Summary
Samenvatting drempel 5 & 6 Big History 4 Vwo.
- Course
- Level
Samenvatting Drempel 5 Leven en 6 Collectief leren uit het boek Big History 4 Vwo incl. plaatje evolutie + beantwoording leerdoelen.
[Show more]
Seller
Follow
esms
Reviews received
Content preview
SAMENVATTING ANW DREMPEL 5 & 6 LEVENDrempel 5 leven:
§5.1 Big Birth!
Je kunt een definitie van leven geven:
Leven is het vermogen te groeien en te voelen – filosoof Aristoteles. Makkelijker gezegd,
leven met blaadje, botjes en pootjes.
Je kent de algemene kenmerken van leven en je kunt deze beschrijven:
- Metabolisme (stofwisseling): alle organismen bestaan uit één of meer cellen en deze
cellen kunnen energie en materiaal van de buitenwereld opnemen om zichzelf te
onderhouden. Dit proces wordt geleid door DNA.
- Homeostase: mogelijkheid van alle cellen om zich aan te passen aan kleine
veranderingen in de omgeving m.b.v. energie en het materiaal gekregen door
metabolisme. Geleid door instructies van het DNA.
- Reproductie (voortplanting): een organisme kan, voordat het sterft, kopieën van
zichzelf maken en geeft zo zijn genetische materiaal door. Bij ongeslachtelijke
voortplanting betreft dit al zijn materiaal, bij geslachtelijk slechts een deel.
- Adaptie (aanpassing): basis van evolutie. In een tijdsspanne van vele generaties kan
een bepaalde soort veranderen en zich aanpassen aan veranderende omgevingen.
Dit gebeurt door foutjes in de kopieën van het DNA. Soms niet voordelig, soms
voordelig > ontstaan nieuwe soorten.
Je kunt reductionisme beschrijven:
We willen te veel met te weinig verklaren en we reduceren een vraag tot een simpele
beschrijving van hoe iets werkt – filosoof Daniel Dennett
Je kunt het experiment van Stanley Miller beschrijven:
De scheikundige nam twee vaatjes eentje met water dat stond voor de oeroceaan en in het
andere bootste hij de atmosfeer van de aarde na door de gassen (methaan, koolstofdioxide
zuurstof & stikstof) die, toen het leven zou zijn ontstaan, aanwezig waren hierin te doen
(later bleken niet al deze gassen aanwezig te zijn geweest). Vervolgens zette hij de met
elkaar verbonden glazen onder stroom (energie). Na een aantal weken waren er organische
moleculen, zoals aminozuren ontstaan. Dit experiment gaf een eerste inzicht in hoe het
leven ontstaan zou kunnen zijn.
Het verklaart echter niet waarom de aminozuren in een juiste volgorde terechtkwamen voor
het vormen van proteïnen, hoe DNA ontstond en hoe proteïnen en DNA samen een cel
vormden.
- Tegenwoordig weten we dat de vorming van proteïnen een langzaam evolutionair
proces is geweest.
, - Ook weten we dat chemische reacties die te maken hebben met leven zeer vaak
voorkomen, wat ons doet verzekeren dat leven onvermijdelijker is dan we denken,
aangezien er een natuurlijk impuls is om samen te komen en complexe vormen te
krijgen.
Je kunt globaal beschrijven wat DNA is en wat de belangrijkste functie van DNA is:
DNA is een drager van erfelijke eigenschappen en zit in alle organismen die er zijn. Het
bestaat uit twee lange strengen die met elkaar vervlochten zijn in de vorm van een dubbele
helix. De twee strengen zijn verbonden d.m.v. basenparen, die steeds twee
tegenoverliggende nucleotiden (adenine – thymine & guanine - cytosine) verbinden. Met
nucleotiden maak je codes om erfelijk materiaal door te geven.
DNA bevindt zich in cellen in de vorm van chromosomen. DNA in een chromosoom wordt
gekopieerd, voordat een cel gedeeld wordt, en hierdoor elke cel een kopie van het DNA
krijgt > via voortplanting ook doorgegeven aan nageslacht. Op een chromosoom bevinden
zich genen; stukje DNA die coderen voor een of meer eiwitten (proteïnen). Het coderen
gebeurd m.b.v. transcriptie. Eiwitten bestaan uit aminozuren, aminozuren uit drie basen
(codon).
§5.2 De Goede Omgeving
Je kunt het begrip ‘GoldiLocks’ toepassen bij de juiste omgeving voor het ontstaan van
leven:
Drie gunstige voorwaarden voor het ontstaan van leven:
1. De juiste elementen (koolstof, waterstof & zuurstof) hebben = gunstig voor leven.
2. Precies het goede niveau van energie hebben. Te dicht bij de zon? Alle moleculen
zouden verbranden. Te ver weg van de zon? Geen energie voor het binden van
moleculen. Aarde heeft ook energie (warmte) in kern.
3. Bestaan van water = goede omgeving voor samengaan atomen tot moleculen.
Je weet wat met biosfeer wordt bedoeld, hoe deze werkt en wordt beïnvloed:
Biosfeer; die laag van de aarde waar leven in voorkomt = bepalend voor al het leven en
enorm kwetsbaar, wordt beïnvloed door astronomische en geologische gebeurtenissen (zie
volgende leerdoel). Leven past zich precies aan de planeet (aarde) aan en niet andersom.
Het feit dat onze levensvorm is ontstaan, is het resultaat van de aanpassing aan de
omgeving middels natuurlijke selectie.
Je kunt het begrip massa-extinctie beschrijven en hiervan een voorbeeld geven:
Massa-extinctie; uitroeiing van leven op grote schaal. Voorbeelden:
1. Oxygen Holocaust (2 – 3 miljard jaar geleden): door de komst van planten, levend
van fotosynthese, nam de zuurstof in de atmosfeer snel toe. Voor vele levensvormen
in die tijd was zuurstof giftig.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller esms. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.27. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now