Samenvatting voor het vak Organisatieverandering & -ontwikkeling (OVO) aan de Vrije Universiteit van Amsterdam gegeven door Anthonie van Nistelrooij, Sierk Ybema, Marcel van Veenswijk en Alfons van Marrewijk. Alle colleges + kennisclips samengevat. Behaald cijfer 7.
Youtube filmpjes
VU1: Interveniëren
Interveniëren -> Tussenbeide komen of bemiddelen.
Perspectief:
- Change management: Planmatige activiteit die in het teken staat van het realiseren
van een doel (doel: het effectiever maken van de organisatie). De interventie moet
daarom doeltreffend zijn (doeltreffendheid is een synoniem voor efficiëntie). Het is
altijd gehangen aan een verander doel.
➔ Minder efficiënt/effectief: kost veel tijd + geld
- Organisatieniveau: Verbeteren van de kwaliteit van relaties/de vaardigheden van
iemand. Een meer sociaalwetenschappelijke kijk. Het betreden van een doorgaande
relatie, tussen beide komen tussen één of meer personen of groepen (relatiegericht).
Doel: relatie en de kwaliteit daarvan te verbeteren om mensen beter te laten
functioneren
Overeenkomsten:
Intentionele handeling, doel moet bereikt worden. Het is niet per se gepland, maar er is wel
van tevoren over nagedacht. Ook gaat het over het verstoren van iets bestaands. Je komt
tussen beide om bestaande status quo te bestormen, je bemoeit je met andermans zaken.
Het ingrijpen in andermans aangelegenheden met de bedoeling om een verbetering of
verandering plaats te laten vinden. Niet elke verandering is een verbetering en het gaat
zeker ook niet altijd over leren!!
➔ Een intentionele handeling waarmee wordt beoogd de status quo van iemand,
meerdere personen en/of groepen zodanig te verstoren dat de direct
betrokkenen er anders door gaan kijken naar hun omgeving en daardoor
effectiever worden in hun handelen.
Psychologisch interveniëren
Psychologisch interveniëren -> Indirect interveniëren. Proberen indirect via de periferie
(stealthy) het bewustzijn te omzeilen en zodoende invloed te hebben op onderbewuste
processen.
➔ Stealthy, we zijn meer gericht op de context (geheel aan betekenisgeving die
belangrijk zijn) van de persoon. Vervangen van de bestaande betekenisgeving.
In eerste instantie weg te blijven bij inhoudelijke (cognitieve) opvattingen en te vragen naar
individuele-betekenisgeving van wat als de inhoud wordt beschouwd.
Kenmerkende manier voor een psychologisch interventie:
- Circulaire vraagstelling
- Context variatie (context shifting)
- Differentiaal diagnose
,Uitwisselen van betekenisgeving die op dat moment zijn. Je sluit aan bij de bestaande
betekenisgeving en door de verschillende betekenisgevingen in diezelfde context uit te
wisselen kom je wellicht tot een nieuwe.
➔ Bijv. Reframing.
Reframing (Erving Goffman) – het is puur psychologisch
- Vervanging van bestaande betekenisgeving
- Reframing oftewel herkaderen is een intentionele handeling waarmee we proberen
verschil aan te brengen in de bestaande betekenisgeving. Van bijvoorbeeld:
o Het zelfbeeld, de situatie, de intentie waarmee we dingen doen (en/of)
o Dit levert een verstoring op; een verschil ten opzichte van wat we gewoon
zijn/vanzelfsprekend vinden (wat de essentie is van ‘unfreezing/generatief
veranderen’
o En ook het creëren van een sense of urgentie is een voorbeeld van reframing
Bij reframing kom je niet zozeer met nieuwe feiten. De bestaande situatie heeft een aantal
feitelijke kenmerken en je komt niet met nieuwe kenmerken. Dat doe je wel wanneer je
merkt dat niet alle kenmerken in de situatie gezien worden.
VU2: Sociaal constructionistisch perspectief?
Essentie:
- Sociaal constructionistisch perspectief -> Biedt een perspectief op verandering dat
vooral gericht is op communicatie(verloop) en interactie tussen mensen en de
(collectieve) betekenisgeving die dit oplevert.
- De premissen zijn als het ware uitgangspunten voor de manier waarop we
interveniëren vanuit dit perspectief.
Sociaal constructionisme -> Wetenschappelijke stroming dat een breed perspectief biedt op
mensen, menselijke relaties en de manier waarop mensen hun werkelijkheid co-construeren
binnen deze relaties
- Biedt perspectief op wat mensen doen, met name in onderlinge interactie en wat het
voor betekenis met zich meebrengt. Mensen creëren hun eigen werkelijkheid
Vanuit een sociaal-constructionistisch perspectief onderzoeken we de ontwikkeling van
(gezamenlijke) betekenisgeving als ingang voor (organisatie)verandering
Sociaal constructionistisch perspectief
- Statement 1: kijken vanuit een sociaal-constructionistisch perspectief leert ons begrip
en waardering te krijgen voor de onveranderbaarheid en vastzittende communicatie
en interactie patronen in en tussen mensen. Het gaat om de kenmerken van
onderlinge relaties en interactie daar plaats vindt.
- Statement 2: Interveniëren vanuit een sociaal-constructionistisch perspectief
betekent dat je niet langer probeert iets buiten jezelf te veranderen, maar dat je de
productie van werkelijkheden in een specifieke context en in specifieke interacties
verandert. Rol van context is belangrijk; de perspectieven die worden meegebracht
(hoe beleven ze die context). Context is van invloed op de beleving van het proces
waar mensen inzitten. Vanuit je eigen perspectief interveniëren. Jouw perspectief is
onderdeel van de context.
,Betekenisgeving beïnvloed de context maar de context beïnvloed ook de betekenisgeving.
Bijdrage aan de ontwikkeling van het perspectief:
- Berger & Luckmann’s Social construciton of reality – hoe mensen samen kennis
ontwikkelen en wat groepen mensen met elkaar doen (science of knowledge)
- Weick Social psychology of organizing – het proces van organizing. Mensen vertonen
gedrag/handelen met elkaar om te leren omgaan met de complexiteit die ze ervaren.
Handelbaar maken van de complexiteit, door dualiteit en betekenis eruit te filteren
(enactment & sensemaking)
Sensemaking = betekenisgeving
Het proces van betekenisgeving. Hoe kennen wij betekenis toe aan de dingen die wij
waarnemen
- Het is een perceptieproces; actief, irrationeel en overwegend onbewust.
- Overwegend circulair
- Continu proces, het is niet statisch (voortdurend toekennen van betekenis aan de
dingen die we doen)
- Bevat ook een sociale component: feedback vanuit interactie met andere of alleen.
Feedback generen we op een non-verbale onbewuste manier. Je kunt niet niet
communiceren (in elkaars nabijheid) ook als je niet verbaal communiceert zend je
non-verbale communicatie zonder dat je het door hebt.
Je kunt het herkennen en trainen zodat je op een andere manier leert kijken. Gedrag
verandert door een andere manier van kijken.
Premissen -> een nog nader te bewijzen standpunt waar een theorie op gebaseerd is. Dit
heb je nodig om een theorie te ontwikkelen. (Bijv. mensenkennis is subjectief en komt voort
uit hoe je omgaat met verschillende stimuli, dus hoe onze zintuigen werken)
Ons perceptieproces is een irrationeel selectieproces.
Wat wij belangrijk vinden zien we. (Je kan nooit alles
zien/indrukken toelaten). Perceptieproces is het
basisproces van betekenisgeving.
Bijvoorbeeld met deze afbeelding wat zie je?
Times Square, New York, reclame borden etc.
Je kunt met 10 mensen in een ruimte zitten maar de kans
is groot dat geen een van de 10 mensen de ruimte op dezelfde manier interpreteert. De kans
is groter dat je 10 verschillende interpretaties hebt.
, Ons perceptieproces is een onbewust proces (proces van betekenisgeving)
De basis waarop we kijken en denken in ons perceptieproces.
Blootstelling -> Staan continu bloot aan allerlei sensorische stimuli (waarneming, tast, geur
en materialen) en deze worden opgevangen door sensorische receptoren (ogen, oren, tong,
neus, huid
Aandacht -> Focus is een filtering voor bepaalde stimuli die op 2 manieren kan plaatsvinden;
1) vanuit de stimuli zelf (bottum-up) een actieve manier om te voorzien van betekenis of 2)
Vanuit stereotype dan gaat het op de automatische piloot.
Interpretatie -> De stimuli die wordt verwerkt wordt voorzien van betekenis
Gedag (aanpassing) -> Interpretatie leidt uiteindelijk tot een bepaald soort gedrag
Het is geen lineair proces. De manier waarop de stimuli wordt doorgegeven is lineair maar
daarna is het circulair. We passen ons aan via cognities en gevoelens wat leidt tot een
gedragsaanpassing. 2 manieren van feedback;
- Gedrag -> cognities -> emoties -> gedrag
- Gedrag -> cognities -> assumpties -> gedrag
Assumpties: verzameling van aannames
Perceiving -> Het proces van verwerken van stimuli, het waarnemen en het waarnemen
voorzien van betekenisgeving. Bewust of onbewust
Conceiving -> Begripsvorming nadat iets is waargenomen
Ons perceptieproces toegepast op (organisatie)verandering
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Carlijnro. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $12.29. You're not tied to anything after your purchase.
