Class notes
Werkcolleges voortplanting
- Course
- Institution
Alle werkcolleges van voortplanting uitgewerkt. Handig ter voorbereiding op tentamen.
[Show more]
Seller
Followcarmenvanderwal
Reviews received
Content preview
lOMoARcPSD|8559261Werkcolleges Voortplanting
18 Voortplanting (Universiteit Utrecht)
StudeerSnel wordt niet gesponsord of ondersteund door een hogeschool of universiteit
Gedownload door Laura Ruiters (lauraruiters@gmail.com)
, lOMoARcPSD|8559261
Werkcolleges voortplanting
Werkcollege 3
Voorbereiding
Artikel Evans “Characteristics of ovarian follicle development in domestic animals”
Samenvatting
De rijping van de follikels gebeurt vaak in een golf, wel in ieder geval bij runderen, schapen, geiten en
buffels. Er worden er heel veel groter, maar heel veel gaan er weer in regressie en gaan dood door
atresie. De overgebleven follikels heten dominante follikels. De golven ontwikkelen tijdens de luteale
en folliculaire fase en de dominante follikels van de laatste golf ovuleerd. Echter, bij schapen en geiten
kunnen ook de dominante follikels van de laatste twee golven ovuleren. Bij varkens en kippen zijn er
niet van die mooie golven, maar meer continue rijping waar steeds wat dominante follikels uit
worden geselecteerd.
Runderen De follikels worden maximaal 10 tot 20 mm groot. In een cyclus zitten zo’n 2 tot 3
golven van follikelrijping.
Schapen 2 tot 4 golven per cyclus. Er zijn per moment zo’n 50 follikels aanwezig bij het schaap. De
grootste follikels worden 5 tot 7 mm groot.
Geit 3 tot 4 golven per cyclus. Worden zo’n 5 tot 9 mm groot.
Paarden hele grote follikels, soms wel 35 tot 55 mm groot. Bij het paard zijn en major waves en
minor waves, grotere en kleinere golven.
Varkens het varken heeft vooral heel veel follikels, niet per se groot. Hier zijn er dus geen golven,
maar continue rijpingen.
Wat ook opvalt is dat bij een aantal diersoorten, de maturatie van follikels gewoon doorgaat tijdens
de zwangerschap. Wel zijn ze dan iets kleiner dan tijdens de oestrische cycli.
Werkcollege zelf
Opdracht 1
Mannen hebben ook oestrogeen concentraties, maar op meer basale niveaus doordat ze geen
surgecentrum hebben. Deze worden ook geproduceerd onder invloed van FSH, door de Leydig cellen,
terwijl dat de theca cellen dat zijn bij de vrouwelijke dieren.
Biochemische specificaties:
- Kisspeptin = geen hormoon!
Gedownload door Laura Ruiters (lauraruiters@gmail.com)
, lOMoARcPSD|8559261
- GnRH = neuropeptide
- LH, FSH en inhibine = glycoproteïnen
- Oestradiol en progesteron = steroïden
Opdracht 2
- Fasen:
o Folliculaire fase korte oestrus, ovulatie, geslachtsgemeenschap en eventueel
bevruchting.
o Luteale fase het corpus luteum, dat progesteron produceert, progesteron maakt
de urogenitale tractus klaar voor een eventuele zwangerschap.
- Prepuberaal primordiaal en primaire. Postpuberaal primordiaal, primair, secundair,
antraal (tertiair)
- In de puberteit gaat het pulscentrum werken en de frequentie en amplitude van het tonisch
centrum neemt ook toe, waardoor er in het algemeen met GnRH wordt gemaakt. Meer GnRH
is meer LH en FSH, dus de mogelijkheid voor follikels om verder te rijpen.
- Promordiale follikels FSH. Antrale LH
- ??
Opdracht 3
- Tijdens de hele cyclus, in de follikulaire en in de luteale fase
- De follikels in de wave van de luteale fase sterven sowieso af omdat de progesteron te hoog
is. Selectie van de follikels vind zo plaats: de follikels zelf produceren inhibine en oestradiol,
dat de afgifte van FSH remt. De follikels die te veel van FSH afhankelijk zijn, dus te veel FSH
receptoren hebben, sterven af.
- Die gaan in atresie.
- Dieren met een meerlingen dracht hebben meerdere follikels die rijpen en uiteindelijk een
pre-ovulatoire follikel worden.
- Er ovuleert in de eerste golf geen eicel omdat de progesteron nog te hoog is en ze daar niet
door kunnen groeien.
- Voor diersoortverschillen, zie
hiernaast
- Het duurt even voordat het corpus
luteum geen progesteron meer
produceert?
- Hierdoor is er genoeg tijd om de
follikels goed te laten rijpen.
Opdracht 4
- Progesteron
- Rund: luteïnisatie door LH
o Hond?
- De regulatiemechanismen voor de
luteale fase bij het rund: eerst een
CL met progesteron afbraak
eerste fase persisteert het CL door kleine afgifte oxytocine door het CL wordt het
endometrium gestimuleerd afgifte prostaglandinen CL is na een dag of 5-6 hier gevoelig
voor inductie luteolyse. Voor de hond geldt dit net even anders als deze niet gedekt is,
daar gaat het CL vanzelf na 75 dagen in regressie zonder dat hier een rol voor prostaglandine
Gedownload door Laura Ruiters (lauraruiters@gmail.com)
, lOMoARcPSD|8559261
bij nodig is. Bij een hond kun je ook een persisterend CL andersom niet geïnduceerd laten
afbreken.
- Om deze regulatiemechanismen te onderzoeken kun je stukken uterus weglaten.
Bijvoorbeeld één hoorn laten zitten of delen weghalen. Hieruit blijk dat er een latere
luteolyse plaatsvindt als het corpus uterus weg is, en dat alleen die hoorn invloed heeft als de
kant van het CL. Bij de hond en het paard zagen ze dat het echter geen effect heeft.
Hypofysectomie heeft geen invloed op het eerste deel van de luteale fase. Prolactine (uit de
hypofyse) is echter een luteotrofe factor in het tweede deel van de luteale fase die met
dopamine agonisten nagebootst kan worden. De verschillen in regulatie geven dus ook
(on)mogelijkheden om de cyclus en anoestrus te manipuleren voor de dierenarts. Hond
eigenlijk zinloos om iets te doen. Rund, paard en schaap zijn 31 makkelijk te beïnvloeden,
bijvoorbeeld een kunstmatige cyclus met progesteron, een luteolyse met prostaglandinen.
Opdracht 5
- De hond voor een hele tijd, ook de kat en het paard seizoensgebonden.
- Door langere of kortere dagen in het jaar
- Paard kortere dagen, minder melanine (of meer?), anoestrisch
- Zo weinig mogelijk, eventueel kan je wel extra licht geven.
Werkcollege 4
Cyclus
De cyclus begint bijvoorbeeld met de LH piek, die zorgt
voor de ovulatie, dus de ovulatie om twee tot drie dagen
daarna. De oestradiol stijgt al eerder, want die zorgt voor de
surge van de LH piek. Oestradiol komt uit het rijpen van de
eicellen. De granulosacellen produceren oestradiol. De
thecacellen produceren ?? De progesteron gaat daarna
stijgen. Dat gaat eerder dan bij de landbouwhuisdieren. FSH
is net voor en tijdens de LH piek (het zijn er dus twee), en
voor de oestradiol, want oestradiol wordt gemaakt door
follikels, en FSH is het follikelstimulerend hormoon.
Waarom gaat de eerste FSH piek niet samen met LH piek?
Je hebt een tonisch en een klonisch centrum. Dit komt
omdat de follikelcellen nog geen receptoren hebben voor LH.
Opdracht 1
- Een koe wordt geïnsemineerd voor het moment dat ze net tochtig is, dus tijdens de oestrus,
want dan is de sperma aanwezig op het moment dat ze ovuleerd.
- Bij de hond is het zo, dat op het moment dat de follikel ovuleerd, deze nog niet gelijk haploïd
is, en dus klaar voor de spermacel, dit duurt nog een dag of twee, en daardoor moet de
fokker eigenlijk nog even wachten met insemineren. Bij katten is het zo dat ze alleen ovuleren
na vaginale stimulatie, dus dat één dekking niet genoeg is, maar de fokker er een aantal zal
moeten laten doen.
- Onderzoek op loopsheid, kijken naar de vulva en naar vaginale uitvloeiing. Ook inwendig
onderzoek doen, als er geen oestrus is dan is de mucosa roze en glad en zijn de bloedvaatjes
zichtbaar, is er wel een oestrus, dan is er een zwelling, bleke mucosa en geen zichtbare
bloedvaatjes. Je wilt de hond dus dekken als de ovulatie al twee of drie dagen aan de gang is,
Gedownload door Laura Ruiters (lauraruiters@gmail.com)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller carmenvanderwal. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.06. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62890 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now