierstokken. De eicel wordt niet
bevrucht.
Als de eicel niet bevrucht wordt, zal deze ongeveer 24 uur na de ovulatie in de
eileider worden afgebroken en door de wand van de eileider worden opgenomen.
Zonder bevruchting wordt anderhalve week na de eisprong het binnenste deel van
de baarmoederwand afgestoten. Dit weefsel verlaat via de baarmoederhals en de
vagina het lichaam. Het is de menstruatie (ongesteldheid) die gepaard gaat met
een bloeding. Bekijk dit Schooltv-filmpje over de menstruatie (in § 11.6 kun je meer
lezen over de menstruatie).
, De baarmoederhals (opening onderin de baarmoeder) staat in verbinding met de
vagina. De vagina is een soort buis met drie functies: het maandelijks afvoeren van
het afgestoten weefsel, het ontvangen van de penis tijdens seks en het dienen als
geboortekanaal tijdens de geboorte van een kind.
Figuur 12. Vrouwelijke geslachtsorganen; de paars gekleurde
delen zijn de
zwellichamen die, behalve het topje van de clitoris, onderhuids
liggen.
Vlakbij de baarmoederhals zitten kliertjes die vaginale afscheiding produceren.
Deze afscheiding bevat voedingsstoffen voor de vaginale bacteriën. Deze bacteriën
leven van nature in de vagina. Ze gebruiken de voedingsstoffen uit de vaginale
afscheiding en maken afvalstoffen die een beetje zuur zijn. Deze zure stoffen zorgen
ervoor dat ziekteverwekkende bacteriën niet overleven in de vagina. Zo beschermen
de vaginale bacteriën de vrouw tegen bacteriële infecties via de vagina. Bij seksuele
opwinding wordt er tijdelijk ook meer vaginale afscheiding geproduceerd, waardoor
de geslachtsgemeenschap soepeler kan verlopen.
De vaginale opening is de verbinding tussen de vagina en de buitenwereld. Rond de
opening zitten vier klieren die tijdens de geslachtsgemeenschap vloeistoffen
produceren die het makkelijker maken voor de penis om de vagina binnen te gaan.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller davidruizendaal. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.32. You're not tied to anything after your purchase.
