Summary
Samenvatting PB2212 - Adolescentiepsychologie
- Course
- Institution
- Book
Een samenvatting van het vak Adolescentiepsychologie (PB2212).
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
Michaela12
Reviews received
Content preview
THEMA 1: INLEIDINGHOOFDSTUK 1: Adolescentie in de levensloop
Adolescentie
- het woord adolescentie wordt gebruikt voor de periode tussen de kinderjaren en de
volwassenheid
- de afgrenzing van deze periode is lastig met harde leeftijdsgrenzen aan te duiden en kan
beter gekoppeld worden aan de aard en het karakter van de ontwikkelingen die in deze
periode plaatsvinden
- toch wordt om praktische redenen soms gebruik gemaakt van een indeling op basis van
leeftijdsgrenzen, waarbij wordt uitgegaan van de periode tussen 10 en 23 jaar
- de vroege adolescentie zou dan tussen 10 en 13 jaar liggen, de middenadolescentie
tussen 14 en 18 jaar en de late adolescentie begint dan rond het 19e levensjaar
- deze afbakening moet voorzichtig worden gehanteerd en kan niet alleen per individu
verschillen, maar is ook afhankelijk van culturele aspecten
1. Inleiding
Vooraf
- de grenzen van de adolescentie zijn onduidelijker geworden
- sommigen menen zelfs dat de adolescentie een kunstmatig begrip is
- veel van de mijlpalen die het begin of het eind van de adolescentie markeren, zouden
berusten op afspraken die men binnen een bepaalde cultuur op een zeker moment
maakt
- dat wil echter niet zeggen dat de adolescentie daarom geen aparte periode is
- er zijn tal van ontwikkelingen te noemen die het onderscheiden van de adolescentie als
specifieke levensperiode rechtvaardigen
2. Adolescentie: een beschrijving
Adolescentie: een beschrijving
- het woord adolescentie wordt gebruikt voor de periode tussen de kinderjaren en de
volwassenheid
- dit is een periode van overgang waarin zich veel ontwikkelingen voordoen op
verschillende terreinen
- bovendien staan deze ontwikkelingen niet los van elkaar
- zij werken door in de manier waarop de jongere zichzelf ziet en ervaart
- de belangrijkste ontwikkelingstaak in de adolescentie is daarom, in navolging van
Erikson, te typeren als het ontwikkelen van een eigen identiteit
- daarbij spelen de reacties van mensen om jongeren heen een belangrijke rol
- in de interactie met deze anderen komen jongeren tot keuzes die grote consequenties
kunnen hebben voor de toekomst
- op deze wijze ontstaat geleidelijk een besef van identiteit, dat wil zeggen dat de jongere
zichzelf beleeft als iemand met een eigen herkenbare levensstijl die consistent is en voor
andere mensen herkenbaar is
- leeftijd is daarom geen waterdicht criterium om de periode van adolescentie te
definiëren, of om te bepalen welke bij de ontwikkeling horende problemen een jongere
op een bepaald moment tegenkomt
1
, - tegelijkertijd is leeftijd vaak wel het enige criterium dat beschikbaar is om een
maatschappelijke status aan te geven
- sommige leeftijdsgrenzen liggen al vrij vroeg in de adolescentie en lijken ook steeds
verder naar voren te schuiven
- tegelijkertijd lijkt de maatschappij op het gebied van studie en werk steeds ingewikkelder
te worden
- aan de ene kant bestaat de verwachting dat adolescenten al vroeg zelfstandig zijn, terwijl
ze pas laat beschikken over de middelen daarvoor
- sommigen veronderstellen dat juist deze tegenstrijdigheid tot probleemgedrag leidt
- anderen wijzen er op dat jonge twintigers het juist niet onprettig lijken te vinden dat zij
nog geen volwassen rollen op zich hoeven nemen
- men spreek weleens van een verlengde adolescentie en Arnett noemt dit emerging
adulthood
- voor sommigen leidde dit idee tot het formuleren van een nieuwe crisis, de quarterlife
crisis, maar het meeste onderzoek spreekt het bestaan van een echte crisis tegen
- het idee dat de leeftijdsgrens van 18 jaar niet zonder meer betekent dat iemand
volwassen is, wordt steeds meer gemeengoed
- deze verlengde adolescentie geldt echter niet voor alle jongeren
- sommigen beginnen al vroeg met experimenteren, en sommige jongeren kunnen zich
geen verlengde adolescentie veroorloven
- leeftijdsaanduidingen zijn dus altijd benaderingen
- de afgrenzing van een periode kan daarom het beste worden gekoppeld aan de aard en
het karakter van de ontwikkeling die in deze periode plaatsvindt
- wanneer er om praktische redenen toch leeftijdsgrenzen moeten worden aangegeven, is
de periode van ongeveer 10 tot 23 jaar de adolescentieleeftijd
- de vroege adolescentie ligt tussen 10 en 13 jaar, de middenadolescentie tussen 14 en 18
jaar en de late adolescentie tussen 19 en 23 jaar
3. Pubertijd en adolescentie
Puberteit en adolescentie
- het begrip puberteit heeft betrekking op het proces van geslachtsrijp worden, inclusief
de hormonale ontwikkeling die rijpings- en ontwikkelingsprocessen aanstuurt
- de adolescentie is de fase waarin de jongere de veranderingen gaat integreren
- wat hierboven werd gezegd over de grenzen tussen adolescentie en volwassenheid,
geldt in zekere mate ook voor het verschil tussen puberteit en adolescentie
- er is namelijk sprake van een cyclisch samenspel van biologische veranderingen en
gedragsveranderingen, dat tot ver in de adolescentie en zelfs tot de jongvolwassenheid
kan duren
3.1 Begin en einde van de adolescentie: verschillen per cultuur en sekse
Begin en einde van de adolescentie; verschillen per cultuur en sekse
- de adolescentie is een periode die moet worden gezien binnen het kader van de gehele
levensloop
- de overgangen tussen kinderjaren, adolescentie en volwassenheid zijn vaak niet zo
duidelijk, en er worden dan ook verschillende definities gehanteerd
- vaak wordt gezegd dat de adolescentie begint in de biologie en eindigt in de cultuur
2
, - toch is het eenzijdig om het begin alleen maar in verband te brengen met biologische
veranderingen
ten eerste beginnen hormonale veranderingen al veel vroeger
ten tweede loopt het psychische ontwikkelingsproces niet altijd synchroon met
de lichamelijke rijping
ten derde zien we aan het begin van de adolescentie ook veranderingen die
sociaal en cultureel zijn bepaald
- het einde van de adolescentie wordt meestal weergegeven als het bereiken van de
volwassenheid
- maar ook bij volwassenen is sprake van een voortdurend ontwikkelingsproces
- er zijn dan ook diverse vormen en momenten van volwassenheid denkbaar, al naar
gelang de persoonlijke, maatschappelijke of culturele ontwikkeling
- sociale en culturele aspecten bepalen dus in grote mate hoe de adolescentie wordt
afgebakend
- naast culturele invloeden zijn ook sekseverschillen van invloed op de wijze waarop de
ontwikkeling zich gedurende de adolescentie manifesteert
4. Een moeilijke leeftijd?
Een moeilijke leeftijd?
- vroeger werd vaak gezegd dat de adolescentie een periode is van grote emotionele
beroering en opstandigheid, aangeduid met het begrip Storm and Stress
- in werkelijkheid lijkt het meer zo te zijn dat de adolescentie een periode is die voor bijna
iedereen wel wat stress oplevert, maar waar de meeste jongeren uiteindelijk goed
doorheen komen
- feit blijft dat sommigen wel degelijk grote problemen ervaren tijdens de adolescentie
- maar wanneer moeten we ons afvragen of deze problemen kunnen duiden op een
stoornis in de ontwikkeling?
Steinberg noemt drie aandachtspunten:
- de noodzaak om onderscheid te maken tussen eenmalige stemmingen of gedragingen en
meer langdurige patronen
- de noodzaak om de diagnostische vraag te stellen of de problemen een symptoom
kunnen zijn van een (dreigende) stoornis
- de timing van het probleemgedrag
treedt het op in de adolescentie of heeft het zijn wortels in de periode daarvoor?
in diverse theorieën over antisociaal gedrag wordt onderscheid gemaakt tussen
life-course persistent en adolescence limited gedrag
een soortgelijk onderscheid kan worden gemaakt op het gebied van emotionele
problemen
voor het beoordelen van de mate van problemen tijdens de adolescentie lijkt het
dus belangrijk een ontwikkelingspsychologische kijk te hebben
3
, 5. Een ontwikkelingspsychologisch uitgangspunt
Een ontwikkelingspsychologisch uitgangspunt
- het verloop van de ontwikkeling wordt in belangrijke mate bepaald door wat er in de
periode voorafgaand aan de adolescentie is gebeurd
- risicofactoren zijn van invloed op het verloop van de ontwikkeling na de adolescentie
- om dit verloop inzichtelijk te maken is een ontwikkelingspsychologisch perspectief nodig
- het ontwikkelingsproces is op te vatten als het resultaat van een langdurige
wisselwerking tussen aanleg en omgevingsfactoren
5.1 De adolescentie als een ontwikkelingsperiode, met specifieke ontwikkelingstaken
De adolescentie als een ontwikkelingsperiode, met specifieke ontwikkelingstaken
- vaak worden intra-individuele veranderingen opgevat als een opeenvolging van fasen
- dit veronderstelt dat bepaalde gedragswijzen en attituden typerend zijn voor een
bepaald niveau van psychische ontwikkeling en dat deze kenmerken ontstaan volgens
een proces dat een vaste volgorde vertoont
- de fasen kunnen duidelijk af te grenzen zijn, of een vloeiende overgang hebben
- als karakteristiek voor de fase van de adolescentie worden vooral gezien
vormen van een eigen identiteit en bereiken van autonomie ten opzichte van de
ouders
de manieren van omgaan met bepaalde innerlijk beleefde conflicten
een bepaald niveau van cognitief functioneren
- het denken in termen van fasen is wat controversieel
- het onderscheiden van niveaus hoeft immers niet te betekenen dat iedereen van
dezelfde leeftijd ook in dezelfde fase zit
- toch is men het er over eens dat het zinvol is kwalitatief verschillende niveaus te
onderscheiden, maar wel met een kanttekening over de algemene geldigheid van de
fasen
- naast de verschillende ontwikkelingsniveaus kunnen ook ontwikkelingstaken
onderscheiden worden
- die verwijzen naar de eisen en verwachtingen die binnen een cultuur voor een bepaalde
leeftijdsgroep gelden
- het vervullen van een bepaalde ontwikkelingstaak wordt als een voorwaarde gezien voor
een goed verloop van de verdere ontwikkeling
- ontwikkelingstaken bouwen op elkaar voort
- sommige ervan hebben een universeel karakter, andere hangen meer samen met
maatschappelijke verwachtingen
- Spanjaard en Slot onderscheiden voor de adolescentie de volgende thema’s: positie ten
opzichte van ouders, onderwijs of werk, vrije tijd, eigen woonsituatie, autoriteit en
instanties, gezondheid en uiterlijk, sociale contacten en vriendschappen, sociale media
en internet, intimiteit en seksualiteit, en cultuurverschillen
- soms wordt bij de formulering van taken een bepaald aspect van de ontwikkeling
benadrukt
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Michaela12. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.97. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53340 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now