De duurzame verpleegkundige – preventie
Belangrijke begrippen:
1. Ziektepreventie
2. Gezondheidsbescherming
3. Gezondheidsvoorlichting- en opvoeding/gezondheidseducatie
4. Gezondheidsbevordering/gezondheidspromotie
1. Ziektepreventie
Doel: voorkomen van specifieke ziekten of aandoeningen
Strategieën/niveau’s:
Primaire preventie: elemeniren van oorzaken -> patiënt voelt zich goed en ziekte is afwezig
- Doelgroep/populatie: algemene bevolking
- Doel: gezond houden, gezondheid verbeteren
- Bv: vaccin, ontraden van roken, fruitdag bij kleuters, …
Secundaire preventie: vroegtijdig opsporen en behandelen -> patiënt voelt zich gezond, ziekte kan
aanwezig zijn
- Bv: screening kankers, …
Teriaire preventie: voorkomen van invalidering -> ziekte aanwezig en patient voelt zich ziek
- Doelgroep: populatie die de ziekte al heeft/mensen die al ziek zijn, maar erger proberen
voorkomen
- Bv: persoon met diabetes begeleiden en info geven om bv voetwonden te voorkomen
Quaternaire preventie: vermijden van onnodige interventies -> ziekte afwezig, patient voelt zich ziek
- Doelgroep: bevolking
- Bv: geen antibiotica nemen als het niet nodig is
2. Gezondheidsbescherming
Doel: voorkomen van ziekte, aandoeningen of invaliditeit
Strategieën: voorkomen of beperken van blootstellingen aan gevaren/risico’s
Doelgroep: volledige populatie, individuen die blootstaan aan bepaalde risico’s
Acties: beschermende maatregelen
Bv: welzijn op het werk, voorkomen van prikincidenten, ergonomisch werken, oordoppen, fluojassen,
, 3. Gezondheidsvoorlichting
Doel: individuen of groepen in staat stellen om te kiezen voor gezond gedrag
Strategieën:
- Informeren: kennis en inzicht vergroten
o Bv: campagne chlamydia -> alle info
- Sensibiliseren: attitudes en normen beïnvloeden
o Bv: op jonge leeftijd beginnen drinken -> hoe meer zeggen dart het niet n-oké is en
welke gevolgen er zijn, hun gedachten beïnvloeden -> vaak inzetten op voor- en
nadelen
- Opvoeden/trainen: vaardigheden aanleren
o Bv: als je weet wat gezond eten is dan weet je hoe je een gezonde maaltijd kunt
maken
o Bv: je weet dat roken ongezond is en je doet het niet -> omgaan met sociale druk en
nee zeggen
Actieterrein:
- Individueel: contact met huisarts of vpk, naar aanleiding van een preventief onderzoek
- Groep/populatie: scholen, gemeentes, bedrijven, mutualiteiten -> campagnes
4. Gezondheidsbevordering
Doel: individuen of groepen in staat stellen om controle te verwerven over de determinanten van
hun gezondheid
Determinanten = factoren die gezondheid beïnvloeden
à positief: voor 16 jaar geen alcohol
à negatief: ontslag, sociale druk, omgeving die niet is aangepast, geen fietspaden
Strategieën:
à gezonde keuzes makkelijker/evidenter maken en ongezonde keuzes minder makkelijk/evidenter
maken
- Gezondheidseducatie:
o Informeren, versterken, motiveren -> om gezondheid onder controle te houden
- Omgevingsinterventies
o Ondersteunende omgeving creëren -> niet enkel frieten aanbieden
- Regels en afspraken
o Kader creëren -> campagne niet drinken onder 16j is ook een wetgeving
- Zorg en begeleiding:
o Vroeg detectie, doorverwijzing
, Een reis door te tijd
1. Volksgezondheid – Public health
2. Gezondheidsvoorlichting (GVO) – health education
3. Gezondheidsbevordering – Health promotion
4. New public health
à sterke evolutie doorheen de afgelopen eeuw(en)
à we maken een tijdreis doorheen het werken aan gezondheid en we maken kennis met het DNA
van gezondheidsbevordering
1. Volksgezondheid – public health
Aanleiding:
à industrialisering met slechte arbeids – en woonomstadigheden (bv: geen riolering, weinig hygiene,
vervuild water) -> leidt tot veel infectieziekte
à eerste helft 19e eeuw: “laissez-faire” -> werdt onhoudbaar
à vooruitgang geneeskunde (bacteriologie)
- “Ziekte is rechtstreeks gelinkt aan leefomstandigheden en dus vermijdbaar”
Gezondheid:
= de afwezigheid van ziekte
= biomedisch model
Strategie:
= collectieve overheidsmaatregelen voor ziektepreventie
Actoren:
= (para)medici, overheid
Gevolg:
Daling infectieziekten en langere levensduur
, 2. Gezondheidsvoorlichting (GVO) – health education
Aanleiding:
à (wereld)oorlogen met hongesnood, fysieke en psychologische trauma’s
à verandering maatschappij (sociale structuren, mobiliteit, levensbeschouwing)
à gevolgen voor leefstijl (beleven van seksualiteit en relaties)
à langer leven maar lijden aan chronische ziekten ten gevolge van leefstijl (kanker, hart- en
vaatziekten, SOA’s)
à kennis is voldoende, focussen op educatie
= model: “de mens als rationeel wezen”
Voorbeelden interventies:
Affiches ter preventie van. Ongewenste zwangerschap, SOA’s, voorlichtingslessen, gevolgen roken,
affiches tegen preventie, hoe poets je u tanden, hoe dingen voorkomen
1970: gedragswetenschappelijke benadering komt in de kijker
à infectieziekten -> welvaarziekten
à focus op “behavioral risk factors”
Roken, voeding, beweging, veilige seks, …
à nadruk op eigen leefstijl
Gezondheid:
= toestand van volledig fysiek, psychisch en sociaal welbevinden
Strategie:
= informeren (kennis en inzicht vergroeten), sensibiliseren (attitudes en normen beïnvloeden,
opvoeden en trainen (vaardigheden aanleren)
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller febeboeren. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.44. You're not tied to anything after your purchase.