2 gebieden van rechtspsychologie
-De studie van het recht als een gedragstechnologie: de wijze waarop het recht
en het juridische systeem het gedrag van individuen trachten te beïnvloeden.
-De studie van het gedrag van participanten in het recht.
Wat is rechtspsychologie?
-Je zou rechtspsychologie kunnen plaatsen in het grijze gebied ligt tussen het
wetboek enerzijds en de rechterlijke beslissing anderzijds naar aanleiding van
een concrete strafzaak. Dat grijze gebied is het werkterrein van de
rechtspsychologie.
-Heeft de psychologie van deelnemers in het rechtssysteem als onderwerp.
-Er wordt kennis verzameld over beslissingsgedrag van de politie, OvJ’s, rechters
en over het functioneren van getuigen, verdachten en slachtoffers.
Doel rechtspsychologie
-Het bevorderen van juiste procedures en beslissingen binnen de rechtspraktijk.
-Het serieus nemen van de rechtspsychologie kan bijv. bepaalde fouten in de
gerechtelijke dwalingen (bijv. te veel waarde hechten aan bekentenissen die
later vals bleken), onjuiste verhoortechnieken, teveel onkritische waardering van
deskundigenbijdragen, etc. voorkomen.
Rechtspsychologen
-Helpen rechercheurs in de opsporing, OvJ’s bij hun vervolgingbeslissing, rechters
bij het oordelen over de zaak, etc.
-De politie benadert rechtspsychologen bijv. met vragen hoe bijzondere getuigen
moeten worden verhoord. Rechters willen weten wat het antwoord is voor
beslissingen die zij moeten nemen die niet behoort tot hun juridische kennis.
-Een rechtspsycholoog houdt zich bezig met vragen als: waardoor wordt iemand
beïnvloedt? Hoe gedraagt iemand zich? Hoe dient iemand zich te gedragen die
getraumatiseerd is?
Rechterlijke dwaling
-Eerder gemaakte fouten in een onderzoek naar strafbare feiten worden niet door
de rechter opgemerkt en gecorrigeerd. Bijv. als iemand wordt veroordeeld voor
een misdrijf die niet heeft plaatsgevonden.
-Iemand wordt dus ten onrechte veroordeeld.
-In de praktijk kan zelden worden vastgesteld of er een gerechtelijke dwaling
heeft plaatsgevonden. De ontkenning van de veroordeelde verdachte is daarvan
een goed criterium, want ook veel schuldige verdachten hebben de neiging om te
ontkennen.
-De enige manier om erachter te komen dat een rechterlijke dwaling heeft
plaatsgevonden, is dat formeel komt vast te staan dat iemand anders het misdrijf
pleegde, dat is vastgesteld dat het misdrijf niet heeft plaatsgevonden (bijv.
‘vermoord’ slachtoffer wordt later levend aangetroffen’), of dat de schuld van de
verdachte onmogelijk blijkt.
-Hoe vaak komt het voor? Dat weten we niet, omdat slechts een deel ervan aan
het licht komt.
Hypothese
-De wetenschap wordt door veel juristen verward met objectiviteit. Ook een
wetenschapper kan geen ware feiten geven.
, Het bevestigen van een verwachting noemen we verifiëren, terwijl we het
ontkrachten van een verwachting falsifiëren noemen.
Poppenspel-arrest
-We willen weten of seksueel misbruikte kinderen anders spelen met anatomisch
correcte poppen dan niet-seksueel misbruikte kinderen.
-Er zit inderdaad een verschil tussen.
-De kinderen in de experimentele groep doen gemiddeld meer seksueel getinte
spelletjes en dat verschil is zodanig groot dat we het niet meer toe kunnen
schrijven aan toeval.
-We trekken de conclusie dat seksueel misbruik een ander spel met de poppen
veroorzaakt. De rechter kan hier echter niet op afgaan om de volgende redenen
Het verschil van spel is wel significant, maar dat betekent niet dat het
verschil ook groot is.
De rechter is niet geïnteresseerd in de verschillen, hij wil namelijk met
zekerheid weten of dit specifieke kind misbruikt is. Ook sommige niet-
misbruikte kinderen gingen namelijk seksuele spelletjes spelen met de
poppen.
Strafrechtelijke ruis
-De psychologische factoren (met betrekking tot waarnemen, selecteren en
beïnvloeden van informatie en andere procesdeelnemers) die een rol spelen bij
de verschillende procespartijen (en andere betrokkenen) voorafgaande aan het
tijdens het voorbereidend onderzoek en het onderzoek ter terechtzitting.
-Concreet kun je dan denken aan een verhorende verbalisant, die vooral uit is op
een bekennende verklaring en het met de waarheidsvinding wat minder nauw
neemt of een getuige-deskundige die bij het onderzoek van een getraumatiseerd
slachtoffertje door haar vraagstelling de uitkomst zeer beïnvloed.
-Tunnelvisie
-Weapon focus effect
Missing White Woman Syndrome
-Dit is een begrip dat gebruikt wordt om de disproportionele mediaberichtgeving
voor blanke vrouwelijke slachtoffers te beschrijven. Het geslacht, ras, de relatieve
aantrekkelijkheid en de leeftijd van het ‘belaagde jonge meisje’-stereotype
resulteert in verhoudingsgewijs meer aandacht inde media.
-Bijv. Nathalie Holloway heeft veel aandacht gekregen in de media terwijl andere
meisjes dit niet kregen.
Art. 338 Sv
-Er moet sprake zijn van een overtuiging. De rechter moet overtuigd worden door
de wettige bewijsmiddelen. Als hij echter zoekt naar een bevestiging, dan gaat hij
dat ook zien. Bijv. als hij alsmaar bewijs krijgt dat de dader het gedaan heeft.
-De rechter hoeft zich alleen maar bezig te houden met of de verdachte schuldig
is, niet met of hij onschuldig is.
Collaborative story telling
-Verhalen die het ontbreken van enig bewijs moeten compenseren.
- Dat suggesties, gedaan door de omgeving, door het kind worden opgepakt en
vervolgens door het kind als waarheid worden ervaren en als zodanig worden
gepresenteerd. Daardoor is achteraf niet meer vast te stellen of de door het kind
als waar gepresenteerde feiten zich ook werkelijk hebben voorgedaan. Kinderen
vertellen niet met opzet een verkeerd verhaal, maar door kleine aanwijzingen
worden zij beïnvloedt.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller khoven. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.