Vormt de basis voor:
- Grove motoriek
- Lateralisatieontwikkeling
- Fijne motoriek
- Oogbewegingen + oog-handcoördinatie
Visuele waarneming
Visuomotoriek
Grafomotoriek
- Oriëntatie in de ruimte
Grove motoriek:
Oprichting
Gekruiste bewegingn
Bilaterale coördinatie
Voortbewegen
Vangen en werpen
Vakgebied kiné
LATERALISATIE ONTWIKKELING
= is de gespecialiseerde en verfijnde samenwerking van de beide hersenhelften
= het ervaren van verschillen in de ruimtelijke organisatie van het lichaam tussen links en rechts.
Ons lichaam heeft een middenlijn, een ‘virtuele grens’ die de ene kant van de andere scheidt
(craniocaudaal).
ONTWIKKELING VAN LATERALISATIE
start bij het ontdekken van twee kanten: een kind leert door te experimenten en te bewegen het onderscheid
voelen tussen de twee lichaamshelften.
4 leerlijnen:
Intermanuele lateralisatie: voorkeurshand en steunhand
Intramanuele lateralisatie: sturende en steunende vingers
Overzicht krijgen over het werkveld
Leren kruisen van de lichaamsmiddenlijn
Leerlijnen ontwikkelen zich ongv gelijktijdig
,VOORKEURSHAND EN STEUNHAND
Voorkeurshand ontwikkelt bewegende functies.
Andere hand wordt meer steunende hand.
Beide handen leren samenwerken op hun eigen manier.
Handen moeten elkaars taak (tijdelijk) kunnen overnemen.
Leerlijn intermanuele lateralisatie:
Inzoomen:
Meebewegen: normaal op kleuterleeftijd en normaal tot 8 jaar, maar omwille van leren schrijven in het eerste
leerjaar: belangrijk om steunende hand te leren gebruiken.
Functionele asymmetrie (elk zijn functie): van statisch naar dynamisch
Van ‘onhandig’ naar ‘handig’
Dankzij intermanuele lateralisatie: functionele verschillen leren kennen tussen beide lichaamshelften:
start van lichaamsbesef van de linker- en rechterzijde
Oefenen maar!
Zie FM-doos
Remediëren:
- Oefenen van onderliggende vaardigheden:
Starten met goede symmetrie (zie 11.4)
Oprichting! Goed actief rechtop zitten is de basis
STURENDE EN STEUNENDE VINGERS
Sturende vingers: vingers aan de duimzijde + duim à samenwerking om bewegingen nauwkeurig te kunnen
uitvoeren
Steunende vingers: vingers aan de pinkzijde (+ pink) zorgen voor ondersteuning
de pinkmuis + pols steunen op het werkblad
van statische naar dynamische steun
Intramanuele lateralisatie = samenwerking tussen bewegingsfunctie en steunfunctie in de hand.
+ in beide handen (voorkeurshand en steunende hand)
LATERALISATIEONTWIKKELING IN RELATIE TOT RICHTINGEN IN HET WERKVELD
Richtingen vanuit het object tussen de handen (baby-peuter):
Focus op ontwikkelende grove motoriek: van reflexpatronen (O-6m) naar zitten en kruipen tot staan
en stappen
Ontwikkeling van manipulatie (bimanueel)
Het kind focust op het speelgoed tussen zijn handen en organiseert van hieruit zijn wereld
Richtingen vanuit hoofd-rompbewegingen:
2-3j: het kind kan vrijer bewegen in verschillende richtingen. Het hoofd beweegt nog mee met de
schouders en ogen. Het kind kan objecten benaderen en organiseert de wereld vanuit zichzelf.
- De blik volgt de verticale lijn van zijn middellijn. Met wat opzij gebeurt, houdt het kind geen
rekening.
Door te bewegen met zijn lichaam, kan het kind zijn kijkrichting wel verleggen naar de zijkant.
- Ligt er materiaal links: linkerhand gebruiken, start de beweging rechts om naar de middellijn te
komen: rechterhand
compensatie met de romp om de middellijn niet te kruisen
Richtingen vanuit beide handen tegelijk:
4-5j: het kind leert dat het werkveld ook 2 kanten heeft die elkaars tegengestelden zijn
- Duim in oppositie
- De handen manipuleren elk aan hun kant, maar middenzone is onduidelijk
- Het kind gebruikt zijn lichaam om de middellijn te verplaatsen, het overkruist deze nog niet
5-6j: symmetriefase
- De lichaamsmiddenlijn wordt duidelijk en krijgt een plaats in het werkveld onzichtbare muur
- Links-rechts richtingen kunnen gespiegeld worden
- De middenlijn wordt ontdekt, maar nog niet overschreden
- Het kind ontwikkelt een voorkeursrichting: start vanuit de middenlijn naar links of naar rechts
- Het gevaar: het kind begrijpt het beeld, maar ook het spiegelbeeld en kan dit ook verwarren
De concrete wereld is duidelijk
De abstracte wereld (getallen en letters) is heel verwarrend
Richtingen over de middenlijn heen:
Eerst met voorkeurshand: tot aan de andere schouder, verder: wisselen van hand
, - Heen-en-weer: eerst heen, dan weer (soms met bijbehorend hand)
- Het kind moet nu beide handen leren gebruiken om de middenlijn te kruisen
- De gekruiste coördinatie ontwikkelt verder
Elk werkveld (linker- en rechterhand) lateraliseert, maar nog geen integratie van beide werkvelden
- Steunzijde en bewegingszijde + start dynamische functionele asymmetrie
Bidirectionele integratie:
Belangrijk om het kind te stimuleren om met beide handen de middenlijn te kruisen
Volledige lateralisatie:
- 7-12j
- Bewegingsvrijheid
- Ordening in de ruimte: onafhankelijk van de handvoorkeur
- Het kind kan nu tweerichtingdenken en –werken
- Dynamisch functionele asymmetrie: wordt automatisme
- Cognitief-perceptueel: het kind kan in 2 richtingen waarnemen en denken, zonder verwarring.
het mentale beeld van de ruimte ontwikkelt verder: het kind kan een ander perspectief
innemen en begrijpen!
Oefenen maar!
Spelen/leren in de grote ruimte !
Ervaringsgericht werken
Schrijfdans®
Brain Gym®
De lateralisatieontwikkeling hoeft niet geïsoleerd gestimuleerd/geremedieerd te worden. Vaak is er een link
met andere vaardigheden.
Brain gym:
ONTWIKKELING VAN HET KRUISEN VAN DE LICHAAMSMIDDENLIJN
Moeite om de middenlijn te kruisen met voorkeurshand = geroteerde of hangende (zit)houding
Lichaamsmiddenlijn: van kop tot teen
Werkveldmiddenlijn: virtuele lijn over het midden van het werkvlek
Bewuste acties ≠ automatisme
Aandacht voor compensaties (houding, bewegingen,…) om het niet-kruisen te verdoezelen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maaikevangaeveren. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.62. You're not tied to anything after your purchase.