Europees Recht Algemeen Deel, W.T. Eijsbouts et al.
Week 1
Het EU-recht speelt op veel vlakken een rol:
Op politiek vlak is het van belang door Europese landen sterker aan elkaar te
binden door politieke processen;
Op historisch vlak door grote stappen vast te leggen in verdragen;
Op instrumenteel vlak door gestelde doelen na te streven met regelgeving;
Op conflictoplossend vlak door geschillen die rijzen uit ambities en onverwachte
gebeurtenissen bevredigend op te lossen;
Op sociaal-economisch vlak door uitwisseling van goederen, diensten en andere
vormen van welvaar tussen Europeanen te vergemakkelijken en welvaart en
solidariteit te bevorderen;
Op individueel vlak door burgers als Europeanen rechtens
handelingsmogelijkheden en bescherming te bieden tegen hun overheden en
tegen elkaar.
De Uniemethode houdt in dat lidstaten en EU-instellingen samen werken en primair het
resultaat telt. Van belang is in beginsel dus niet door welke instellingen het wordt
behandeld. Dit concept is door Angela Merkel geïntroduceerd.
De bronnen van het EU-recht zijn in beginsel de verdragen of het primair recht en
afgeleide of secundaire regelgeving. Daarnaast is er ook nog de rechtspraak en de
politieke praktijk. Deze worden officieel niet als rechtsbronnen aangemerkt, maar zijn wel
van belang voor de geschiedenis en de rechtsontwikkeling.
Met het Verdrag van Maastricht van 1992, die de Europese Unie oprichtte, vond er een
verschuiving plaats van een overwegende economische en bestuurlijke functie, naar meer
politieke ambitie en verantwoordelijkheden voor lidstaten.
Exclusieve bevoegdheden houden in dat de bevoegdheden alleen bij de Unie rusten,
met uitsluiting van de lidstaten. Voor welke gebieden deze exclusieve bevoegdheden
bestaan, is te vinden in art. 3 Wv. De gedeelde bevoegdheden houden in dat er zowel
bevoegdheden van de Unie, als van de lidstaten bestaan. Op welke terreinen die van
toepassing zijn is te vinden in art. 4 Wv.
Het blokkeringseffect, ook wel pre-emption genoemd, houdt in dat wanneer de Unie op
basis van gedeelde bevoegdheden bepaalde regels heeft ingevoerd, de lidstaten die niet
meer mogen doorkruisen.
In de art. 5 en 6 Wv zijn de coördinerende, ondersteunende en aanvullende
bevoegdheden te vinden, die de bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de
lidstaten voorop laten staan.
In lid 3 van art. 5 van het Unieverdrag is het subsidiariteitsbeginsel te vinden. In lid 4
is het evenredigheidsbeginsel te vinden. Deze twee beginselen moeten worden
toegepast bij elk optreden van de instellingen van de EU.
, Grondrechten kunnen in beginsel alleen worden ingezet tegen de Unie. De hoofdregel is
dus dat EU-grondrechten gericht zijn tot de Unie. Tegen de lidstaten kunnen die
Uniegrondrechten alleen worden ingezet tegen maatregelen welke ze nemen tot
uitvoering van Europese regels.
De Europese Raad is het leidinggevende lichaam van de Unie en is de periodieke
vergadering van regeringsleiders en staatshoofden van de lidstaten. De functie van de
Europese Raad is neergelegd in art. 15 Wv. De institutionele positie die de Europese Raad
inneemt binnen de EU is zeer sterkt, en ze speelt een sleutelrol in het bereiken van
politieke akkoorden tussen politieke groeperingen.
De Raad maakt deel uit van de wetgevende macht van de Unie. De Raad bestaat uit
vertegenwoordigende ministers van de lidstaten. De twee belangrijkste raden, die ook in
art. 16 lid 6 Wv worden genoemd, zijn de Raad van Algemene Zaken en de Raad van
Buitenlandse Zaken. De Raad heef zowel een wetgevende als uitvoerende functie. De
Unie hanteert dan ook geen strikte machtenscheiding. Er bestaat een institutioneel
eveignwicht; een zeker evenwicht tussen de bevoegdheden van de instellingen.
Het Europees Parlement is de volksvertegenwoordiger in het proces van Europese
wetgeving en bestuur. Het Europees Parlement heeft de functie van wetgeving en
politieke controle. Ten aanzien van bijvoorbeeld toetreding tot de Unie of terugtrekking
uit de Unie heeft het Europees Parlement goedkeuringsrecht.
Degressieve vertegenwoordiging houdt in dat burgers van de lidstaten niet alle gelijk
vertegenwoordigd zijn.
De Commissie bevordert het belang van de Unie in het algemeen en oefent haar
verantwoordelijkheden geheel onafhankelijk uit. De leden van de Commissie zijn dus wel
afkomstig van de lidstaten, maar vertegenwoordigen die lidstaat niet. De Commissie
heeft een grote rol in het houden van toezicht op de uitvoering van EU-besluiten door
lidstaten, in het bijzonder de omzetting van richtlijnen.
Het Hof van Justitie van de Europese Unie bestaat uit het Hof van Justitie, het Gerecht
en gespecialiseerde rechtbanken. De taak van het Hof is om de eerbiediging van het
recht te verzekeren bij de uitlegging en toepassing van de Verdragen.
Verordeningen zijn maatregelen met een algemene strekking, wat te vergelijken is met
een wet in materiële zin. Het bevat dus algemeen verbindende voorschriften. Daarnaast
is het rechtstreeks van toepassing in de lidstaten, wat betekent dat het niet hoeft te
worden omgezet in nationale wetgeving.
Voor richtlijnen bestaat er wel een plicht om de bepalingen om te zetten in nationaal
recht. Een richtlijn is verbindend ten aanzien van het te bereiken resultaat. De vorm en
middelen waarmee het resultaat wordt bereikt, wordt aan de lidstaat overgelaten.
Besluiten is net als de verordening verbindend in al haar onderdelen. Het is geschikt
voor de tenuitvoerlegging van in verordeningen neergelegde algemene regels, maar het
kan ook een meer algemene regelstelling bevatten.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dominiqueouwerkerk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.76. You're not tied to anything after your purchase.