Summary
Samenvatting Religie, zingeving en levensbeschouwing KU Leuven
- Course
- Institution
Samenvatting Religie, zingeving en levensbeschouwing KU Leuven
[Show more]
Seller
Follow
philipbergkamp
Reviews received
Content preview
Religie, zingeving en levensbeschouwing -Handelsingenieur
1 Algemene inleiding (cursus p 2-8)..................................................................................................4
1.1 Drie definities.........................................................................................................................7
1.2 Inleiding over onze huidige postmoderne context [pp. 19-21]...............................................9
1.3 Habermas over religie in een postseculiere samenleving (zie Reader: tekst P. Loobuyck).....9
2 Geloof en wetenschap: De verhouding tussen religie en andere systemen en de eigenheid van
religieuze taal.......................................................................................................................................10
2.1 Vier modellen in context (cf. Thema 1: Geloof en wetenschap)...........................................10
2.2 Habermas over religie in een postseculier perspectief.........................................................17
2.3 Vervolg Inleiding: Eigenheid van religieuze taal...................................................................20
3 Humanisme en religie: macht, vrijheid en transcendentie...........................................................23
3.1 Dostojevski’s Grootinquisiteur: Verschillende interpretaties (cf. Quadriga)..........................23
3.2 Inleiding: religie en humanisme?..........................................................................................23
3.3 Wat is humanisme?..............................................................................................................24
3.4 De Grootinquisiteur: een humanistische interpretatie..........................................................25
3.4.1 Vrijheid vs geluk............................................................................................................26
3.4.2 Liefde vs zorg................................................................................................................27
3.4.3 Transcendentie vs macht..............................................................................................28
3.5 Wie is nu humanist?.............................................................................................................28
3.6 Een theologisch respons.......................................................................................................29
3.7 Actualisering: reductio ad inquisitionem?............................................................................30
4 Fundamentalisme als modern fenomeen.....................................................................................32
4.1 Context van modernisering in moslimwereld.......................................................................32
4.1.1 Premoderne leefwereld................................................................................................32
4.1.2 Modernisering door kolonisatie: Secularisatie (Functionele differentiatie)..................33
4.1.3 Na de onafhankelijkheid (dekolonisatie): moderne ideologieën..................................33
4.1.4 Reacties moslims op deze context................................................................................34
4.2 Islamisme als politieke theorie.............................................................................................35
4.2.1 Theorie van Mawdoedi.................................................................................................35
4.2.2 Kritiek: tragedie van islamisme.....................................................................................37
1
, 4.2.3 Modern fenomeen?......................................................................................................39
4.3 Nota over jihadisme in 21ste eeuw........................................................................................39
5 Religie, gemeenschap en gevangenis...........................................................................................41
5.1 Inleiding over religie voor atheïsten: Een heidense gebruikersgids......................................41
5.2 Methode in Religie voor atheïsten.......................................................................................42
5.2.1 Vreemden ontmoeten (Hoe gemeenschapszin creëren?) p. 23....................................42
5.2.2 Analyse van religieuze traditie......................................................................................44
5.2.3 Vertaling naar seculiere alternatieve toepassingen......................................................45
5.2.4 Besluit ivm maatschappelijke relevantie van religie.....................................................46
5.2.5 Vervolg de Bottons tekst over vergeving en ontsporing (zelf te lezen).........................46
5.2.6 Kritiek op de Botton......................................................................................................46
5.3 Respons door Dr. Pieter De Witte.........................................................................................46
5.4 Twee songs...........................................................................................................................49
5.4.1 The fields of Athenry.....................................................................................................49
5.4.2 Salve Regina (traditioneel Gregoriaans marialied en vertaling.....................................50
6 Schuld en vergeving......................................................................................................................51
6.1 Morele toorn als vertrekpunt...............................................................................................53
6.2 Rechtspraak als eerste antwoord.........................................................................................54
6.3 Drama van victimisme..........................................................................................................55
6.4 Eigen bijdrage van herstelbemiddeling.................................................................................57
6.5 Vergeving..............................................................................................................................58
6.6 Een religieus perspectief.......................................................................................................59
6.7 Een christelijke interpretatie................................................................................................60
6.8 Belang van traditionele verhalen, symbolen en rituelen......................................................63
7 God, lijden en kwaad....................................................................................................................65
7.1 De relatie tussen God en kwaad...........................................................................................65
7.1.1 Vraag van de Theodicee: God = goed + almachtig?......................................................65
7.1.2 Het manicheïsme..........................................................................................................66
7.2 Kritiek en alternatief [Mulisch en Aquino]............................................................................68
7.2.1 Ethische kritiek.............................................................................................................68
7.2.2 Christelijke theologische kritiek....................................................................................68
7.2.3 Alternatieve theorie: Privatio boni...............................................................................69
7.3 Holocauststudies en privatio boni........................................................................................71
7.3.1 H. Arendt over Eichmann-proces (1962).......................................................................71
7.3.2 Lifton’s doubling: actuele versie van privatio boni-theorie? [D.J. Fasching].................72
7.3.3 Zelfbedrog/begoocheling [Hauerwas & Burrell]...........................................................72
2
,7.4 Het vuur in de assen van Auschwitz.....................................................................................74
7.5 Slotbeschouwing over God en het kwaad: het getuigenis van Etty Hillesum.......................75
- Veel mensen vragen zich af wat ze aan het doen zijn en dit ontneemt de motivatie
o
- Millenials (vanaf jaar 1985 geboren) vertonen zeker problematisch gedrag op de werkvloer
o https://www.youtube.com/watch?v=JYMGY6R38e0
o Ook kritiek op de werkvloer waarin ze beginnen en de samenleving waarin ze
zijn opgegroeid
o Mensen worden vaak in de steek gelaten bij de vraag: ‘waarom doen we
dit eigenlijk?’
- Waarom dit vak in 2019?
o Rik Torfs: ‘Wie religie enkel verwerpt en niet probeert te begrijpen, spreekt
een andere taal dan de rest van de wereld. En heeft weldra een tolk nodig
voor een eenvoudig gesprek.’
o Een meer algemene vorming
o Bewuster maken van eigen veronderstellingen en paradogma’s
- God kent een revival omwille van de migratie
o Helft van de niet-Europese migranten is christen
3
, o
1 Algemene inleiding (cursus p 2-8)
- Zingeving (V. Frankl)
o In Duits kamp
▪ Hij ondervindt dat het overleven gaat om wat hij noemt de factor zingeving
• Bv vrouw die enorm afziet maar die toch in leven blijft. Tijdens
het gesprek zegt ze dat ze nog leeft omdat ze haar kinderen wil
terugzien.
• Als ze hoort dat de kinderen zijn overleden, dan sterft de
vrouw binnen een paar dagen
• = psychologisch
• Als de reden om te leven weg valt, dan ontbreekt elke zin
• Elke mens heeft een behoefte tot zingeving, net zoals om te eten
en drinken
▪ Frankl heeft het overleefd omdat hij zelf aan een boek aan het werken
was (dus een reden om te leven)
▪ Fundamentele vragen: wat drijft de mens om in leven te blijven?
o ~ identiteit, krachtbronnen, perspectief, relaties, oriëntatie, prioriteiten,…
o Zie onderzoek De grote levensvragen (2017)
o https://radio1.be/programma/de-grote-levensvragen
o Iedereen heeft een behoefte aan zingeving en dit blijkt op momenten dat mensen
de zingeving proberen af te pakken
▪ Niet iedereen doet hier veel mee en niet iedereen heeft iets met
levensbeschouwing
▪ In dit vak een meer systematische benadering van levensbeschouwing
• Kijken naar bepaalde systemen die geprobeerd hebben
een antwoord te bieden op zingevingsbehoeften (=
levensbeschouwingen)
- b) Levensbeschouwing:
o ‘uitgewerkte en op fundamentele uitgangspunten berustende visie op het
menselijk bestaan, een richtinggevende moraal, en een (literaire, artistieke,
filosofische) traditie die als bron van zingeving fungeert’
▪ Visie: iedereen heeft een visie over het menselijk bestaan
• Hieruit wordt gezegd wat belangrijk is, wat gedaan mag worden
▪ Moraal:
▪ Traditie: datgene wat doorgegeven wordt doorheen de generaties
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller philipbergkamp. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.30. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
59063 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now