Summary
Samenvatting Arbeidsrecht Rechtsgeleerdheid
- Course
- Institution
Samenvatting Arbeidsrecht Rechtsgeleerdheid
[Show more]
Seller
Follow
lottehanssen
Content preview
Arbeidsrecht - RechtsgeleerdheidHoorcollege 1
Arbeidsovereenkomst: een bijzondere overeenkomst
“In het arbeidsrecht gaat het om het regelen van de verhouding tussen
degene die in afhankelijkheid arbeid verricht en degene die van die arbeid
gebruik maakt”
Degene die het werk aanbiedt vertegenwoordigt het kapitaal en diegene
heeft de macht. Degene die werk zoekt is afhankelijk van de arbeid voor
zijn levensonderhoud.
‘Dubbele’ afhankelijkheid
• Werknemer is zowel juridisch ongelijk (gezagsverhouding) aan de
werkgever, als economisch.
• Hij is immers doorgaans voor zijn levensonderhoud
afhankelijk van het hebben van een baan.
Ongelijkheidscompensatie: waarom in dwingend recht?
Gij kunt zooveel regels van aanvullend recht ten behoeve van arbeiders
verzinnen als gij wilt; het zal u niets baten; de werkgever legt hun een
contract voor, waarbij zij van hunnen rechten afstand doen; wanneer zij
hebben geteekend –en zij zullen altijd teekenen behalve in tijden van
werkstaking –dan blijft er van al hunne rechten niets over. (Wetgever 1907)
Arbeidsovk fungeert als entreebiljet voor...:
In het bw:
• Ontslagbescherming
• Loon bij ziekte, vakantierechten, informatierechten, goed
werkgeverschap
Buiten het BW:
• Bescherming door andere wettelijke regelingen voor
werknemers Zoals wet minimum loon, arbeidstijden- en
omstandighedenwet, socialezekerheidswetten (WW, WIA
etc.)
Collectief arbeidsvoorwaarden regelen
Vakbond(en) & werkgever(sorganisatie) sluiten collectieve
arbeidsovereenkomsten voor sector of onderneming
• Gestimuleerd via driekwartdwingend recht
• Zie bijv. art. 7:668a lid 5/6, art. 7:672 lid 6
Waarom collectief organiseren?
De gemeenschap tussen de arbeiders ligt in de noodzakelijkheid om
gezamenlijk voor betere arbeidsvoorwaarden te strijden,
De patroons worden tot gemeenschap gedrongen door hun
gezamenlijk verweer tegen den aanval der arbeiders èn door de
economische noodzakelijkheid tot concurrentie-beperking. (Paul Scholten
1949)
Het is een deel voor werkgevers ook prettig als ze collectief de
arbeidsvoorwaarden vastleggen:
, o Het is efficiënt als je een grote organisatie hebt. Iedereen weet
waar hij aan toe is. Je hoeft niet elke keer een individueel contract
af te sluiten. Ze kunnen gewoon de CAO laten tekenen.
Voor kleine bedrijven is dit ook handig, want ze
hebben geen personeelsfunctionaris.
o Het is goed voor de innovatie. Je gaat je dan op andere manieren
proberen te onderscheiden dan op basis van loon.
Arbeidsrecht is “functioneel rechtsgebied”
‘Het geheel van rechtsregels dat betrekking heeft op de
arbeidsverhouding van de onzelfstandige beroepsbevolking’ (inclusief
het risico op ziekte, arbeidsongeschiktheid en werkloosheid)
Bronnen: Arbeidsrecht bevat zowel publiek- als privaatrechtelijke
onderdelen/elementen- verspreid over verschillende wetten en
vindplaatsen
Bronnen van het arbeidsrecht
Stel een cao zegt dat nachtwerk voor vrouwen verboden is en in een
verdrag staat dat voor mannen en vrouwen gelijk moeten zijn, dan is de
cao-bepaling nietig/vernietigbaar.
In beginsel geldt gunstigheidsbeginsel. Als iets gunstiger is wat je hebt
afgesproken met de wetgever, dan mag dat zo blijven. Dit beschermt de
werknemer.
De (nabije) toekomst van werk: uitdagingen in een tijd van digitalisering en ‘big
data’…
,“Steeds meer bedrijven besteden hun juridisch werk uit aan zelfstandige
juristen en omzeilen zo hun vaste advocaat.
De schnabbeleconomie: ‘De vaste baan met een carrière maakt plaats voor
de online klus. Digitaal freelancen past bij onze gemakscultuur met een
korte tijdshorizon. En valt in een arbeidsrechtelijk niemandsland.
Arbeid en recht in 1894, 1919, 1944,1969, 1994, 2019
Anno 1894: drie bepalingen inzake ‘arbeid’
Uitgangspunt: de samenleving bestaat uit vrije en gelijke burgers: het
algemeen belang wordt het best gediend wanneer deze burgers hun
eigen, individuele belang in volledige vrijheid kunnen nastreven.
Vrijheid van ieder individu om naar eigen inzicht over zijn goederen te
beschikken en daarvan de vruchten te plukken, moet gewaarborgd worden.
Kernleerstuk > contractsvrijheid = de vrijheid om te bepalen met wie en
onder welke voorwaarden een overeenkomst wordt aangegaan.
- Art. 1583 en 1585 BW: ‘huur en verhuur van diensten, werk en
nijverheid’
- Art. 1637 – 1639 BW: ‘huur van dienstboden en werklieden’
1894 – begin van aanpak “sociale questie”
1874: Kinderwet Van Houten
1886: parlementaire enquête naar Kinderwet en de
arbeidstoestanden 1889: Arbeidswet 1889
1890-1894: Staatscommissie-Rochussen onderzoekt:
(1)maatschappelijke toestanden arbeiders,
(2)relatie werkgever - werknemer en
(3)arbeidsomstandigheden
1891: eerste aanzet regeling arbeidsovereenkomst (W.H.
Drucker) 1895: Veiligheidswet 1895
1919 Oprichting ILO en invoering 8-urige werkdag in NL
• 1919: Arbeidswet 1919
• 1927: Wet op de cao
• 1929: 29 oktober, beurskrach, crisismaatregelen o.a.
werkverschaffing
• 1930: Arbeidbemiddelingswet
• 1933: Huisarbeidswet
• 1934: Veiligheidswet 1934
• 1934: Wet tot regeling van het verrichten van arbeid door
vreemdelingen
• 1937: Wet op het avv
• 1937: Wet inzake de verdeling van de beschikbare arbeid
‘Mechanic Taylorism’ (1936): van massaproductie naar massaconsumptie >
goed werkgeverschap’ als welbegrepen eigen belang.
1944 Regering in ballingschap denkt na over de naoorlogse welvaartsverdeling en
verzorgingsstaat
• 1945-1970: geleide loonpolitiek
• 1950: Wet op de ondernemingsraden (1971/1979);
Wet op de bedrijfsorganisatie
, • 1964: Wet arbeidsvergunning vreemdelingen (1978/1995)
• 1947: Noodwet ouderdomsvoorziening
• 1957: Algemene Ouderdomswet
• 1959: Algemene Weduwen- en Wezenwet (1997)
• 1949: Werkloosheidswet (1965/)
• 1965: Wet werkloosheidsvoorziening (in 1987 samengevoegd met
WW)
• 1963: Algemeen bijstandswet (2004)
• 1967: Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (2005)
Brief van de directie van V&D aan de werknemers (1949)
“ten zeerste betreuren wij het, dat er onder ons personeel nog zovelen
zijn, die de betekenis van de vakorganisatie – niet alleen voor hun eigen
positie, maar ook voor het gehele sociale bestel in ons vaderland – tot op
heden miskend hebben en nog niet als lid zijn toegetreden. Wij [stellen]
het op hoge prijs, dat ons gehele personeel, van welke rang dan ook, lid is
dan een vakorganisatie’.
1969 De eerste gastarbeiders – ‘hippies’ – familie doorsnee & doorzon cq. Jan,
Jans en de kinderen…
• Oa:
• Wet minimumloon en vakantietoeslag 1968
• Wettelijk recht op jaarlijkse vakantie
Vanaf 1975 meer arbeidsrecht ‘made in EU’
Start: gelijke beloning m/v en sociale maatregelen bij reorganisaties
Voornamelijk via secondair EU-recht: verordening, richtlijn,
raamovereenkomst Moet basis hebben in primair EU-recht:
Zie art. 153 VWEU en let op lid 5!
Opwaartse trend in sociaalrechtelijke bescherming samengevat
• Beginfase ca 1872 - 1926: een taaie strijd voor fatsoenlijker
arbeidsvoorwaarden. Eerste contouren soc.zek. stelsel. In deze
opbouwfase blijft VRIJHEID voorop staan.
• 1919 – 1940 oprichting ILO; interbellum: concurrentiebeperkende
regels (o.a. wet AVV van cao’s 1937) en toename
socialezekerheidswetgeving. Meer SOLIDARITEIT/ GELIJKHEID
• ‘Les trente glorieuses’: 1945 – 1975: nog meer SOLIDARITEIT
(wederopbouw, ‘geleide economie’, overlegeconomie, paternalisme)
1994 deregulering, privatisering, marktwerking en het arbeidsrecht…
• Regeerakkoord “Paars I” -> motto: “Werk, werk en nog eens werk”
• Bezuinigingen op arbeidsvoorwaarden van ambtenaren,
studiefinanciering, de kinderbijslag, nabestaandenwet,
‘privatisering’ Ziektewet
• Beleid gericht op het scheppen van banen. Ook het gunstige
economische tij zorgde dat de werkgelegenheid fors toenam. Zelfs
in het buitenland bewondering voor het 'poldermodel'. Er kwam
zelfs weer waardering voor de overlegeconomie waar de
coalitiepartners VVD en D66 eigenlijk van af wilden.
• De sociale partners sloten uit angst voor wetgeving van het
kabinet (dat overigens intern verdeeld was) in 1996 het
zogenaamde 'Flexakkoord'.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lottehanssen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.82. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
48298 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now