Straf(proces)recht I – Rechtsgeleerdheid
Hoorcollege 1- inleiding: doel, aard en deelnemers strafproces
Doelen van het strafproces
➢ Strafrecht primair gericht op terechtwijzing door middel van leedtoevoeging.
Toch heeft het strafrecht ook reparatoire sancties, toewijzing vordering benadeelde partij (art. 361
SV), ontnemen wederrechtelijk verkregen voordeel (art. 36e sr).
➢ Hoofddoel strafprocesrecht= regelen schakel tussen strafbaar feit en de
strafrechtelijke sanctie. > ervoor zorgen dat het materiële strafrecht kan worden
toegepast.
➢ Nevenfuncties:
- Waarheidsvinding
- Gerechtigheid
- Rechtszekerheid > op bepaalt moment moet het geding eindigen.
- Rechtsbescherming:
- Rechtsvrede= kanaliseren van onrust
- Speciale preventie
- Generale preventie
- Voorkomen eigenrichting
- Genoegdoening aan het slachtoffer.
Aard van strafproces
➢ Nederlands strafprocesrecht is getemperd inquisitoir ( of gematigd accusatoir).
➢ Rechter actief opzoek naar waarheid
➢ Verdachte niet gelijkwaardig maar object van onderzoek
➢ Niet accusatoir omdat dwangmiddelen tegen burger kunnen worden ingezet.
➢ Tijdens onderzoek meer accusatoir karakter, maar toch ongelijkheid.
Accusatoir Inquisitoir
Vervolging door private partij Vervolging door overheid
Equality of arms: OvJ en verdachte staan Verdachte is object van onderzoek
als procespartijen tegenover elkaar (nb.
rechtsverwerking)
Het onderzoek ter terechtzitting is het Het accent ligt op het voorbereidend onderzoek
centerpiece
Onderzoek door beide partijen (met Feitenonderzoek van overheidswege
verplichting tot disclosure gedomineerd
Clash of opinions’ Zoektocht naar de materiële waarheid
➢ Stappenplan voor bepaling aard strafproces?
1. Bij wie ligt de verantwoordelijkheid vervolging?
a) Particulier/slachtoffer start proces (accusatoir)of
b) het OM (inquisitoir)
2. Wie is verantwoordelijk voor waarheidsvinding?
a) Burgers (accusatoir) of rechter (inquisitoir)
, lOMoARcPSD|12798044
b) Hoe is de balans op de terechtzitting, in balans (accusatoir) of
rechter onderzoekend (inquisitoir)
3. Wie is verantwoordelijk voor een eerlijke rechtspleging?
a) Verdediging (accusatoir)
b) Autoriteiten (inquisitoir)
Criminaliteitsbestrijding vs. Machtsbeheersing
Modellen Herbert L. Packer:
- Crime control: criminaliteit moet hard worden aangepakt, efficiëntie staat hierbij voorop
> strafbeschikking, plea bargain. Efficiëntie doet afbreuk aan kwaliteit.
- Due Process: betrouwbare en eerlijke strafrechtspleging staat voorop, zorgvuldigheid
en inperken macht overheid staat centraal.
Praktijk kent glijdende schaal tussen beidde
modellen. Indeling van het strafrecht.
➢ Materiële strafrecht: zegt welke gedragingen strafbaar zijn, en welke straf.
➢ Strafprocesrecht: bepaalt hoe en door wie wordt onderzocht of iets strafbaar is en
welke sanctie.
➢ Penitentiair recht: leert wat strafrechtelijke sancties zijn, door wie en hoe deze
worden uitgevoerd.
Strafvorderlijk legaliteitsbeginsel
➢ Art. 1 SV: strafvorderlijk legaliteitsbeginsel (anders dan art. 1 Sr)
➢ Strafrechtelijk legaliteitsbeginsel: art. 1 SR, 16 GW, 49 EU-handvest, art. 7 lid 1 EVRM en
art. 15 lid 1 IVBPR.
➢ Art. 94 GW: wet in formele zin die bovenstaande zou ondergraven moet buiten
toepassing worden gelaten.
➢ Verschil art. 1 SV en Sr: art. 1 Sv is wet in formele zin en bij art. 1 Sr niet, dit betekent dat
het strafprocesrecht alleen nationaal geregeld kan worden.
Procesdeelnemers
Verdachte
➢ Verdachte art. 27 lid 1 Sv: (materiële criterium)
1. Uit feiten of omstandigheden
2. Redelijk vermoeden van schuld
3. Uit een strafbaar feit voortvloeit.
➢ Formele criterium: lid 2 > tegen wie de vervolging is gericht.
➢ Onschuldpresumptie (art. 6 EVRM): onschuldig totdat schuld vast staat
➢ Art. 29 lid 1: niet verplicht tot antwoorden
- lid 2: cautieplicht
➢ Art. 27c Sv: Recht op informatie:
➢ Art. 28 lid 1 SV: recht op bijstand > niet verplicht art. 28a
➢ Recht op interne openbaarheid processtukken: art. 30-34, 137, 149a en 149b SV
➢ art. 29e SV :Recht te worden gehoord:
➢ art. 27 lid 4 SV Recht op vertolking
- art. 131 b Sv: niet of gebrekkig horen of spreken
, lOMoARcPSD|12798044
Vroeg verdachte en aanwijzing betrokkene
Vroeg verdachte
➢ dwangmiddelen tegen persoon die nog geen verdachte is ( kan ook al bij beramen).
➢ Bevoegdheden jegens
vroegverdachte: Art. 126: q, qa, s, t, u,
ua en v.
Ook derden mogen geobserveerd worden: art. 126: p, r, x, ij,.
➢ Terroristisch misdrijf > art. 126 za-zu
SV) Raadsman
➢ Voorafgaand : consultatiebijstand > art. 28c SV
➢ Tijdens: verhoorbijstand > art. 28d SV
➢ Art. 45: recht op vrije toegang verdachte, 3 beperkingen:
- Communicatie is onderworpen aan vereiste toezicht
- Bij vrije verkeer moet huishoudelijke regelementen worden nageleefd
- Onderzoek door vrij verkeer mag niet worden opgehouden.
➢ Recht op kennisneming
processtukken. Rechter
➢ Verschillende functies bij vooronderzoek:
- Toepassen dwangmiddelen
- Onderzoekfuncties
- Beslecht geschillen
- Leidt onderzoek terechtzitting
➢ Wraking (art. 512 SV) > partijdig of niet onafhankelijk
➢ Verschoning (art. 517 Sv: persoonlijke
belangen. Officier van justitie
➢ Opportuniteitsbeginsel: leiding over opsporingsonderzoek en beslist over vervolging.
➢ Houdt toezicht op tenuitvoerlegging straffen
➢ Crime fighter > accusatoir
➢ Staande magistraat (inquisitoir)
➢ Richt zich op waarheidsvinding
, lOMoARcPSD|12798044
Werkgroep 1 – controle versus opsporing
Sfeerovergang
➢ Zuivere sfeerovergang= overgang plaats binnen dezelfde wet en heb je hetzelfde doel
➢ Voortgezette toepassing= het geconstateerde valt niet binnen dezelfde wet.
➢ Sfeercumulatie: bestuursrechtelijke bevoegdheid inzetten voor opsporing : voorwaarden >
HR controle vs. Opsporing
➢ Stappenplan sfeerovergang/sfeercumulatie
1. Is er sprake van sfeerovergang of sfeercumulatie?
a) Sfeerovergang:
- Zuivere sfeerovergang: binnen dezelfde wet en hetzelfde doel.
- Voortgezette toepassing: niet binnen dezelfde wet.
b) Sfeercumulatie: twee sferen lopen over.
2. Is dit rechtmatig?
a) Sfeerovergang
- zuivere sfeerovergang :Dezelfde wet + hetzelfde doel > altijd rechtmatig
- Voortgezette toepassing : HR Geweer
1. Voldaan wettelijke eisen bevoegdheid
2. Bevoegdheden niet uitsluitend ten behoeve opsporing
3. Geen misbruik bevoegdheid.
b) Sfeercumulatie: HR controle vs. Opsporing en HR dynamische verkeerscontrole
1. Bevoegdheden niet uitsluitend gebruiken ten behoeven
van opsporing
2. De waarborgen van de verdachte worden voldoende in
acht genomen
3. Geen misbruik van bevoegdheid
3. Conclusie.
Week 2 – EVRM
Belang mensenrechten
➢ Art. 3 EVRM > is als enige
absoluut Achterliggende gedachten:
➢ De waarde van de mens > mensen moeten menswaardig behandeld worden
➢ Notie moraliteit: je moet je moraal gedragen
➢ Perspectief kwaliteit: recht op eerlijk proces is belangrijk om kwaliteit van de beslissing
te waarborgen.
Mensenrechten in het algemeen
➢ Voor het grootste gedeelte te vinden in: EVRM, IVBPR en EU-handvest.
➢ Belang van het EVRM en EHRM
- Rechter mag niet toetsen aan GW wel aan verdragen
- Strafrecht is verouderd daardoor kijken naar EVRM/EHRM
- Bij invulling nationale begrippen moet je soms kijken naar internationaal recht
- EVRM geeft minimumrechten
- EVRM kent klachtrecht (eerst nationale procedure doorlopen)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kimotten01. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.31. You're not tied to anything after your purchase.