Summary
Encyclopedie der wetenschap I samenvatting
- Course
- Institution
Encyclopedie der wetenschap I samenvatting
[Show more]
Seller
Follow
pupstraver
Content preview
Encyclopedie der wetenschap I -Rechtsgeleerdheid
Week 1
Natuurrechtsleer Presocraten Rechtspositivisme Kelsen
Aristoteles en Thomas,
contractfilosofen
-Recht = noodzakelijk verbonden -Recht = door bevoegd
met moraal overheidsorgaan geponeerd en
gehandhaafd (rechts is stelsel uit
-Kern van positief recht = maatsch. werkelijkheid)
samenlevingsregels o.g.v.
wezensaard/natuur v/d mens -Ook onrechtvaardig (immoreel) recht
is recht
-Onrechtvaardig recht is geen recht
(Lex iniusta non est lex) -Verband moraal & recht: slechts
toevallig
Naturalistisch natuurrecht: iedere Normatief rechtspositivisme: absolute
levensvorm heeft eigen gehoorzaamheidsplicht aan het recht,
ontwikkelingspatroon (Vgl. rechtszekerheid grootste belang
Aristoteles). Daaruit voor elke
soort bepalen:
‘’Doel/telos volgen’’
Beschrijvend “: volledige loskoppeling
recht/moraal,
Bezwaren Bezwaren
Wat houdt de wezensnatuur v/d Marx: rechtsp. Leer dient slechts de
mens in? (klassieke nat.r.leer zegt: heersende klasse en dient feitelijk tot
natuur v/d mens is redelijkheid en onderdrukking van de arbeiders en
wijsheid ontwikkelen binnen slaven
samenleving) -Morele afwegingen bij interpretatie
recht
De natuur is normloos, we projecteren Wat als de kloof tussen recht en
slechts onze eigen normatieve rechtvaardigheid te groot wordt? (vgl.
voorkeuren op de natuur Radbruch) -extreem onrechtvaardig
echt is geen recht -> na wo11
Normatief rechtspositivisme = als een rechtsnorm geldt (volgens formele criteria) moet
men hem dan ook gehoorzamen, ongeacht zijn morele kwaliteit
Onvoorwaardelijke gehoorzaamheidsplicht, ongeacht morele kwaliteit
Koppeling morele argumentatie: chaos nog erger dan onrechtvaardige samenleving
Oplossing bij onrechtvaardig recht: politiek
Radbruch
, Beschrijvend rechtspositivisme= als een rechtsnorm geldt (volgens formele criteria)
betekent die gelding nog niet automatisch een gehoorzaamheidsplicht; of juridische regels,
als zij in strijd komen met de rechtvaardigheid, moeten worden nageleefd, is een moreel
niet een juridisch vraagstuk.
Recht I Moraal
Neutrale beschrijvingen geven van recht als feitelijk maatschappelijk verschijnsel
Recht= recht
Morele kritiek is buitenrechtelijk mogelijk
-Gehoorzaamheidsplicht: afzonderlijk moreel probleem
-Gehoorzaamheidsplicht: geen juridisch vraagstuk
Austin, Hart
Dus het verschil waarop normatieve- en beschrijvende rechtspositivisten naar
gehoorzaamheid kijken is:
Normatieve rechtspositivisten stellen dat er een absolute gehoorzaamheidsplicht heerst,
ongeacht de morele kwaliteit van een rechtsnorm. Beschrijvende rechtspositivisten stellen
dat de gelding van een rechtsnorm (volgens de formele criteria) niet automatische een
gehoorzaamheidsplicht impliceert: of men zich moet gehoorzamen aan juridische regels is
een moreel vraagstuk, en geen juridisch vraagstuk.
John Austin
Beschrijvend rechtspositivist
Recht = Een wet is een:
Bevelen +
Afkomstig van Centrale entiteit (soeverein) +
Gehandhaafd door Sancties/ handhaving
Soeverein
1. Merendeel bevolking heeft gewoonte de gemeenschappelijke en aangewezen superieur
te gehoorzamen
2. Superieur is zelf niet aan een (menselijke) superieur gehoorzamen
Maatschappelijke ordeningsfunctie van het recht: recht moet effectief
Austin
Beschrijvendzijn
RP
• Maatschappelijke ordeningsfunctie van recht
• Recht = bevel + (van) soeverein + sanctie
• Soeverein = 1. merendeel heeft gewoonte om aan gemeenschappelijk en aangewezen superieur
te gehoorzamen; 2. zelf niet aan (menselijke) superieur gehoorzaam
Hart
Beschrijvend rechtspositivist: morele waardering van het recht, het is een buiten juridische
kwestie.
, Kritiek op Austin
Het recht is meer dan louter gehoorzaamheid aan de soevereine overheid, veroorzaakt door
sanctiedreiging en gewoontevorming
Eerste bezwaar:
Het vereist een stabiele rechtsorde: dat rechtssubjecten haarzelf aanvaarden als richtlijn
Regel (vervangt door bevelen, gewoonte) = meerderheid van leden van groep vertonen
regelmatig uitwendig gedrag en (ten minste een aantal) aanvaarden de daarin geïmpliceerde
maatschap als juist.
-Normatief bewustzijn vereist bij ten minste een aantal
*Dit bewustzijn blijkt uit kritiek als er wordt afgeweken van een regel (terwijl bij afwijken
van een gewoonte (vgl. Austin) geen kritiek wordt geuit).
Overheid ontleent macht aan rechtsnormen die haar bevoegdheden regelen. En dus niet
volgens Austin louter aan macht en gewoonte. > Tweede bezwaar.
-Gelaagde hiërarchische structuur: rechtsnormen ontlenen gelding aan hogere bevoegdheid
verlenende normen.
-Primaire regels: voorschriften voor burgers
-Secundaire regels: regelen gelding primaire regels, ontstaan en toepassen van het recht
-Subjectief besef van juistheid geldt alleen in het interne gezichtspunt, volgens spelregels
*geen sprake van objectieve boven-positiefrechtelijke rechtsnorm
Hart
Beschrijvend RP
‘Regel’ = leden van groep vertonen regelmatig uitwendig gedrag en (ten minste een
aantal) aanvaarden de daarin geïmpliceerde maatstaf als juist
• Gelaagde hiërarchische structuur van recht
- Overheid ontleent macht aan bevoegdheidsverlenende rechtsnormen
- Primaire regels: regels voor de burgers
- Secundaire regels: regelen de gelding van de primaire regels
Minimaal natuurrecht: maakt overleven mogelijk
Radbruch:
Normatief rechtspositivist (> natuurrecht na W0II)
Kernwaarden rechtssysteem (gewone situatie):
-rechtszekerheid: recht moet steeds op dezelfde manier worden uitgelegd en toegepast
-rechtvaardigheid: gelijkheid
-doelmatigheid: recht bestaat ten behoeve van het algemeen belang en moet voor het volk
nuttig zijn
*Het positieve recht, opgesteld en gewaarborgd door de macht, heeft ook vorrang, wanneer
het inhoudelijk onrechtvaardig en niet-doelgericht is
Kernwaarden rechtssysteem (extreemonrechtvaardig recht):
, -rechtvaardigheid
-rechtszekerheid
-doelmatigheid
*tenzij de tegenstelling tussen de positieve wet en de rechtvaardigheid zo ondragelijk wordt
dat de wet als onjuist recht voor de rechtvaardigheid moet wijken.
Casus Puttfarken: het positieve recht niet altijd geldend moet zijn.
Gelding van het recht hoeft niet noodzakelijk met de moraal in overeenstemming te zijn >
Kritiek Radbruch met zijn extreem recht boven rechtszekerheid. Wat ertoe kan leiden dat
onrechtvaardige wetten tot het recht behoren en dit kan resulteren in maatschappelijke
misstanden en onrecht (zoals Radbruch dat in de tweede wereldoorlog meemaakte).
Het karakter van recht komt te ontvallen aan maatregelen van extreem onrechtvaardig
recht. Omdat het recht daardoor niet langer geldend is (het is geen recht meer), hoeft het
niet gehoorzaamd te worden. Bij gewoon onrechtvaardig recht komt het karakter van het
recht niet te vervallen en is het daardoor nog steeds geldig. Daarnaast staat in de primaire
tekst dat men gewoon moet gehoorzamen, omdat rechtszekerheid een eis is van de
rechtvaardigheid (zie p. 27 syllabus). Alleen wanneer de tegenstelling tussen de
rechtvaardigheid en de positieve wet zo ondragelijk wordt moet de rechtszekerheid van
groot belang is, is bij gewoon onrechtrechtvaardig recht blijft de rechtszekerheid het
belangrijkste rechtsbeginsel. Pas wanneer moet de rechtszekerheid wijken voor
rechtvaardigheid
Hans Kelsen
Rechtspositivist: ‘’zuivere rechtleer’’
Recht is normatief
*Normen zuiver als normen beschrijven
Rechtsleer: wetenschap > Waarheid
*Rechtsleer dient uit te zijn op juridische waarheid (wat is het recht?)
Er bestaat verschil in rechtssysteem, maar voorkeuren daarover niet als
wetenschappelijk criterium gebruiken.
-De zuivere rechtsleer is beschrijvend rechtspositivisme: Het rechtspositivisme beschouwt
als recht datgene dat door de bevoegde overheidsorganen als zodanig is geponeerd (zie
R.O.V. blz. 10, zie ook vraag 6 van deze week). Voor de gelding van recht wordt dus alleen
vereist dat het is gecreëerd, gepositiveerd. De zuivere rechtsleer van Kelsen voldoet aan
deze beschrijving en is zodoende rechtspositivistisch, omdat door Kelsen wordt gekeken naar
het proces van creatie van werkelijk recht.
Voor Kelsen gaat het om rechtswetenschap en die wetenschap moet los worden gekoppeld
van politiek en waardeoordelen, omdat wetenschap objectief is. De rechtswetenschap moet
volgens Kelsen slechts het recht beschrijven, de definities van juridische begrippen
verduidelijken, de structuur van het recht analyseren en het recht wetenschappelijk
interpreteren. Het moet een theorie zijn van het werkelijke recht, zoals het in feite door
gewoonte, wetgeving en rechtspraak wordt gecreëerd en zoals het werkzaam is in de
praktijk. Er mag hierbij geen eigen waardeoordeel op het recht worden gelegd. Nu er geen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller pupstraver. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.86. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
51036 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now