Hoofdstuk 1: Het begrip recht
1. Inleiding
Wat is recht?
= geen ‘echte’ definitie voor, wel elementen die in veel definities terugkomen
= nationaal product
= een normensysteem dat gecreëerd wordt door de overheid/de staat/het land overheid legt die
normen op + normen handhaven en fouten sanctioneren aan de hand van een controlesysteem
bv. politie, flitspalen, belastingdienst
(in studentenclub ook normen maar niet opgelegd door de overheid dus geen recht)
2. Recht als geheel van bindende regels
Regels = normen
2.1. Algemeen geldende regels
regels die voor iedereen gelden op een bepaald grondgebied
regels die voor elk rechtsobject gelden
1. Opleggen
2. Verbieden
3. Toelaten
4. Beloven
2.1.1. Algemene gebodsbepalingen
= regels die een bepaald gedrag opleggen
Meestal positief omschreven, heel simpel dus
Bv. Geboorte van kind ouders zijn verplicht om kind te erkennen bij de gemeente
Bv. Verkeersregels
Soms ook negatief omschreven men legt niet simpelweg wat regels op er wordt niet
gezegd wat je moet doen MAAR WEL welke sanctie of straf er volgt als je die regels niet
volgt
ARTIKEL 421 CODEX 2 (oude mensen die gevallen zijn niet helpen, zatte vrienden niet helpen en
achterlaten zware sancties als die personen overlijden of zwaar gewond blijken te zijn)
2.1.2. Algemene verbodsbepalingen
= regels die en bepaald gedrag verbieden
1
, strafrecht iets verbieden/zeggen dat iets niet mag wordt beschreven wat je niet mag
doen met een straf eraan verbonden
Bv. Verboden om meer dan 1 huwelijk tegelijkertijd te hebben
2.1.3. Verlofbepalingen
= regels die een bepaald gedrag toelaten
Bv. In een huwelijk is het toegelaten voor elke partij om een echtscheiding aan te vragen
Bv. Eigendomsrecht ARTIKEL 350 CODEX 2 als je eigenaar bent over bepaalde zaken heb je het
recht om daar alles mee te doen (verkopen, ruilen, weggeven)
2.1.4. Belovende regels
= regels die iets beloven
Bv. Recht op arbeid je mag werken/ je hebt het recht om te gaan werken
Werklozen?
Veel mensen die willen wel werken maar hebben geen werk overheid moet hun best
doen om te streven naar zo veel mogelijk arbeidsaanbiedingen
Bv. Recht op sociale zekerheid
Bv. Recht op behoorlijke huisvesting
2.2. Regels toepasbaar na keuze
Heel veel regels Allemaal naleven? recht is geen rotsblok aan uw been
Heel veel regels ga je nooit last van hebben omdat deze niet gelden/van toepassing zijn
Bepaalde regels gelden pas als je een bepaalde keuze hebt gemaakt
Veel rechtsregels zijn pas van toepassing als je fouten maakt
Rechtssubjecten (mensen) bepalen leven zelf en afhankelijk van de keuzes die gemaakt
worden komen ze in contact met bepaalde rechtsregels
Bv. regels binnen een huwelijk niet van toepassing als je nooit trouwt
Bv. werken in loondienst niet van toepassing als je zelfstandige bent
2.3. Wilsaanvullende of suppletieve regels
recht gaat er vanuit dat het eigen keuzes maakt en de overheid zich daar zo min mogelijk
mee moet moeien DUS veel vrijheid en weinig inmenging van overheid
Uw eigen wil gaat voor in een wilsaanvullend contract
Suppletieve regels zijn de reservebank van het recht
Je bepaalt zelf de regels, er zijn regels maar als je je niet aan die regels wil houden kan dat
want het zijn suppletieve regels
Suppletieve regels zijn bindende regels als je er nooit van afwijkt, als je er wel van wil
afwijken kan dat gewoon
Bv. je gaat sterven recht heeft regels voor i.v.m. erfenis maar je kunt ervan afwijken door een
testament aan te maken (regels toepasbaar na keuze)
2
,Bv. Huwelijk veel ouders hebben een wilsaanvullend contract gebaseerd op eigen keuzes alles
voor het huwelijk is van de partner zelf, alles na het huwelijk wordt gedeeld is een suppletieve
regel die regel moet je niet volgen
2.4. Technische regels
= regels over een termijn heen bv. handtekeningen
Technische regels zijn saai, complex
3. Recht en de maatschappelijke orde + 4. Recht en gezag
Recht = mensenwerk
= maatschappelijk product
= verandert en wijzigt want gemaakt door de overheid
= recht staat niet vast
Bv. pensioenwet de leeftijd van het pensioen moet naar beneden
maatschappij en samenleving verandert dus verandert het recht mee, recht is
veranderlijk
“Ubi societas, ibi lus, ibi lus, ibi societas.”
“Waar er een samenleving is, is er recht, waar er recht is, is er een
samenleving.”
je kunt geen samenleving hebben zonder recht zonder recht is het de wet van de
sterkste
Ook geen recht zonder samenleving regels moeten ooit gemaakt zijn dus samenleving
nodig
Samenleving heeft het recht nodig, het recht heeft de samenleving nodig
recht is zo oud als de mens ook de Romeinen hadden recht hadden ook regels nodig
ons recht is in vele gevallen gebaseerd op het Romeins recht
Wat is de overheid?
= onze overheid is een veel koppig monster federale overheid, 3 gemeenschappen en 3 gewesten
HOOFDSTUK II. DE INDELINGEN VAN HET RECHT
1. Rechtstakken – Publiekrecht en privaatrecht
doel is verschillend
publiekrecht = verdediging van de algemene belangen van de overheid door organisatie, het
waarborgen van de overheid
privaatrecht = eigen belangen, private belangen van particulieren beschermen
aard is verschillend
publiekrecht = bindende regels (verticaal, ondergeschikt)
privaatrecht = overgrote deel suppletieve regels (horizontaal, niemand is meer waar dan de
andere
Grens tussen publiekrecht en privaatrecht is in de loop van de tijd steeds vager geworden grens
tussen de twee kan vervagen afhankelijk van de keuzes die je maakt
Vb. Arbeidsrecht
In 19e eeuw arbeidscondities = amper regels wat de grote bazen betreft regels wat arbeid
condities betreft waren allemaal privaatrecht (Daens)
Na die opkomst van socialisten = regels worden ingevoerd door overheid, overheid is zich gaan
moeien (minimumloon, max. werkuren) privaatrecht wordt voor een groot deel publiekrecht
arbeidsrecht is voor een groot deel publiekrecht geworden
Vb. Recht wat ziekten, werkloosheid en invaliden betreft OCMW en ziekenkas ook allemaal
publiekrecht geworden
2. Nationaal recht en internationaal recht
Nationaal recht = een nationaal product = gekoppeld aan een staat
geen staat zonder recht
elk land heeft zen eigen echt, maakt zijn eigen keuzes
Internationaal recht = recht niet gebonden aan een staat, recht dat over verschillende staten heen
gaat, staten maken afspraken met elkaar door middel van een verdrag
Bv. Erasmus naar Canada: Ga je daar welkom zijn? Heb je daar een stageplaats? België en Canada
maken dan afspraken met elkaar in de vorm van een verdrag
Supranationaal recht = lidstaten ontvangen een eigen regelgevende en/of rechtsprekende
bevoegdheid van bepaalde organisaties mogelijkheid om nationaal recht te beïnvloeden of aan te
passen
verandering brengen in terrorisme, klimaatbeleid moet internationaal aangepakt worden
Bv. Europese Unie
3. Objectief recht en subjectief recht
2 percepties om naar het recht te kijken
1. Objectief recht
= alle rechtsregels die op de dag van vandaag bestaan, alle recht die je ter beschikking hebt,
gewoon het fenomeen recht
= het Engelse ‘law’
= het recht los van mensen, los van wat moet je ermee doen
= gewoon de woorden op papier
2. Subjectief recht
= we het objectief recht/regels bekijken het recht vanuit het rechtssubject, vanuit de persoon
= wat zit er nu in dat objectief recht voor mij
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nettebruyndonckx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.54. You're not tied to anything after your purchase.