Summary
Samenvatting Taal blok A
- Course
- Institution
Samenvatting van 23 pagina's voor het vak Taal aan de HU (Taal blok A)
[Show more]
Seller
Follow
clairesoesbergen
Reviews received
Content preview
Taal blok AHoofdstuk 5 – geletterdheid: lezen
Definitie van lezen: het achterlaten van de betekenis van geschreven taal
Lezen doe je als:
- Informatie nodig hebt
- Wil weten hoe je iets moet doen
- Mening te vergelijken
- Wil genieten
5.1 achtergronden
We maken onderscheid tussen twee soorten kennis
1. Kennis van de taal
2. Kennis van de wereld
5.1.1 het belang van lezen
Om volwaardig deel te kunnen uitmaken van de maatschappij, moeten we verschillende
teksten kunnen gebruiken en begrijpen. Geletterd zijn betekent dat dat je de techniek van
het schrijven en lezen beheerst en dat je teksten kunt kiezen en begrijpen die passen bij het
doel wat je wilt behalen. Als iemand dat niet kan wordt van functioneel alfabetisme
gesproken of van laaggeletterdheid
Het kunnen begrijpen van teksten is van belang om te:
- Kunnen leren
- Kunnen deelnemen aan de maatschappij
- Kunnen genieten van lezen
Taalvaardigheden: lezen, luisteren, spreken, schrijven. Deze hebben verschillende functies:
- Expressieve functie
- Communicatieve functie
- Conceptualiserende functie
Receptieve vaardigheden = lezen en luisteren > geen direct meetbaar product
Productieve vaardigheden = spreken en schrijven > direct meetbaar product
Verschillen:
- Bij lezen en schrijven is de gesprekspartner afwezig
- Het taalgebruik in geschreven teksten is formeler
Modellen van lezen
- Bottom-up model > lezen verloopt van lagere-orde-processen (letter en
woordkennis) naar hogere-orde-processen (begrip). Letters worden herkend door
de onderscheidende kenmerken (visuele discriminatie) en worden dan gekoppeld
aan een klank (teken-klankkoppeling). Daarna wordt er pas betekenis gegeven.
- Top-downmodel > van hogere-orde-processen naar lage. Op basis van visuele
informatie activeert de lezer zijn eerder opgedane kennis en vormt hij
verwachtingen (hypothese).
, - Interactieve model > lagere en hogere-orde-processen beïnvloeden elkaar. Een goed
verlopend woordherkenningsproces zorgt dat begrip makkelijker tot stand komt
terwijl door hogere processen de herkenning sneller tot stand komt.
Wat doet een geoefende lezer als hij leest
- Hij heeft een leesdoel
- Hij maakt gebruik van aanwijzingen rondom de tekst
- Hij roept eerder verworven kennis op
- Hij kiest voor een bepaalde leesmanier
- Hij maakt al lezend steeds gebruik van zijn kennis van de taal
- Hij gaat tijdens het lezen na of hij de tekst nog steeds begrijpt
- Hij bepaalt na het lezen of zijn leesdoel bereikt is
5.1.2 de rol van de school
Om betekenis te geven aan wat hij/zij leest, combineert een lezer verschillende kennis:
- Orthografische en fonologische kennis
Letterkennis, de klank van de letters, klankcombinaties
- Morfologische kennis
Opbouw van woorden, betekenis af te leiden
- Semantische kennis
De juiste context
- Syntactische kennis
Grammatica
- Tekstuele kennis en pragmatische kennis
Welke tekstsoorten zijn er
Kennis van de wereld
Het soort kennis dat je nodig hebt om bepaalde zinnen goed te interpreteren heet kennis van
de wereld.
5.4.1 Fasen in de geletterdheidsontwikkeling
Ontluikende geletterdheid = kinderen hebben al een notie van geschreven taal
Betrokkenheid
Om geletterd te worden, moeten kinderen actief betrokken worden bij mensen, materialen
en gebeurtenissen en zo ervaringen opdoen met het plezier dat geschreven taal kan
verschaffen. De thuissituatie speelt een belangrijke rol. De kinderen moeten betrokken
worden om zelf te gaan lezen en schrijven.
Beginnende geletterdheid
- Voorlezen
- Praten met boekentaal
- Zelf lezen
- Informatieve boeken
- Leesrichting leren
- Vanaf groep 2 > klanken en letters
- Vanaf groep 3 > elementaire leeshandeling = het omzetten van geschreven taal in
klanken
, Gevorderde geletterdheid vanaf groep 4
- In groep 3 hebben de kinderen leren lezen en schrijven
- Lezen verschillende soorten teksten
- Teksten worden langer
- Mening vormen
- Om doelen te bereiken
- Leren over verschillende teksten
Van belang bij lezen op school:
- Leesomgeving
- Leren over lezen
- Rijke leeromgeving
- Motiverende activiteiten
- Praten over boeken op school
5.5.1 inhouden
- Boekoriëntatie en verhaalbegrip: ontdekken dat verhaal en illustraties samenhangen.
Praten over verhalen en interactief voorlezen.
- Relatie tussen gesproken en geschreven taal en functies van geschreven taal:
met een briefje iets aan ouders vragen, namen op stoelen en een taaltekening
maken.
- Taalbewustzijn en alfabetisch principe: verschil tussen de vorm en betekenis van
een woord > objectivatie
- Functioneel schrijven en lezen: uit zichzelf lezen of schrijven
- Technisch schrijven en lezen: vanaf groep 3, klankzuivere woorden en niet-
klankzuivere woorden. Bij lezen moeten de leerlingen de elementaire (basis)
leeshandeling onder de knie krijgen. Relatie tussen letter en klank. Eerst
klankzuiver. De elementaire leeshandeling komt in de volgen fases aan bod:
• Leesrichting
• Visuele discriminatie (letters onderscheiden)
• Teken-klankkoppeling (letters verklanken)
• Auditieve synthese (verklankte letters in de volgorde plakken tot een woord)
- Begrijpend lezen en schrijven: interessante en functionele teksten aanbieden
-
5.5.2 didactiek
Aanpakken voor leesvaardigheidsontwikkeling van leerlingen te stimuleren
- De leesomgeving:
Voor groep 1/2 een rijke leesomgeving door materiele: een leeshoek, themahoek,
een lettermuur. En door niet immateriële: belangstelling, strategieën voor
bijvoorbeeld het kiezen van een boek, gesprekken voeren, aanmoedigen.
Voor groep 3/4 krijgen leerlingen formele lees- en schrijfinstructie: elementaire
leesniveau: korte zinnen en klankzuivere woorden. Veel voorlezen hierdoor komen
kinderen in aanmerking met moeilijkere boeken. Hoeken en informatieve boeken.
- De leesmotivatie:
Belangrijke taak van de leerkracht. Kinderen moeten een vrije keuze in boeken
hebben.
- Tussendoelen beginnende geletterdheid in groep 1/2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller clairesoesbergen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.33. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now