PSYCHOLOGIE VAN INDIVIDUELE VERSCHILLEN, DEEL 1
INLEIDING
DEEL I: PSYCHOLOGIE VAN INDIVIDUELE VERSCHILLEN: WAT EN HOE?
1.Doelstelling en Geschiedenis
1.1.Doelstelling
1.2.Geschiedenis
1.2.1. De benaming differentiële psychologie
- Henri en Binet
La psychologie individuelle
Oplossen van 2 problemen: verschillen tussen en binnen personen verklaren
adhv psychologische processen
- William Stern (1900)
1ste gebruik “differentiële psychologie”
‘Uber psych der Individuellen Differenzen: Ideen zur DP’
3-voudige taakomschrijving
Aard en grootte van de verschillen (beschrijven)
Hoe manifesteren de verschillen zich (methode)
Welke factoren bepalen de verschillen (verklaren)
- Robert Yerkes (1913)
Comparatieve psychologie (vergelijkende of correlationele methode)
- Opmerkingen
Individuele psychologie
achterhaald: Adler: specifieke psychoanalytische theorie: verwarring
voorkomen à verwijst ook naar personologie (case studies): intra-
individuele verschillen
Comparatieve psychologie
Focus op experimentele dierstudies
Differentiële psychologie wordt niet meer zo vaak gebruikt:
Domein te groot geworden (eerder 2 deeldomeinen)
Door ideologische en empirische redenen: naar de achtergrond
2 BELANGRIJKSTE ONDERZOEKSVRAGEN
1) Meten en bechrijven van indiv versch & verbanden tussen versch
2) Verklaringen voor deze versch (proximale en distale)
1.2.2. Meten en beschrijven van individuele verschillen
1.2.2.1. Oude China
- 2200 v.C.
, - Niet iedereen goed in dezelfde dingen à testafnames (3jaarlijks, bij ambtenaren) +
examens à basisidee: mensen verschillen en deze verschillen zijn meetbaar
1.2.2.2. Pythaghoras
- 6de E v.C.
- Theologie, filosofie en wetenschap
- Clubje (broederschap) met strenge selectieprocedure
- Fysionomie: innerlijke persoonseigenschappen worden afgeleid uit uitwendige,
observeerbare persoonskenmerken
Obv dit een toelatingstest
1.2.2.3. Plato
- 5e-4e E v.C.
- De “ideale Staat” = individuen worden toegewezen aan de taken waarvoor ze het
best geschikt zijn à mensen worden NIET gelijk geboren
- Stelt militaire geschiktheidstest op om soldaten van ideale staat te selecteren
1.2.2.4. Theophrastus
- 4e-3e E v.C.
- Eerste systematische studie van karakterverschillen
Adhv selectie van persoonlijkheidsschetsen
Soort typologie (er bestaan verschillende types mensen, die we in hokjes kunnen
plaatsen)
- = categorische manier (ó dimensionele manier: graduele verschillen)
1.2.2.5. Huarte Navarro
- 16e eeuw
- Grote individuele verschillen in intelligentie en specifieke vaardigheden
Oz: lichaamssappen, klimaat, brein
- “Examen de ingenios para las cienas”
Boek met grote invloed
Over hoe mensen optimaal samenleven (verschillende beroepen vereisen
verschillende vaardigheidspatronen)
Belang van goede professionele diagnostiek door de staat, zodat men jongeren
kan verplichten het kennisdomein te studeren waarvoor meest geschikt à is al zo
in sommige landen + voordeel voor de staat en individu
- Nu: debat oriënteringsproef
1.2.2.6. Francis Galton
- 19e-20e eeuw
- Neef van Darwin - metafoor Zwitserland voor zijn interesse in indiv verschillen
- Pionier in
Ontwerpen van allerlei meetinstrumenten om verschillen te meten
Meten van mentale kracht res: uiteenlopende vaardigheden hangen
onderling samen
Fluitjes, handdynamometer, bloeddrukmeter, vingerafdrukken…
, Aanleggen van databestanden
Gegevens verzamelen van ppn die hij systematisch rekruteerde om deel
te nemen aan zijn proeven
Statistische analyses
Berekeningen frequentieverdeling versch var, aanzet tot r
Nature vs nurture, eugenetica
1.2.2.7. Cattell
- 19e-20e eeuw
- Studeerde bij Wundt en overtuigde hem om toch over verschillen te doctoreren (en
niet algemene wetmatigheden)
- 1e Amerikaan die een doctoraat behaalde in de psychologie ! in Am wetenschap
- Vooral cognitief
Interesse voor mental tests (metingen van indiv vaardigheidsverschillen)
Voorkeur: elementaire sensori-motorische taken
- Quote: minimale afstand waartussen mensen een verschil merken (geblinddoekt op 2
plaatsen op het hand duwen; dezelfde plaats of niet à verschillen tss mensen?)
1.2.2.8. Binet
- 19e-20e eeuw
- Focussen op complexere, hogere processen en cognitieve vaardigheden
<-> elementaire sensori-motorische taken
- Ontwikkelt “Echelle métrique de l’intelligence”
Later “Stanford-Binet Test” door Terman
Eerste officiële intelligentietest (om zwakbegaafde studenten op te sporen
Basis voor latere intelligentietests
1.2.2.9. Rest vorige eeuw
- WO I en eerste helft 20eE
Grote invloed: boost voor de psychologie
Nood aan soldaten: welke personen in welke delen
van het leger en oorlogstrauma’s: wie is kwetsbaarder
Recrutering voor verschillende functies, detectie van
combat stress (PTSS)
- Crisis in 1960: 2 problemen
(bij meting en beschrijving van indiv versch)
1) Waardenconnotatie
Te sterk bij indiv verschildimensies: m voelen
zich slecht door goed-slecht continuüm
Opl: later ging men evaluatief neutraler te werk
2) Treklabels
Labels zijn niet consistent over verschillende
situaties + desindividuerend
Empirische bezwaren: inidv gedragsversch zijn
niet consistent over versch tijd en situaties (Mis
1.2.3. Proximale verklaringen van individuele verschillen
1.2.3.1. Psychologische verklaringen
- Schrijven individuele verschillen toe aan versch op basisvaardigheden of
basisdimensies van de persoonlijkheid
, - Vb. Plato:
Ziel heeft twee/drie delen
Rationele ziel: intellectuele
Irrationele ziel: verlangen en begeerte / emoties (vandaag: gevoelens zijn
niet irrationeel)
(begeestering: aanzet tot actie)
- Vb. Huarte Navarro
Verschildimensies geassocieerd met wat toen de belangrijkste cognitieve functies
van de geest waren
Begrijpen, geheugen en verbeeldingskracht
Mentale vaardigheden in verschillende functies
Structuur verschildimensies
Begrijpen en verbeelden sluiten elkaar uit (slechts 1 talent mogelijk)
Denkt na over samenhang
1.2.3.2. Biologische verklaringen
- Humorale theorie (humoras = lichaamssappen)
- Hippocrates
4 oerelementen hebben 4 overeenkomstige humoras
Ziekte als verklaring = stoornis in evenwicht tussen 4 lichaamssappen
- Galenus
Ook verbonden aan 4 temperamenten
Verschillen in lichaamssappen = verschillen in karakter als verklaring
- H en G
4 types personen obv hoeveelheid van bepaalde lichaamssappen
Nog steeds weerspiegeld in ons taalgebruik maar geen empirische ondersteuning
Flegma (slijm) Flegmatisch Kalm, bedacht
Bloed Sanguïnisch Levendig, gelukkig
Gele gal Cholerisch Vlug kwaad
Zwarte gal Melancholisch pessimistisch
1.2.3.3. Frenologie
Gall en Spurzheim
- 2 assumputes:
Mentale functies zijn gebaseerd op specifieke processen gelokaliseerd in
welbepaalde hersengebieden à klopt: bvb. taal
De intensiteit van deze functies wordt gereflecteerd in de omtrek en externe
topografie van de schedel à taxonomie van 35 mentale functie
Men hoopte voor alles een centrum te vinden, wij weten nu dat het een samenhang is
1.2.4. Distale verklaringen van individuele verschillen
1.2.4.1. Horoscopale astrologie
- Babylonië, 4e E v.C. à dierenriem en 12 tekens
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller zizademeutter1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.55. You're not tied to anything after your purchase.